Category: Uncategorized

  • CHƯƠNG XIV: KẺ Ở VỚI NGƯỜI VỀ

    Gian phòng gác của ông Mỹ Bối tại một tòa nhà ở phố Hàng Bạc, tuy rộng hơn cái lỗ mũi đấy, nhưng hôm nay đã nghiễm nhiên bày rõ ra một cái quang cảnh của nơi nghị trường nhằm ngày các ông dân biểu họp.

    Sáu giờ sáng, sau khi theo đúng lời dặn ân cần của ông Ấm rằng lại chờ tại nhà này có một việc tối quan hệ, lúc tôi cùng anh Vân vừa để chân lên sàn gác, đã thấy đủ một nửa tá các ông tuổi từ hai đến bốn mươi, Âu phục có, quốc phục có, lai phục nữa cũng có, ông nào cũng chải chuốt tề chỉnh lắm, nhưng kẻ nước, kẻ thuốc lào, kẻ thuốc lá; nói chuyện bô bô như bọn dân quê gào, thét, mổ bò.

    Tôi đưa mắt hỏi thì ông Mỹ Bối ghé vào tai tôi:

    Đủ mặt nhân vật của làng b. đấy nhé. Trông đã… sung sướng chưa? Cái ông đã già ăn mặc nhũn nhặn đây kia là ông Cửu Sần, dáng người trông có vẻ bình dân… Đình Dù ấy. Còn hai người ngồi cạnh, cũng áo sa, giày ban, thì người có tuổi là Tư Cường mà trẻ hơn, trông mặt hao hao giống Kép Phẩm của cải lương Hí viện là Hai Yêm. Ngồi đối diện anh chàng giày ta, mũ Tây là Quế Con, và anh chàng khăn lượt, giầy đơ cu lơ là Khương Sinh Từ. Cậu trẻ nhất, mặt ngây ngô y như chú Tàu nghe kèn kia là Bập. Còn người mặt trông bịp nhất, cầm can bịt bạc kia là Bỉnh…. Ông trông có phải người nào họ cũng ra vẻ… thật thà cả không. Thật thà cả đấy chứ?

    Vừa lúc này có tiếng giày nện lên bậc thang. Ông Ấm bước lên, bắt tay một lượt rồi quay lại hỏi anh Vũ:

    Thế nào, thằng cha Sính đâu?

    Lão ấy không có nhà. Tối hôm qua tôi đến thì vợ lão mặt sưng mày sỉa lên kêu rằng chồng mình hôm qua phát tài, có lẽ lại đâm sang hát bên Gia Quất…

    Ông Ấm thở dài:

    Thế thì ra nó vẫn cứ điên mãi thế ư? Rõ bụt chùa nhà không thiêng có khác. Làm chủ một nhà ả đào mà chỉ cờ gian bạc lận để rồi lại đem đi phụng dưỡng các em nuôi ả đào khác.

    Vũ thêm:

    Nhưng tôi cũng dặn vợ lão rằng lão về thì bảo đến sáng hôm nay lại đây để ông Ấm bảo có việc can hệ.

    Ông Ấm:

    Được lắm… Mà tôi sở dĩ mời anh em lại đây họp đông thế này, không phải có việc tối quan hệ gì, chỉ là việc đi đưa ma… Ba Mỹ Ký chết.

    Bao nhiêu người sửng sốt hỏi một lúc:

    Ba Mỹ Ký chết rồi à? Chết bao giờ?

    Chết vào lúc mười giờ đêm hôm kia. Vì xưa nay anh em vẫn khinh nó, vẫn ghét nó vì chứng hay hụt, hay bồng nên sợ bảo thật thì ít ai đã chịu đi đưa, tôi mới phải nói dối là có việc can hệ. Thôi, dù sao hắn đối với chúng mình cũng có chút tình đồng nghiệp, vì xưa nay anh em đi chinh phục thiên hạ vẫn phải dùng đến khí giới của hắn, nghĩa tử là nghĩa tận, anh em cũng nên chịu khó đi đưa một buổi cho phải đạo và cho… thiên hạ trông vào. Mình nên ăn ở với nhau cho có nghĩa.

    Tưởng gì? Thế mà cụ làm tôi bỏ mất một con mòng rất sộp hôm nay.

    Nó ở với tôi như thế còn tình nghĩa gì mà bảo tôi đưa nó?

    Tôi với bác ấy chỉ quen nhau loàng xoàng.

    Đối lại với những lời bất mãn này, ông Ấm chỉ lấy câu:

    Thôi, nghĩa tử là nghĩa tận…

    Tôi đến gần ông Ấm:

    Tôi chỉ đến thăm xưởng chế tạo khí giới có một lần mà cũng bắt đền bằng một buổi đưa đám ư? Nghĩ kỹ ra, sự tôi đi đưa không có nghĩa lý gì cả.

    Ông Ấm lôi tôi ra một xó gác:

    Kể thì ông nói rất phải. Thôi, ông chịu vậy vì tôi có ý muốn đám ma long trọng để chữa cho cái cảnh khổ của Ba Mỹ Ký là cái nghèo. Không nên để một linh hồn phải chịu tủi nhục. Vả lại, đối với người chết thì thế nào cũng được nhưng còn đối với người sống? Tôi muốn gia đình và họ hàng anh Ba Mỹ Ký biết đến cái nghĩa của làng b. Tôi thật bất bình về thái độ của mấy thằng cha kia. Chúng nó có gan, trong đám bạc dám đánh đòn ống, đòn kìm, đòn Vân Nam, sao chúng lại đê hèn đến nỗi không có gan đi đưa một người anh em trong làng bịp? Chúng nó mà còn sợ xấu hổ nữa à?

    Ông Ấm im một lúc cho qua cơn giận rồi lại tiếp:

    Mà tôi, hôm nay cũng có ông Châu ở Hòa Bình về gọi đi có việc. Trên ấy mở hội, ông định mở bát, nhân tiện về Hà thành, có tạt vào gọi tôi. Đáng lẽ bây giờ tôi phải sửa soạn hành trang và mọi đồ… khí giới thì mới kịp. Nhưng, còn cái đám ma đấy, biết làm thế nào? Tôi lại không biết chỉ nghĩ đến cái lợi cho tôi thôi ư? Còn ông, ông cất công đi đưa, tôi xin thay cho vong hồn người chết mà tạ ơn ông, mà tôi cũng xin chịu cái lòng quý hóa của ông như ông… như ông đưa đám tôi vậy.

    Lúc này thấy anh Vũ reo lớn:

    Đây rồi. Bố Sính đã đến kia.

    Một người mà hai mí mắt còn nặng trĩu cái buồn ngủ, mũ dạ xám, áo trắng, quần lụa, giày băng túp với bít tất vẩy tê tê, lò dò bước vào rồi hỏi:

    Làm gì mà đông thế này? Việc gì tối can hệ thế?

    Tham Ngọc đón lời:

    Ba Mỹ Ký chết rồi. Anh em rủ bác đi đưa ma…

    Lão Sính quay sang hỏi ông Ấm:

    Ba Mỹ Ký chết mất rồi à? Gọi tôi đi đưa ma à?

    Phải.

    Thế thì bố giết con thật…. Bố đi bố nói là việc tối can hệ, làm con bốn giờ về, không dám cởi quần áo nữa, cứ thế ngả lưng chợp mắt một lúc thấy đánh năm giờ đã choàng dậy, thuê hai hào xe đi ngay đây…. Rõ bố giết con thật….

    Ông Ấm cười:

    Thì anh cũng giết tôi nốt. Anh đi đưa ma ăn mặc như thế này có khác gì anh chửi xỏ cả người chết lẫn người sống không?

    Đến lượt Sính ngắm lại bộ mã lộ tẩy của mình xong, nhe răng vàng cười trừ.

    Vẳng tiếng kèn, tiếng trống nổi lên ở phía ngõ Trung Yên, chúng tôi vội vàng kéo nhau xuống gác.

    Một cành phan, một cái kèn, một cái nhà táng sơ sài bé nhỏ, sáu người vận tang phục, mười hai người áo quần cũng khá sang trọng, chỉ có thế, đám ma quanh Bờ Hồ.

    Xếp hàng ba một, bọn người đưa đám, theo đà chân của bốn bác phu đòn, đủng đỉnh giẫm bẹp những thoi vàng mà đi. Hàng đầu có ông Ấm B. Hàng sau cùng là tôi với ông Mỹ Bối. Ít cảm tình với người chết chúng tôi không đi gần những người có tang phục và dùng những cái phút này để nói chuyện về nghề b.. Ông Mỹ Bối cho tôi rõ một thủ đoạn của ông Cửu Sần:

    Lão ta nhờ cái vẻ mặt trông rất Đình Dù nên dễ phát nhất. Tuy cũng đánh ông, đánh lớp, đánh mẫu tử, đánh giác đủ các ngón đấy nhưng lão còn một ngón rất đặc biệt nữa, ngón mà sử sách đã từng biên chép là ngón đòn Ba Giai. Trước khi ngồi vào đám tổ tôm hay tài bàn nào, nếu người đánh toàn là anh em thì lão ta đã tiểu chú với cả hai hay bốn người kia rằng nếu mình hạ ù, dù có thiếu lưng hay thiếu phu thì cứ ngơ đi cho rồi lão sẽ chia tiền cho, sau khi tan cuộc. Thành thử lúc đánh, thấy lão hạ ù, ông nào cũng có nhìn bài đấy nhưng ai cũng làm ra lối quân tử, chỉ qua loa theo lối che mắt thiên hạ. Bốn người cùng nhìn nhưng không ai nói gì, ông nọ sung sướng ngang với ông kia, ông nọ cho ông kia là mù và quých. Đứng lên, sau cùng thì lão không chia cho ông nào cả; mà sự ức ấy, tuy nó là cái ức chung của cả bốn nhưng không ai dám thổ lộ với ai thành thử nó chỉ là cái ức của một người thôi. Lối bịp này chép ở Ba Giai, con người ngang tàng ở đời vua Tự Đức. Còn lối bịp khôn khéo nữa, có thể đặt tên là đòn nội phản thì của Tư Cường. Thí dụ mòng là người không biết đánh, chỉ biết thôi. Thì mòng thò cửa nào là người ấy thua, hoặc quên ăn, quên phỗng, bỏ ù cho người khác được. đến ba cửa mà không một ván nào được cả, khôn ra thì còn khá chứ lại nóng húc, chỉ có mà trần.

    Rồi ông Mỹ Bối lại kể lại cách làm tiền riêng của ông. La cà vào chơi nhà nào có đám bạc, mà trong đám bạc lại có một ngài bịp, ông chỉ chờ tan cuộc là làm một câu: Hôm nay phát tài thế, trả cho ba của giựt tạm hôm qua đi thôi là bịp kia đủ hiểu ý rồi. Rồi ngài bịp kia sẽ ra một chỗ rút tiền cho ông, vì câu nói trên chính là một cách hăm dọa vậy.

    Tôi đang ngẫm nghĩ về những điều kỳ lạ một cách ra ngoài sự tưởng tượng ấy, chợt thấy Vũ và Vân đi trước mặt tôi rũ rượi người ra vì cố nhịn cười. Trong tay Vân có một mảnh giấy. Tôi giựt lấy giấy, cùng ông Mỹ Bối đọc xem… Thì ra một bài văn tế khôi hài anh Ba Mỹ Ký.

    Ngày 10 tháng 6 năm Quý Dậu

    Ngu đệ là Bịp Vũ, đứng trước bài vị vong huynh Ba Mỹ Ký vỗ ngực đôm đốp kêu to rằng:

    Thần Đổ Bác nghiến răng cau mặt, xót xa thương môn hạ trung thành.

    Quỉ Đỏ Đen múa lộn cả cười, hí hởn thoát kẻ thù tai hại.

    Than khôn nguôi mà khóc cũng khôn nguôi

    Im cũng phải mà nói ra cũng phải.

    Nhớ bạn xưa:

    Ngực lép quân bài.

    Mặt trông lộ tẩy.

    Gây thú bạc bài cho đám trếch, sự nghiệp này thôi tiếng để nghìn thu.

    Trừ vạ đen đỏ giúp làng b. công đức ấy hẳn thơm còn vạn đại.

    Tận lực săn mòng, lần mò xuôi ngược.

    Lăn lưng kiếm đất, chinh phục đông tây.

    Bắt bọn quých vài mươi ngón bịp, nào đánh ống, nào hụt nọc, nào xếp lớp, mới hay gan quỷ thuật kỳ tài.

    Giúp làng b. dăm bẩy thứ hàng, nào mẫu tử, nào giác bóng, nào giác mùi, thật rõ công chuyên khoa quỉ quái.

    Ra xã hội đã khôn ngoan cản trở, đóng kịch chim mồi.

    Ở gia đình còn nhãn nại điểm tô, thế chuyên khí giới 

    Long đong thay. Thân thế lên voi xuống chó bao lần.

    Lật đật bấy. Cuộc đời từ tạ đến b. mấy hội.

    Hơn mấy chục năm lăn lóc, nào giũa kìm nào bát nhé, đổi bàn này, thay chiếu khác, bịp vung tàn tán, than ôi, cay vẫn hoàn cay.

    Gần ba vạn cuộc miệt mài, nào ngón hụt, nào đòn bồng, phịa chuyện nọ, đặt cớ kia, gian lận như ranh, ngán nỗi tấy không thấy tấy.

    Than ôi.

    Một nghề đen đỏ, tôi ở, anh về.

    Hai chữ được, thua, kẻ nhường người lấy

    Cay đắng bồ hòn xoa mắt tớ

    Gắt gao muối ớt xát lòng ai.

    Vừa ngày nào; ta đây bạn đó, người bò nhoài, kẻ thì giở Vân Nam… Mà bây giờ: kẻ khuất người còn, ta tố bừa thì nháy ai tháu cáy.? Thôi chẳng may phận ngắn đời.

    Xong nay đã kèn đây, trống đấy.

    Ngu hữu dám xin tỏ chút tâm thành;

    Nước mắt ba dòng, điếu văn một cái.

    Quých, mòng chẳng một, tạ, bịp, hàng dây,

    Bạn khôn thiêng chăng?

    Xin ngồi nhỏm dậy.

    Ô hô. A tai.

    Cái ông Mỹ Bối sao mà vô ý tứ. Ông quên bẵng ngay rằng mình đang đi đưa ma mà sằng sặc cười. Ông tự do như đang ngồi trong rạp hát vậy. Tuy đi tận trên hàng đầu, ông Ấm B. cũng nghe thấy. Ông Ấm quay đầu lại nhìn, sa sầm nét mặt dừng chân lại, chờ cho hàng cuối cùng lên tới chỗ ông đứng rồi nghiêm nghị:

    Lúc này là lúc các ông cười đùa đấy ư?

    Ông Mỹ Bối đưa ra mảnh giấy, trỏ Vũ mà rằng:

    Chỉ tại cái ông mãnh kia.

    Ông Ấm cầm bài văn tế, liếc mắt nhìn qua rồi thụi ngầm Ký Vũ một cái:

    Anh muốn để thiên hạ người ta chửi cho cả lũ đấy à?

    Vũ cũng khôn, cứ vừa đi nghiêm trang vừa ngẩn mặt ra, làm như không hiểu chuyện gì cả.

    Còn thái độ anh Vân thì thật khó hiểu, vì anh cứ thẫn thờ người ra như kẻ bị ma bắt mất hồn. Tôi khích cánh tay, bỏ nhỏ với ông Mỹ Bối:

    Kìa, trông người anh em …. Hay không?

    Lập tức ông ta cắt nghĩa ngay cho tôi cái thái độ ấy.

    Đó là người anh em thất vọng đấy. Mà để người anh em bơ phờ ra thế là lỗi tại tôi. Hôm qua, Vân lại chơi tôi, có đả động đến mỹ nhân ở Đường Thành. Buột mồm, tôi lại đi tôi nói phắt ngay ra rằng mỹ nhân đã có lần lại lấy của tôi thuốc kim la với thuốc lậu…

    Gớm nhỉ?… Mỹ nhân lại mắc lậu và ông lại là thầy lang chữa thuốc lậu nữa đấy à?

    Lúc này tình cờ có hai thầy lính cảnh sát đi qua làm cho ông Mỹ Bối được dịp pha trò bằng câu thì thào:

    Ấy chết, khẽ chứ. Tôi không có môn bài mà ông cứ nói bô bô lên thế thì thật bằng ông giết tôi….

    Tôi cười và bắt tay ông ta:

    Xin đa tạ ông lắm. Cái vô ý của ông tuy có lỗi làm cho Vân thất vọng nhưng đối với tôi, nó lại quý hóa vô cùng. Nếu không, dễ không bao giờ tôi cầu được khúc hát Qui khứ lai từ của Vân…

    Thế nhưng tôi đã vô tình phá mất cái kế mỹ nhân của ông Ấm…. Ông không hiểu ư? Vân là con chim mồi có giá trị, lắm đất, mà Vân lại hiếu sắc… Thì ông Ấm cho Vân lên cản ở Đường Thành.

    Đám ma đã quá cửa ô Bạch Mai phải đứng dừng. Trước mặt là một xe gạch đổ tung tóe ra giữa đường, bên phải lù lù mấy chiếc xe điện đỗ ở chỗ tàu tránh nhau, mà đằng xa thì tiếng còi ô tô rúc lên như mấy trăm con lợn bị chọc tiết trong một lúc.

    Người dừng bước, kèn cũng im hơi.

    Một, hai cái, bốn, sáu cái xe hơi xình xịch dẫn qua làm cho người ta phải tưởng là không bao giờ hết… thì cái thứ bẩy lại sừng sững hãm máy, đỗ ngay bên cạnh sườn chúng tôi. Trên ô tô xuống một ông có tuổi đẫy đà. Do y phục mà suy, phi một ông quan tất một ông trọc phú. Người ấy lật đật chạy lại vỗ vai ông Ấm B. Hai người lôi nhau ra một chỗ riêng, nói với nhau những gì gì khiến cho anh em làng b. phải trô trố nhìn không chớp mắt. Rồi ông Ấm ra hiệu gọi tôi, ông Mỹ Bối và anh Vân…

    Trong ba ông, ông mô đi được Hòa Bình với tôi nào?

    Đã đành là tôi không đáp lời, mà đến anh Vân cũng không đáp nốt.

    Anh đưa mắt cho ông Mỹ Bối mà rằng:

    Ông đi thì hơn. Trông ông được cái… bệ vệ.

    Ông Mỹ Bối nhất mực từ chối. Trong mười phút cứ người nọ đùn người kia, mà ông Ấm thì nèo cả ba, sau cùng đến anh Vân phải nhận. Ông Ấm nói với chúng tôi:

    Xin giới thiệu: quan Châu… thuộc Hòa Bình.

    Chúng tôi khẽ nghiêng đầu, con mắt tinh quái liếc nhìn ông Châu. Ông ta vẫn thản nhiên lắm. Ông Ấm có ý phàn nàn:

    Tôi đã hẹn với quan anh đến 11 giờ trưa vì tôi đang bận đưa đám thì quan anh lại cứ ép tôi đi ngay.

    Ông kia rút cái bót thuốc lá dài hơn một gang ở miệng ra:

    Thôi, quan anh bằng lòng vậy. Tôi còn nhiều việc lắm mà thời giờ thì kíp quá rồi. Quan anh lên xe, rồi ta về nhà lấy hành lý.

    Thế là ông mở phanh cửa xe có ý thúc giục. Ông Ấm quay lại:

    Ông nào có việc cần lắm hãy về, còn nếu có thời giờ thì cứ đi đến huyệt cho chu tất hộ tôi, anh em nhé. Thôi, xin tạm biệt các anh em…

    Ba người bước lên xe, xe chạy đi, để lại khói xanh và ít bụi. Lúc này là lúc anh em làng b. kháo nhau ồn ào.

    Ông Mỹ Bối, một cách chán nản:

    Mình cũng về đi thôi.

    Ông gọi xe, chúng tôi bước lên. Tôi hỏi:

    Sao ông lại cứ nhường cho Vân? Để tôi lại không lôi nổi anh ta về Bắc đang khi ông bị lúc kinh tế quẫn bách mà lại bỏ mất một dịp phát tài?

    Ông ta lạnh lùng:

    Thôi, lăn lộn trong làng b. thế là đủ rồi, cần gì phải lõa lồ quá nữa? Đám ma anh Ba Mỹ Ký đã khiến tôi có những cảm tưởng lạ lùng và lấy làm chán chường về cuộc đời theo bịp của tôi.

    Câu ấy khiến tôi quay cổ lại nhìn. Anh em làng bịp, vắng ông Ấm, như quân vô tướng, hổ vô đầu, bỏ mặc kệ đám, lên xe điện tìm đường chuồn cả. Sau nhà táng chỉ thấy còn saú người vận quần áo tang.

    Phố xá vẫn giữ cái rộn rịp, hoạt động của ban ngày.

    Người phu cắm cổ kéo chúng tôi trở về, lại theo con đường rải rác có những thoi vàng hồ, con đường đi về chỗ ở cuối cùng của một con người mà cái ban ngày của cuộc đời không xóa nhòa vết tích…

    Nhà xuất bản Đời Nay, 1935
     

  • CHƯƠNG VI: RUỘT QUÂN XÚC XẮC

    Nếu có ông thánh số học tính được từ độ số ngôi sao mà khi trả tiền xe lúng túng mãi không xong cái tính cộng, nếu có nhà sử học đại tài mà tường thuật đám ẩu đả sai, thì cũng có ông tạo lau láu ngón bịp mà chung thân vẫn mắc đủ ngón đòn. Ông ấy là một ông chú họ tôi.

    Đã giới thiệu cùng độc giả ông chúa nghề bịp, tôi lại muốn độc giả làm quen với một ông chung thân làm con bò vắt sữa cho tụi ông Ấm B. Cái máu đánh bạc của ông chú tôi không hiểu nó pha chất đỏ, đen thế nào mà mỗi khi đả động đến ông, ai cũng phải lắc đầu và phê một câu… bút khôn xiết tả. Làm cho nhà nước lương tháng đã tới hơn hai trăm đồng, ông thường bắt vợ, mới vào ngày mồng 10 đầu tháng trở đi đã phải chép miệng: Túng quá. Nhà không còn lấy một xu. Bình phẩm ông, những người quen thuộc đã ban cho ông cái đức lớn: lột áo người sống, bán áo người chết. Vì đã có lần vào lúc ông mải gỡ , một ông bạn thân, thân lắm. đến chơi với ông đã bị ông mượn cái áo mồi đem lên Vạn Bảo, để bạn cứ phải nằm dài đến nửa tháng chờ áo ở nhà mình; lại có lần nữa, bên láng giềng có người chết, tang gia giữa lúc bối rối đem tiền sang nhờ ông đi mua hộ cỗ ván, ông cũng có gan đem ngay số tiền cắt cổ ấy đi nướng đến tong hết.

    Ông chỉ biết hễ hôm nay có tiền là phải đi đánh bạc cho thua nhẵn nhụi ngay, chớ ngày mai có còn gạo hay không là ông không cần biết. Ngày nào vợ ông cũng nói ông như xẻo từng miếng thịt một mà ông vẫn sống được bình tĩnh như mọi người.

    Hôm nay, tôi đến tìm ông, có ý muốn làm một điều hữu ích cho ông, muốn nói rõ cho ông rằng bây giờ, người ta đánh bạc không đỏ đen nữa, muốn…

    Tôi bị một chuyến tẽn. Ông chú tôi, nửa đời người lăn lóc trong trường đổ bác, đã thạo lắm, không để cho ai ăn thịt nữa rồi. Nghe giọng ông, tôi phải tin rằng ít ra ông cũng có sự đụng chạm thân mật với ông Ấm B. Ông cắt nghĩa cho tôi hiểu những sự tôi đã thừa hiểu rằng:

    Ấm B. tên tục là Tư Quân, trong khi giao thiệp với bọn bồi bếp còn có tên là ông Cửu và trong khi giao thiệp với hạng thượng lưu lại là ông Nghị. Ngồi với các ông Châu, ông Huyện, Ấm B. thừa tư cách nói chuyện… tên này chạy Chánh tổng như thế, tên kia chạy Lý trưởng như thế. Ngồi trong đám trếch, Ấm B. cũng đủ cái thạo đời nói những câu:… món nui này phải làm thế này mới khéo,… hầm một con ngỗng cần phải có ngần ấy típ mới thật ngon.

    Ấm B. còn một bọn đồ đệ thuộc đủ hạng người: Cả Sính, chủ ả đào, Đại Thiềng, chủ hiệu giày. Khương Sinh Từ trùm du côn, Mỹ Bối chủ hiệu vàng bạc… Ngần này hạng người đủ trong các giới chỉ quanh năm, ngày tháng làm cái việc bắt mòng cho ông. Có thể nói rằng những cuộc rối loạn xảy ra trên khắp mặt địa cầu phần nhiều do bàn tay bí mật của Mạc Tư Khoa gây nên, thì những cuộc liểng xiểng của bọn thờ chủ nghĩa đổ bác ở khắp Bắc Kỳ ta cũng đều do cái bàn tay bí mật của ông Ấm B. dính vào vậy. Hơn hẳn về mọi phương diện, Ấm B. đã đặt cho tòa nhà mình ở phố Hàng Cá là kinh đô của dân đảng bạc bịp trong khi Sờ ta lin chưa được lúc nào gọi: Mốt câu, Cap pi tha li đu môn, Ấm B. ngã vào đâu cũng có thể giựt nổi trăm bạc. Những người giữ việc tài chính cho anh ta, vì nghề như Cả Ủn cũng có, vì lòng nghĩa hiệp cũng chẳng phải là không. Thí dụ: ông Nguyễn Đình Mầu. Ngoài ra, lại còn bao nhiêu: me Tây, cô đầu, hàng xáo nữa… .

    Ô hay. Thì ra ông chú tôi cũng đã rõ gần khắp mặt. Thế mà còn có người bảo ông vẫn quých, vẫn bị cho vào xiếc thì có lạ tai không?

    Tôi hỏi trong sự cờ bạc, cái ngón sở thích của ông vào bậc nhất là chơi gì. Ông kể lể rằng:

    Trạc xếch…. Tài bàn, tổ tôm, xóc đĩa, bất, ít, xì, có gì họ cũng bịp được tuốt. Chỉ có món trạc xếch là không anh nào giở nổi lối bịp mà thôi.

    Tôi gạn xem ông có dám quả quyết như thế không, ông đáp rằng có thể quả quyết được. Nghe ông kể cũng có lý.

    Trạc xếch là món chơi mà người ta xâu xé nhau bằng ba quân xúc xắc cầm trên tay rơi xuống một cái bát để cho nó dậy bằng tứ, ngũ, lục hay là nhất, nhị, tam. Sự được thua của lối chơi này cũng như sự rủi may: sấp, ngửa, chẵn, lẻ, của xóc đĩa vậy. Có điều lối chơi này nhiều người đã phải nhận rằng nó chính đại quang minh hơn cả, vì khác hẳn với xóc đĩa còn có bát úp, lối chơi này, ba quân bài cầm trong lòng bàn ta gieo xuống bát, cả làng nhìn tròng trọc, thì có họa thánh hay thần mới bịt được mắt người ta.

    Tôi lại hỏi xem người vẫn cùng ông húc với nhau là ai thì ông kêu: một ông Tham làm ở sở canh nông tên là Ngọc.

    Tôi đứng dậy cáo thoái, bụng nghĩ: Thôi chết rồi… .

    Đoạn tôi ra đường, gọi xe lên, bảo phu kéo đến phố Hàng Cá. Trong khi ngồi trên xe, tôi lẩn thẩn nghĩ ngợi mãi: Quái. Chú tôi đã rõ hết nhân vật quan trọng của làng bịp như thế mà lại còn thua là tại làm sao. Có lẽ vì tai nghe nhiều hơn mắt thấy nên chi vẫn bị cái nạn ông Tham Ngọc cho vào chòng.

    Vừa bước chân lên sân gác tòa nhà ông Ấm, tôi bị ngay ông Ấm. vồ. Chưa lần nào ông lại tiếp tôi một cách vồ vập như thế. Ông kêu cuống quít:

    Rõ may một cách lạ. Đang mong ông, đang muốn đi tìm ông. Lần này có một trận Hoa Việt chiến tranh chơi nhau hàng trăm viên đạn một. Mà lại chính tôi ra trận, ông có thích được mục kích cái tài cầm quân của tôi không?

    Tôi hỏi:

    Đi đâu? Đánh gì?

    Ông ta:

     Trạc xếch.

    Trạc xếch. Cái món mà tôi đang ước ao được rõ những ngón bịp. Rõ khéo gãi vào chỗ tôi đương ngứa.

    Tôi nhận lời ngay.

    Hồi tháng giêng, hai năm nay, cái đoàn thể làm đồ trang sức ở phố Hàng Bạc được cái nạn kinh tế cho phép sống một cách ưu nhàn.

    Đồng tiền xứ này không hiểu có cánh và đã bay mất đi đâu chẳng rõ, làm cho các cô thiếu nữ tân thời phải vì cảnh bó buộc chán những đồ tư trang bằng vàng thật và ưa chuộng những đồ của Pháp tải sang. Một đôi hoa tai kim cương , một vài đôi vòng ngọc hay vòng huyền giá tổng cộng đáng non mười đồng đã có thể thay những xuyến, hoa, chuỗi hạt vàng đắt hàng trăm bạc. Muốn làm cái mới không phải trả đắt. Thành thử giữa lúc hầu hết mọi người trong xã hội nguyền rủa cái nạn kinh tế thì riêng các cô gái mới lớn lại dường như muốn thắp hương lên chúc tụng nó, mong cho nó cứ ở xứ này mãi để cho chị em chẳng cần phải đeo vàng như đắp mới là sang. Cái bộ mẽ trưởng giả hoặc trưởng giả giả đó nó cũng uốn theo luật đời kinh tế mà trút bớt những nước sơn vô ích… Nhưng những kẻ sống vì nước sơn trưởng giả ấy, các ông thợ bạc, chẳng được hài lòng. Không có việc, mấy ông trong đoàn thể phải chịu bó tay, sống nhàn. Nhưng trong cái dạ dày của con người ta, khốn nỗi, nó lại không chịu ưa nhàn như hai bàn tay nên mấy ông phải kiếm cách cho nó có việc . Nhàn cư vi bất thiện, cái nhàn của bàn tay, khối óc có thể làm cho người ta bất thiện thì cái nhàn của dạ dày còn nguy hiểm hơn. Mấy ông bèn đem mồi đỏ đen ra làm kế sinh nhai.

    Giữa lúc này, có hai vợ chồng chú Khách bán lê, táo ở phố Hàng Buồm, sau vụ tết Nguyên Đán rất phát tài có lẽ trong hòm nhiều bạc quá mà phát ngốt cũng ngứa ngáy tìm cách chơi xuân.

    Vì thuộc hạng trung lưu, không đủ tư cách vào những sòng phán thán sát phạt với đồng bang của mình, vợ chồng chú đành phải chơi cò con với một bọn dân ố nàm ta vậy. Không tiện rút bất, đánh tổ tôm, tài bàn, cũng không tiện mở bát, Việt Nam với Trung Quốc dùng trạc xếch giao chiến với nhau. Người Tàu rất có tài buôn bán, cả thế giới phải nhận như vậy. Nếu đánh bạc cũng gọi được là buôn bán thì về sự buôn bán ấy, người Tàu cũng dễ phát tài hơn ta. Lẽ này, vào lúc mấy ông thợ bạc đánh trạc xếch với vợ chồng chú Khách buôn lê, lại càng rõ rệt lắm.

    Những tay rích mới có dăm canh đã bị lột trần. Mọi người rất căm giận Thần đỏ đen mà không sao được. Cho nên vào hồi ấy, nếu ta đi qua phố Hàng Bạc vào lúc tối, ta thường thấy mấy ông thợ bơ phờ, lảng vảng, lượn quanh với nhau. Người này hỏi:

    Thế nào?

    Người kia:

     Hiện nguyên hình rồi. Chó quá, lại trần như nhộng.

    Lại một người khác:

    Cái thằng Cắm ấy nó có Thần phù hộ à? Khi nào mình chịu thua mãi như thế? Tất phải… xoay.

    Đánh bạc chỉ cốt thịt người ta mà càng húc bao nhiêu lại càng tổ cho người ta thịt lại, cái lẽ phải xoay là lẽ tất nhiên. Lúc đầu, mấy ông thợ bạc cũng xoay đấy, nhưng trong cái ngón xoay còn thấy sặc lên những mùi mê tín về quỷ thần, thiên địa nên chỉ không công hiệu mấy là phải. Thấy vợ chồng chú Khách canh nào cũng được, thấy sẵn cái quan niệm rằng dân Tàu có thờ thần tài quyền linh thiêng vô hạn, mấy ông thợ bạc không cho lẽ thua, được là do đỏ, đen nữa, quyết đoán là vợ chồng chú được thần phù hộ cho. Họ cho rằng cần phải làm thần mất thiêng thì mới mong mở mặt lên được.

    Vợ chồng chú Cắm lại ở chung nhà với một người thợ cũng là tín đồ thành kính của đạo Đỏ Đen . Trước khi hai vợ chồng lôi nhau đi dậy hóa thường vẫn thắp hương lên khấn vái trước ban thờ thần tài một cách giấu giếm, không biết ai truyền cho cái ngón tinh ma, một hôm người thợ ở chung nhà với chú thừa lúc vắng nhà, đem cắm ngay một cái đinh to vào bát hương cho mất thiêng thần. Ngẫu nhiên buổi tối hôm ấy, vợ chồng chú nọ thua to. Sự bại trận ngẫu nhiên kia chỉ có chốc lát thôi nên chi phái thợ bạc mới được có một tối cười thì tối hôm sau lại khóc. Anh nào cũng nhẵn nhụi, cả bọn họp nhau lại ở hiệu phở trưởng Ca, bàn…

    Tao cắm đinh vào bát nhang nhà nó là vì có một lão thầy bói bảo như thế… Đấy, tối hôm ấy nó chả thua hai chục là gì?

    Vẫn thế rồi nhưng chính sách ấy có bền đâu? Hay là mấy hôm nay mày đã quên không cắm đinh vào bát….

    Mày hay quên sao không cứ việc để cái đinh ở đấy?

    Ngu lắm. Thế ngộ vợ chồng nó biết, nó đề phòng thì dùng cách gì về sau? Nhưng quả thật tao không quên mà. Dễ thần nhà nó thiêng thật…

    Thôi đi, các anh là đồ ăn hại cả.

    Cả bọn im phăng phắc quay lại nhìn một người. Người này chính là lão Mỹ Bối, thân thể to hơn khổng lồ, một tay nhiều thủ đoạn nhất, gian hùng nhất, vì khối óc là một cái pho sách lớn chứa những ý nghĩ tinh ma…

    Lão nhồm nhoàm nhai ngấu nghiến bốn, năm miếng thịt bò tái, sụp soạt húp ba, bốn thìa nước phở, nuốt chửng đánh ực một cái, chờ cho… cử tọa thật chú ý vào lão hết sức, đoạn mới ban rằng:

    Chỉ có cắm cái đinh vào bát nhang thì làm thế nào cho thần tài nhà nó mất thiêng được mà cũng tin một cách ngu ngốc như thế? Đây này, tao có một lối đặc biệt do thầy phù thủy tiểu chú, hễ làm đến là thằng Cắm bỏ mẹ thằng Cắm ngay…

    Cả bọn nhao nhao:

    Thế nào? Thế nào?

    Lão Mỹ Bối điềm nhiên:

    Phải pha mùi ô uế vào mới được… Chẳng việc gì phải gây sự với thần tài nhà nó, anh cứ việc chờ vợ chồng nó đang đỏ, ta… vặt một cái, bỏ lên đầu nó thì… ôi thôi… ôi thôi……1

    Cả bọn cười ầm lên, thích chí:

    Ừ phải đấy…. Ha ha ha ha. Nhưng thế thì… chó thật.

    Một quan hàn hàn nhẫn, hàn vòng, hàn hoa tai lúc bấy giờ gập đôi người lại, áp cả bụng lẫn ngực xuống bàn phở, không dậy được nữa, trán, má với mũi nổi lên những vết dăn… Phải gió chăng? Ngộ độc chăng? Không. Đó là quan hàn cười.

    Hôm sau, quả nhiên ngón đòn vặt nó có tính cách về siêu hình học, thần linh học, tinh thần học hay cái gì học không biết, đã cho phái thợ bạc được một bữa bở: vợ chồng chú Cắm lại thua. Lão Mỹ Bối cũng được một phen cười ha hả.

    Nhưng cuộc đắc thắng ấy cũng không bền. Vài hôm sau nữa, các ngài thợ bạc lại thua. Kẻ nhiều tiền đã mất hàng trăm, người ít tiền cũng thua đã hàng chục. Trong một cuộc họp bàn để kiếm một cách chắc chắn hòng gỡ, lão Mỹ Bối đã nghĩ đến ông Ấm B.

    Lão ta tuyên ngôn:

    Các anh em cứ yên tâm mà. Ta dùng cách mê tín không xong thì ta đã có cách cầu cứu đến… khoa học.

     Zất, si sám pa toòng.

    Không. Sây ửng lúc pa toòng.

    Tỉu nà ma mị.

    Tỉu nà ma mị ấy có được không?

    Cả bọn cười ồ vì thím Khách đã trộn thành một món hẩu lốn cả tiếng Tàu lẫn tiếng Việt Nam.

    Ở nhà lão Mỹ Bối, trên hai chiếc chiếu, một chục con Tiên cháu Rồng quây tròn nhau thịt vợ chồng chú Cắm. Ông Ấm B. mái tóc hoa râm, cặp kính trắng đạo mạo, mỗi lần gieo ba quân xúc xắc xong lại hỏi:

     Tứ ngũ lục hay nhất nhị tam đấy?

    Rồi ông ngồi thừ người ra, nhìn vợ chồng chú Khách. Ông Ấm đen một cách lạ. Ông đã vào bè với vợ chồng chú Cắm, đánh chung lưng với vợ chồng chú Cắm, lúc đặt ba đồng, lúc đặt năm đồng, lần nào cũng thua.

    Trong lòng một cái bát chân tượng để vào một cái nắp tráp đầy những gạo, ba quân xúc xắc cứ việc mặc sức nhảy múa cho phái thợ bạc vơ tiền.

    Ông Ấm lắc ba quân trong lòng bàn tay bảo vợ chồng chú Cắm:

    Tôi góp hai đồng, chú đặt thêm bao nhiêu?

    Chú:

     Pa tòng,

    Thím:

    Hai đồng thôi.

    Ông Ấm phẩy nhẹ một câu:

    Ấy đấy. Cờ bạc mà cứ gàn nhau thế thì thua chết đấy.

    Im cái mồm nị đi nhé… Tỉu nà ma.

     Pảo không nghe cho nó chết.

    Ông Ấm lại giục:

    Này thế nhất nhị tam hay tứ ngũ lục?

     Sây ửng lục.

    Chú Cắm quát xong gườm gườm nhìn vợ không cho vợ nói nữa. Ông Ấm gieo. Quân bài nhảy múa trong lòng bát, kêu: thích, thích, thích, thích. . Chú Cắm cắm cổ xuống bát, miệng khấn lẩm nhẩm như gọi hồn người chết: Sây ửng lục, sây ửng lục lục, lục, lục. Đã hai quân phô mặt nhất ở bát rồi. Còn một quân vẫn cứ quay tít như con thò lò vậy. Tiếng hò lục, lục của chú Cắm vừa dứt thì quân xúc xắc phô lên mặt: tam.

    Chú ngồi thừ người ra, có lẽ nghĩ ngợi rằng: Thần tài của mình đi đâu mất rồi nhỉ? Đánh hơn hai chục tiếng chẳng được một tiếng nào. . Thím Cắm rít lên:

    Thôi về đi. Thua sáu chục rồi…

    Quên cả mình là dân con trời, thím nói vanh vách tiếng Việt Nam. Cả phái quan hàn rầm rộ lên:

    Đánh lúc nữa đã.

    Ông Ấm đứng dậy kêu:

    Thôi, đến mai vậy, hôm nay đen lắm. Tôi cũng thua ngót ba chục rồi.

    Thế là tan.

    Hai chú, thím Cắm với ông Ấm ra về, bọn thợ bạc ngồi lại. Ông Mỹ Bối đã được lúc hỏi anh em một cách rất đắc chí:

    Các anh đã biết cái lợi của khoa học chưa?

    Mọi người xô nhau vào, tranh nhau cầm lấy cỗ xúc xắc để ngắm nghía. Có hai quân lạ nhất, gieo thế nào cũng chỉ dậy nhị với tam thôi. Thật chẳng khác một con bất đảo nhi nhựa có đổ chì ở chôn mà bọn trẻ con ta mua để ném chơi khắp nhà cho nó đồng đao đảo địa lên một hồi lâu rồi lại ngồi nhỏm dậy vậy.

    Ông Ấm ra đi chưa được mười phút đã lại quay vào. Cả bọn chúng tôi kính cẩn đứng lên như đối với một vị anh hùng cứu quốc. Ông nói đùa:

    Ta thắng trận này là lần thứ nhất trong cái chiến kỷ Hoa Việt chiến tranh .

    Rồi chúng tôi xúm nhau lại chia tiền. Ông Mỹ Bối phàn nàn hỏi ông Ấm:

    Sao nó đang muốn húc ông lại đứng lên?

    Thôi đừng làm già tay quá mà dễ lộ. Cứ để nó đấy, lúc nào mình muốn nhét đất thó vào lỗ mũi nó mà lấy tiền thì cứ việc… chứ có khó gì đâu.

    Một người khác thêm:

    Hôm nay có lẽ vợ chồng nó sẽ đập vỡ mất cái bát hương cúng thần tài….

    Khác hẳn lối đánh đòn cắm đinh là cái đòn huyền hoặc với cái đòn vặt lông nó có tính cách đểu cáng vô cùng, ông Ấm dùng phương pháp khoa học Thái Tây.

    Sách vật lý dạy ta rằng: bất cứ vật gì, cái trọng lực trung tâm đem kéo nó xuống dưới thì không bao giờ đổ được. Thủy ngân là vật vừa nặng vừa lỏng, dùng được vào việc này. Quân xúc xắc kia, nếu ta để nó quay cuồng tự ý, có thể nó làm ta mất nghiệp được. Ta phải bắt nó lật tùy theo ý muốn của ta. Thì ta đổ thủy ngân vào ruột nó chứ có khó gì?

    Ông Ấm B. đã nghĩ và đã làm thế. Cái chỗ khoa học ấy không có gì là lạ cho lắm, chỉ có cách ra, vào của ông Ấm mới đáng phục về mỹ thuật thôi. Gặp cỗ bài to, nhỏ thế nào, ông cũng có đủ quân to nhỏ để thay được. Cái chỗ tài tình nhất là ông có thể bắt nó dậy nhất nhị tam hoặc tứ ngũ lục đúng như ý muốn của mình.

    Ngoài cách dùng bài ruột thủy ngân, ông còn có quân lưỡng diện nữa. Nghĩa là tứ xúc xắc sáu mặt chỉ có toàn tứ ngũ lục hoặc toàn nhất nhị tam. Thỉnh thoảng mới ra một phát rồi lại vào ngay, ông không cho ai kịp để ý nghi ngờ. Cái bàn tay của ông thật là cái máy rất tài tình khéo léo.

    Hôm nay, tôi được mục kích chính ông quân sư của đảng bạc bịp trổ tài. Tự nghĩ thầm: đồ đệ của ông cũng đã nguy hiểm, huống hồ lại chính tay ông…

    Muốn làm thỏa cái tò mò của tôi, ông đã giở ngón cho tôi xem và lại hứa thêm rằng:

    Ngày mai, tôi sẽ dắt ông đi thăm xưởng chế tạo khí giới .

    Để giúp bạn hiểu rõ hơn về nội dung, sau đây là phần chú thích của chương 6. Mời bạn nghe cùng BÚC CÁC:

    Chú thích 1: Kẻ chép chuyện này vội có lời tạ lỗi cùng độc giả. Nhìn đám bùn nhơ, thế nào cũng bẩn mắt.
     

  • CHƯƠNG XIII: CÁI LƯỚI NHỆN

    Từ gian nhà ngõ trong Đường Thành đi ra, bốn chúng tôi cùng mỗi người có một vẻ mặt khác nhau như bốn thế giới. Ông Ấm vẫn thản nhiên như người vô công rồi nghề đi dạo chơi phố xá, thản nhiên theo cái lối viên tướng võ lão thành, đã từng được bách chiến bách thắng, đến nỗi một cuộc khải hoàn cũng chẳng đủ làm cho say sưa. Ông Mỹ Bối thì, bao nhiêu cái vui, cái sướng của loài người hình như lúc này đổ dồn cả lên mặt ông vậy. Ông là cậu bé đương được mặc cái áo đẹp, ông là bác nghiện đương lúc không có thuốc mà có kẻ nào đến cho một hào. Ông nói nói, cười cười, theo lối mụ Tú Bà trông thấy Thúc Sinh. Anh Vân thì vẻ mặt vừa vui vừa buồn. Vui vì sắp được bạc, sắp được chia tiền, mà buồn vì, lẽ thứ nhất là vừa phải chia tay với mỹ nhân và lẽ thứ nhì là cứ phải đi bên cạnh tôi, cái trát hiện thành người của cụ Phán ông, cụ Phán bà bên Bắc. Còn tôi, tôi cũng không giấu nổi sự bực tức, khó chịu… dù tôi vẫn phải gượng làm vui.

    Ông Mỹ Bối bảo ông Ấm B.

    Này, ta làm cuốc xe đi thôi chứ?

    Ông Ấm lừ mắt:

    Ờ ờ. Rõ voi có khác, đã mỏi chân rồi à?

    Không mỏi mà muốn về cho nó nhanh.

    Thì việc gì mà vội nào? Cứ đi cho ung dung….

    Trông thẳng trước mặt có hàng nước chanh, ông Ấm bảo anh em:

    Ta vào nghỉ chân đây kia một lát đã.

    Chúng tôi không ai nói gì nhưng sáu cái chân bước đều hàng đã đủ đáp lời ông. Ngay lúc này, một chiếc xe nhà sơn đồi mồi do một tên phu quần áo hồ lơ xanh biếc chạy ngang trước mặt chúng tôi, bên trên có một người đã có tuổi, y phục sang nhưng vẻ người không sang, lông mày sâu róm, mắt lim dim như lúc nào cũng chói mặt trời, cúi đầu vái ông Ấm B. một cái. Ông Ấm cũng vội đáp lễ. Thế là ông kia bảo ngay phu hãm đà chân lại, xuống xe. Lời ông Ấm:

    Độ này, người anh em hẳn phát tài?

    Có gì…. Xuềnh xoàng đủ ăn… Quan anh hôm nào quá bộ lại tôi, tôi nhờ một việc cần nhé?

    Vâng. Nhưng ở phố nào?

    Ở phố Nguyễn Trãi, số nhà… Tối hôm nay, quan anh đến chơi có được không?

    Được, tối tôi xin đến.

    Đoạn hai người lại chào nhau. Ông kia lên xe, chúng tôi cũng vừa đến hàng nước chanh, nước đá. Kéo ghế ngồi, ông Ấm phì cười:

    Rõ khỉ…. Cái thằng… nó gọi mình là quan…. Cái xã hội tinh những quan như mình thì thôi, có phúc chán.

    Ông Mỹ Bối hỏi:

    Ông ấy là ông nào?

    Ông Ấm có ý ngạc nhiên về câu hỏi ấy lắm. Ông đùa nhả:

    Ô hay. Thế cũng không biết à? Lão Thượng Ký đấy chứ ai. Rõ bị thịt có khác, chả được bộ gì cả. Vào làng đỏ đen từ bao lâu nay, lại vào cả làng b. nữa, mà đến nỗi thấy lão Thượng Ký còn hỏi là ông nào. …

    Thì nào ai biết.

    Ông Ấm quay nhìn tôi với anh Vân:

    Đồng nghiệp của tôi và địch thủ của tôi đấy. Tôi dùng chữ địch thủ cũng chưa được đúng, phải dùng chữ… kẻ thù mới đúng. Vì rằng, trò đời nó thế. Không gì ghét nhau bằng bọn người cùng một nghề nghiệp. Nghĩa là chúng tôi không có… cơ quan để công nhiên chửi nhau như những ông nhà báo nên thiên hạ mới không biết cái tình đồng nghiệp của chúng tôi nó thế nào chứ, nói thực ra, nó cũng chặt chẽ khăng khít lắm. Chặt chẽ khăng khít đến nỗi có khi vì một con mòng, cũng đủ đâm lòi ruột nhau.

    Chúng tôi đang trố mắt nghe, ông Ấm lại ngừng. Ông vỗ túi đoạn lấy ví ra rồi:

    Chuyện ấy cũng chưa lắm cái thú nhưng nghe chuyện này đã, còn lắm cái thú hơn. Anh em chưa ai rõ số mệnh của mình thế nào thì, xin lỗi anh em, tai dù nghe nhưng ruột vẫn nóng lắm. Ấy bản tính tôi thực thà, ăn nói có điều lỗ mãng, anh em, cũng xá đi cho…

    Thì ra nghe chuyện này đã nghĩa là: hãy chia tiền cho dứt khoát đi đã. Ông Ấm thật cũng hiểu cái tâm lý con người ta lắm nên mới có cái cử chỉ này. Ông lấy ra cái giấy hai chục, để trên bàn, về phía anh Vân, rồi xoa tay:

    Bẩm gọi là có chút ít… vi thiềng, ngài làm ơn nhận cho.

    Anh Vân cười, cầm lấy giấy bạc. Ông Ấm quay lại nhìn ông Mỹ Bối đoạn đưa ra cái giấy năm đồng:

    Có cần tiêu không? Hay là voi, thì không biết…

    Ông Mỹ Bối:

    Voi thì phải thích tiền. Cụ hỏi thế thì nhầm lắm. Tưởng loài người đã đến lúc chê tiền đấy ư?

    Ông Ấm:

    Thế thì đúng đấy. Nếu chê, sao lại có người. À, nhưng mà, này. Ông Vân, có lẽ hôm nay nếu ông là thằng thầu khoán, dễ thường ông khoái hơn là được chia tiền đấy nhỉ?

    Anh Vân ngơ ngẩn:

    Thế nào?

    Lại còn thế nào. Nếu ông là thằng thầu khoán thì dù thua, ông cũng còn được một chút sung sướng… Chúng mình tuy chia tiền thế này cũng thú thật nhưng nào có biết những… quả dừa to nhỏ thế nào đâu.

    Anh Vân hiểu ra:

    Gớm, cụ già rồi, mà còn đa tình thế….

    Ấy là nói cho sướng… nói để dối già một tí…

    Con ấy nó trơ tráo quá. Nó bò nhoài ra, vờ lấy bao diêm mãi, làm thằng cha kia mặt đỏ ửng lên như quả hồng. Đánh đòn Vân Nam mà lấy dừa ra cản thì thật tuyệt. Những lúc ấy thì mình cũng muốn làm mòng hơn làm b.

    Cả bọn cười ồ lên khiến cô hàng nước chanh, không hiểu tại sao lại tưởng khách trêu mình, cứ ngồi cắm mặt xuống.

    Ông Ấm đến đây nghiêm nét mặt, lấy khăn tay lau cái cười:

    No, ta quay về ông Thượng Ký….

    Người ấy mới thật là người đáng được nhận chiến công bội tinh hạng nhất, nếu giặc đen đỏ sẽ phải bỏ xứ này mà đi.

    Hiện nay, người ấy chỉ mới đếm qua một cuộc đời vừa đủ vẻ trưởng giả thôi nhưng nếu mai sau, đến cái ngày mà Thánh cho ăn lộc, theo sách tiền định thì nhằm vận Đại thu nhập hải mà theo số Tử vi thì hạn đáo Sát, Phá, Liêm, Tham hoặc lại thêm được Khốc, Hư, Tý, Ngọ chẳng hạn thì, thôi còn phải kể, những kẻ đến ôm chân con người ấy, đến xu phụng con người ấy để hòng chút ơn mưa móc , tất sẽ làm cho thiên hạ mục con ngươi ấy như ông Thánh sống của đời.

    Biết đâu sẽ chẳng có nhà văn sĩ viết tiểu sử con người ấy bằng ngọn bút lãng mạn chứa chan thi vị mơ màng, đại để như sau:

    Lúc thiếu thời, ngài thật là một người biết thờ đạo Trung dung của Đức Khổng. Ngài thấy dân gian phải lầm than trăm đường nghìn nỗi về Thần Đổ Bác, cái giống ma quỉ rất ác hại ấy nó luôn cám dỗ những kẻ yếu linh hồn, xem chừng không có sách luân lý nào cứu rỗi nổi nữa, ngài mới dùng đến phương sách… cực đoan. Mà sự tìm nổi phương sách cực đoan ấy, đối với những kẻ thản nhiên thế sự, linh hồn chưa từng được rung động bởi những tiếng gọi thiêng liêng bí mật, cố nhiên chẳng phải việc dễ nào. Sau khi tắm gội và ngồi tĩnh tọa trong bốn mươi chín ngày, ngài thấy rằng cũng như những bác sĩ Thái Tây phải lấy vi trùng, muốn trừ nạn đen đỏ, phải cần đến cái tham lam. Thành ra, ngài đã dùng cái lòng tham để trừ nạn đổ bác vậy. Cái phương sách cao kiến vô cùng, thiêng liêng vô cùng, mầu nhiệm vô cùng của ngài, khốn nạn thay, bị cái ngu dại của nhân dân đặt tên là Bịp. Mà cùng theo cái bộ từ điển ngu dại của chúng sinh, phương sách ấy còn có cái tên tắt chẳng đẹp gì cho lắm nữa là b.

    Muốn khảo cứu đến cái triết học của nghề b.? Ôi, phiếm thay, những kết quả đây kia đã đủ cắt nghĩa rõ. Bọn bịp được tiền đã có lợi là đã thực hành bá đạo để chống với cái luật thiên nhiên bất dịch là cái luật đào thải luân hồi. Bọn mòng dù có thua, dù để cha, mẹ, vợ, con nheo nhóc thì cũng có sự lợi là được dịp mở mắt ra mà ngăn ngừa bớt cái lòng tham vô lý đi, và sau cùng, sẽ li dị cờ bạc. Mà nếu bọn bịp, những kẻ thừa hành trung thành cái chủ nghĩa của ngài, mà nhỡ ra có sa hố thì lại càng là một sự may mắn cho chúng sinh lắm, vì nhờ đó, phương sách của ngài được dịp chúng sinh biết đến rồi quảng cáo hộ, mà rồi… thực hành luôn thế nữa, biết đâu. Một người là bịp, trong thiên hạ có mòng. Hai người là bịp, trong thiên hạ vẫn có mòng. Nhưng ai ai cũng là bịp cả, hoặc ít ra ai ai cũng một đôi khi là mòng hoặc một đôi khi sa hố thì bấy giờ sẽ là một cuộc văn minh tiến hóa lớn của nhân loại, vì lúc ấy ai cũng được cứu rỗi linh hồn rồi, không còn ai cờ bạc nữa, lúc ấy là lúc Thần Đổ Bác sẽ nhăn mặt, phải trông đến những tinh cầu khác, phải bỏ trái đất của chúng ta.

    Bên trên là khái luận về cái chủ nghĩa của ngài. Công đức sự nghiệp chưa hiểu thế nào nhưng có được cái lòng thương đời như ngài thì, một người thế, há chẳng đáng ghi chép để lại nghìn thu lắm ru?

    Chủ nghĩa là cực đoan, là lấy bịp để trừ nạn đen đỏ, điều đó đã nói rồi, nhưng còn cách thức? Ấy đó mới lại là một điều đáng cho ta chú ý lắm nữa vì cách thức lại tỏ ra rằng Người là người có đại tài về khoa học.

    Ngài một mình sáng kiến ra đến ba lối bịp thôi, đành đau lòng phải dùng cái chữ ấy cho nó phổ thông vậy riêng về món xóc đĩa. Nào là đòn bàn nhé. Nào là đòn bát lò xo, nào là đòn Nam châm, nào là đòn thùy châu, thôi thì đủ thiên hình vạn trạng, thôi thì rõ thiên biến vạn hóa, sức người không thể tưởng tượng đến được, tôi không tài nào nghĩ nổi, những sự ấy là việc của bậc Thần Thánh bất khả xâm phạm chớ không phải việc của người trần.

     Đòn bàn nhé? Đó là những danh từ chuyên môn. Bàn đây là đĩa, cái đĩa bằng gỗ vậy. Nhé nghĩa là có lưỡi dao của bác thợ tiện đưa vào cho thành một đường vòng lõm, rộng hơn miệng cái bát một ly thôi, chỉ đủ để kẻ xóc cái nhòm bài… Thật là một công trình của toán học vì bọn mòng, dù quých hay không, mặc. có những con mắt yêu tinh quỉ quái đến thế nào cũng đố có thể nhận ra. Đánh xóc đĩa mà người xóc cái lại nhìn rõ được cả bốn đồng tiền giấy hoặc đỏ hoặc xanh thì việc: bán chẵn, bán lẻ, chẵn về, lẻ về, không còn cần ai phải dạy nữa.

     Đòn bát lò xo? Ấy đấy mới lại là một công trình về khoa học. Bát lò xo chỉ là thứ bát thường nhưng cái chỗ không thường là người ta biết dùng xe, dùng đục, dùng giũa, sau khi cạo nó, đục nó, khoét nó, người ta lại còn biết cách lắp vào lòng bát một miếng sứ tròn nhẵn nhụi lên trên một cái lò xo nhỏ, và thần tình hơn nữa, có bấm nó mới làm việc chứ không thì miếng sứ tròn cứ cắn chặt vào lòng bát, trông không thấy tí chút vết rạn, sờ không thấy tí chút gợn tay, cứ nhẵn lì lì. Nhẵn như cằm một người vừa cạo râu lúc nãy vậy. Trong cuộc đỏ đen, người ta có ngờ rằng tiền trong đĩa vẫn kêu đấy nhưng chính ra bị cái lò xo chặn lại không dậy được nữa, chỉ một mặt rền rền. Các ngài, trong đám bạc, có khát nước bao giờ không?

     Đòn Nam châm? Cái này mới nghe không có gì là đặc sắc vì nó chỉ ngụ ý là đĩa thì có bắt điện nam châm vào, còn đồng tiền thì trong có vài giây phanh xe đạp. Việc tuy thường nhưng chỗ phi thường là người ta đã có thể nghĩ được ra nó. Ông Kha Luân Bố đập trứng cho trứng đứng lừng lững trên mặt bàn, khách cùng trong bàn tiệc không ai phục đấy, nhưng nào có ai đã nghĩ đến sự đập trôn quả trứng cho bằng phẳng đâu1. Lợi dụng khoa học tuy là đáng khen nhưng lợi dụng được cả những sự bất thường, lại càng đáng khen hơn nữa vậy.

    Bây giờ đến đòn thùy châu. Nghe hát ả đào, có tiếng trống thùy châu thì đánh xóc đĩa cũng có ngón thùy châu. Tiếng trống thùy châu bắt người hình dung đến cái bàn ngà từ từ rơi những hạt ngọc nhưng ngón thùy châu trong sự mở bát là chỉ việc cầm một bài tổ tôm mà dưới là đồng tiền hai mặt một, không sấp ngửa gì cả. Mở bát lên, trong đĩa ra chỉ có ba quân bài. Nhưng người ta vẫn như là có bốn quân bài mà tiền chập lại với nhau vậy. Do lẽ đó, người ta mới cầm quân tổ tôm vờ xỉa nó rời ra để có cớ vào cái đồng tiền kẹp sẵn ở dưới quân bài. Kéo tay ra, cả làng tưởng thế là xỉa bài, đố ai dám ngờ đó là đòn thùy châu. Có cách vào bài màu nhiệm dường này, muốn cho nó chẵn hay muốn cho nó lẻ là quyền ở cái ông cầm quân tổ tôm xỉa bài chứ còn đâu là quyền của Thần Đỏ Đen nữa.

    Ấy đấy, cách thức ngài dùng đến để triệt Thần Đỏ Đen. Đã biết thế rồi, ta chỉ còn cần khảo cứu đến cái số người ta thừa hành những cách thức đó là bao nhiêu là ta trọn cái phận sự ghi công ngài.

    Con số là bao nhiêu? Mà người thì thuộc về những hạng nào? Ôi, kẻ viết bài này, cầm bút đến đây không khỏi run tay vì cảm động. Thôi thì đủ, vào giai cấp nào cũng có vô số đại biểu. Ngài có một ông chủ sòng giúp việc cần mẫn nhất, quí hiệu là Hai Ve. Ngài không bắt mòng ngay ở sòng nhưng tìm những nơi kín đáo, đánh chác chỉ dăm ba người, những tay khỏe chơi bạc nghìn, bạc vạn cả.

    Những con mòng quí hóa ấy, đã có hai ba cái li mun din thượng hạng đi rước ở tận vùng Đông, vùng Nam, vùng Tây, vùng Bắc, nói tóm là đủ tứ phương, rước lên xe hơi như rước các ông quan lớn phóng về Hà Nội cho ngài.

    Vào sở Liêm phóng chưa để ý mấy, ngài được mặc lòng làm tròn cái thiên chức của mình là việc cứu vớt chúng sinh. Nhưng tiếc rằng sở Liêm phóng lại cứ hiểu nhầm, không biết rằng đó là ngài cũng đang trừ nạn đổ bác đấy nhưng dùng phương sách lấy vi trùng trừ vi trùng nên rằng cuộc kia phải mất nhiều thời kỳ gián đoạn.

    Nhưng, không vì thế mà khoái chí, bọn thừa hành mà cái ngu dại của chúng sinh đặt tên là Tạ, vẫn được ngài truyền lệnh cho cứ việc… như thường.

    Đó là những người mà ai cũng nhầm, cứ ngoa ngôn kêu là đầu trâu mặt ngựa , vẫn đứng ở đầu khắp các phố của Hà Nội, thấy ai qua lại cũng ghé đến gần để tiểu chú: Này, có đi gỡ không? Nếu người kia gật đầu, thế là được dắt vào một cái nhà, thường là một nhà mà ở bên ngoài dọn hàng cơm để… gỡ. Rồi đòn lò xo hay đòn thùy châu, cái đó, tùy… Bọn tạ săn đón khắp các cửa ô của Hà thành, bao bọc Hà thành vào trong một cái lưới nhện ghê gớm.

    Có nói rõ đến cách tổ chức của ngài mới biết ngài là người xuất chúng. Vì rằng sở Liêm phóng tuy làm việc một cách giỏi không ai địch nổi là có thể khám phá nổi cả những hội kín, thế mà bọn tạ hành động công nhiên cũng không thấy mật thám nào biết đến, cái đó mới thật đáng chép trong cuốn sách Những sự chẳng ngờ vậy.

    Kết luận bài này, chúng ta nên biết rằng chúng ta đã khảo cứu xong một người mà tài, một người mà công đức, một người mà, đối với người ấy… .

    Để giúp bạn hiểu rõ hơn về nội dung, sau đây là phần chú thích của chương 13. Mời bạn nghe cùng BÚC CÁC:
     

    Chú thích 1: Christofor Colombo 1451 đến 1506 người đã tìm ra Châu Mỹ năm 1942. Trong một bữa tiệc bị người ta cho là chẳng có gì tài giỏi, liền thách mọi người để quả trứng luộc đứng thẳng lên, không ai làm được, ông bèn đập trôn quả trứng cho bằng và để đứng được, khách ăn tiệc cho rằng chẳng có gì là lạ, ông liền trả lời: Thế tại sao các ngài không làm trước tôi đi?
     

  • CHƯƠNG XII: NẠN KINH TẾ SỞ LIÊM PHÓNG VỚI ÔNG ẤM B.

    Hai ống quần của tôi, lúc này nếu đem gột tạm thì mấy gáo nước giội vào nó tất thành một thứ nước có phù sa, đôi giày tôi dận có đến mấy lớp bùn bao bọc quánh lại, không trông thấy giày đâu nữa, thật là hai thứ chân một bác thợ cày. Cái áo tơi của tôi hầu như đã ngâm lâu vào nước và cái mũ thì thật là cái ống máng lúc giời mưa to. Ấy tôi ăn mặc như thế, đang đi tìm một người. Nếu tôi đã có thêm được cái đèn và cái thùng thì tôi đã thành ông đai ô zhen cả xương lẫn thịt .

    Mời ông ngồi chờ một lát, ba con cũng sắp về rồi, chỉ độ 15 phút nữa thôi.

    Đó là lời cậu con giai ông Ấm B. một đứa trẻ kể vào hạng thường ra thì chưa biết nhưng sinh vào cửa con một người như ông này, đã thành ra rất tinh khôn, ăn nói lễ phép, xem ra ý có được giáo dục cho một cách chu đáo lắm. Tôi kéo ghế ngồi, vẫn nóng ruột lắm, nhưng cũng dễ chịu: sống lưng được dịp đỡ mỏi, hai ống chân đỡ rức.

    Ngoài, giời, như một đứa trẻ tinh nghịch, sau mỗi lúc ngớt được năm phút lại tuôn nước xuống rào rào. Đã sang hè rồi, không ngờ có trận mưa ít có ấy: suốt từ sáng đến trưa. Suốt từ sáng đến trưa tôi đã đội giời mưa đi lùng gần khắp Hà thành, thoạt đầu đến gõ cửa nhà ông Ấm này, vì chủ nhân vắng nhà, tôi lại chạy lại đằng ký Vũ, bảo ký Vũ xuống tận ô tìm nhà lão Sính, lão Sính lại mách tôi nhà của Tham Ngọc ở gần tận ô Yên Phụ, để cho, sau cùng Tham Ngọc lại tống tôi bò về đằng ông Ấm B.. Mang trong lòng cái bực tức, trong hai chân ngót mười cây số, đã đến lúc không sao được nữa, tôi vẫn chưa xong cái phận sự: tìm một người.

    Một vị quốc sĩ mà quốc dân giao cho tôi cái phận sự đi cầu chăng? Hay đó là con ông Hoàng bà Chúa nào lạc mà tôi, một kẻ gia nhân, tôi có bổn phận đi tìm? Hay là… hay là… ông cụ nhà tôi sống lại đấy?

    Thưa ông ạ. Người tôi phải đi tìm chỉ là một người thường như chúng ta cả, hoặc khác chúng ta là hiện lúc ấy không biết là bịp không hay là mòng đang đóng cái vai Càn Long du Giang Nam , ông anh Tham quí hóa của tôi, ông Vân đấy.

    Sau khi ra Dây thép mua ngân phiếu gửi sang cho ông con chục bạc rồi, ông bố với bà mẹ ở nhà ngày đêm chờ tin. Một tờ lịch bóc, hai tờ lịch bóc, ba… mười, mười hai, mười sáu tờ lịch bóc, không thấy tăm hơi gì, ông cụ Phán, bà cụ phán đến phát hoảng cả lên như có đứa con lên năm vừa lạc đâu mất vậy.

    Nhà giàu, con một, sau khi cho cả ông thân sinh ra mình vào xiếc rồi, anh Vân đã về Hà Nội, rồi gây ra cho cha mẹ cái cảnh bụi hồng khuất nẻo dứt đường cá chim . Do đó, việc tôi phải tìm về… Tìm một người đã bước xuống Âm cung để dỗ dành cho quay về Dương thế vậy.

    Thày không có nhà à? Hở em?

    Tôi quay lại xem ai cất cái giọng thì thào to nhỏ ra vẻ bí mật ấy. Thì ra ông Mỹ Bối…. Ông ta nhìn tôi, khẽ gật đầu một cái rồi mỉm cười. Tôi phải cố nhịn cười vì trước mặt mình thật là một vai com mích đặc biệt, đại đặc biệt.

    Ông ngồi chờ ông Ấm thế chắc ông ta cũng sắp về thì phải.

    Vâng… Rước ông cứ lên.

    Ông khệ nệ lên rồi kéo ghế: ngồi đánh sình một cái. Nghĩ bụng mời ông ta bằng câu rước ông cũng phải.

    Thế nào, Hà thành độ này có gì lạ không ông?

    Chẳng có gì lạ… Vẫn săn mòng, két như thường.

    Ông phát tài?

    Phát tài phải gió.

    Sao ông bảo vẫn săn mòng, két như thường?

    Đã đành thế rồi, mòng, két vẫn còn đấy, nhưng ít con có lườn lắm, mà tạ mỗi ngày một đông tấy lên, chia năm xẻ bảy đi, còn ăn thua gì nữa.

    Số tạ đông lắm à? Hiện ông biết thì độ bao nhiêu?

    Ông Mỹ Bối lắc đầu:

    Không đếm được…. Bằng cát tó duy dê.

    Gớm, đông đến thế kia à? Thế thì nguy cho bọn mòng lắm nhỉ?

    Nào nó có nguy cho mòng. Nó lại nguy cho b. mới cực chứ…. Ông nghĩ kỹ sẽ hiểu: bọn sộp xưa là mòng nhưng nay đã thành b. cả thì nguy cho b. hay cho mòng?

    Tôi tìm câu kết cho lời nói chí lý ấy:

    Nói cho cùng, chỉ tại kinh tế thôi.

    Ông Mỹ Bối thở dài:

    Tại nhiều ông ạ. Tại nạn kinh tế khủng hoảng tại ông Ấm, tại ông, tại tôi…. Chính chúng tôi đã quá tay, đã quên mất công việc quậy mòng. Không nuôi mà giết tất phải hết, không giồng mà cứ nhổ tất phải diệt. Rồi Thần Đỏ Đen sẽ phải bông xua xứ này mà đi. Bảo đó sẽ là một việc đáng đốt pháo mừng cũng được hoặc phải ngẩn ngơ tiếc, tùy ý… Nhưng tôi hãy hỏi ông đã nhé: nếu hết nạn cờ bạc, chiến công bội tinh hạng nhất đáng về phần ai?

    Đáng về cả ba thì mới phải.

    Không được, ông nói thế, ông nhầm. Người ta dù so rụi về kinh tế thế nào mặc lòng cũng vẫn có thằng đánh bạc. Sở Liêm phóng vẫn hết sức tầm nã nhưng thế nào cũng không thể bắt giam hết được những quân cờ bạc. Ông có biết những quân gá chứa bây giờ có những thủ đoạn gì không? Việc đóng cửa cài then cho kĩ lưỡng đã đành họ phải cẩn thận rồi, nhưng bây giờ họ thường làm vài mâm cỗ nữa. Bàn thờ có đèn hương cẩn thận, bọn con ông đệ tử cứ việc tha hồ ngồi chầu Tổ nhỡ ra có cớm thì… bài họ vứt vào hỏa lò, trong khi một thằng nhỏ ra mở cửa, con sen ở trong đã bưng mâm cỗ xuống chiếu bạc rồi. Sở Liêm phóng vào?… thì người ta ăn uống về việc hiếu hỉ? Nếu đầu chạy đuôi lọt thì, canh bạc tan rồi, người ta cũng… chén. Cái lỗi vừa gá bạc vừa bán cao lâu ấy lại càng lợi thêm cho chủ gá vì nó có tính chất dính người. Sở Liêm phóng chẳng thể độc lực trừ nổi nạn cờ bạc, dù có nhiều người chỉ vì đánh chắn cũng bị tòa phạt 16 quan tiền Tây. Nhưng ông cũng là b. ai cũng là đồ đệ hoặc chim mồi của ông Ấm B. thì… hỡi ơi thương thay…. làm sao cho cứ có mòng mãi mãi được.

    Ông nói cũng có lý lắm.

    Thật đấy, chính tôi đã biết những anh xưa kia vẫn bán giời không văn tự cả, nay cũng tu chí, cũng hóa ra bụt cả rồi. Đã cờ bạc thì phải ngồi với người lạ thì mới húc được chứ trong anh em thân nhau, thì thịt nhau lấy cái gì? Mà ngồi với người lạ thì tất là bị bịp…. Có anh sợ bịp quá, sợ quá đi mất, đến nỗi đánh với anh em rất thân, đen rồi thua mà ngờ cả cho anh em có ngón. Thôi, chẳng qua là ông Ấm đến xấu số vì ông pô pu le quá rồi… Danh vọng tôn sư đã đến lúc về chiều, chúng mình cũng liệu mà… hưu đi thôi.

    Ông Mỹ Bối nói câu này, rồi rung rinh hai vai, trông khôi hài một cách lạ. Tôi gợi ý:

    Ông nghĩ thế nào chứ tôi đã bắt đầu chán nghề b. Không nước gì, suông lắm.

    Ông ta:

    Vẫn hay rằng suông nhưng tôi thấy nó có cái hay hay thì tôi không thể… ly dị nó được. Ở đời này, bao nhiêu sự ám muội tôi cũng muốn dúng tay vào hết, chỉ cốt để được từng trải mà thôi. Ông tưởng tôi sống được về nghề này à? Tôi chỉ lợi được về sự: biết cuộc đời đối với tôi mới thật là cuốn sách có giá trị.

    Nghề gì ám muội ông cũng dúng tay vào?

    Chính thế. Mà dúng được vào thì khoái lắm. Những việc ấy tuy có hại cho người nhưng không có hại cho tôi. Anh em phố Hàng Bạc đã cột tôi là người có khối óc mà tủ sách chứa những ý nghĩ tinh ma thật cũng không oan gì. Cách lối xử thế của tôi bây giờ? Tôi mang trong đời cái nhân nghĩa của một anh thầy cò và những lời cam đoan của một thầy lang chữa thuốc lậu.

    Những ý nghĩ này, phát lộ ra bằng một giọng ngạo mạn chứa chan những vẻ căm hờn, khiến tôi phải tưởng đến những cảnh ba đào dồn dập về cuộc đời của con người nói nó ra. Tôi đánh bạo một câu:

    Muốn chừng ông cũng đã… cũng đã… từng trải lắm.

    Ông Mỹ Bối nhìn xuống chiếu:

    Đã nhiều phen lắm…. Xuống chó nhiều quá mà lên voi chỉ được một hồi. Hiền lành tử tế vào thời buổi này không sống được, ông ạ. Thời buổi này là thời buổi… Bá đạo, ông có nhận ra không?

    Tôi đứng lên, bắt tay ông Mỹ Bối một cách chặt chẽ, nồng nàn. Ông đã mục tôi vào hàng tri kỷ nên… mới tâm sự đến bậc ấy, dù chúng tôi hãy còn trong thời kỳ sơ giao. Từ đây, ông Mỹ Bối chỉ đăm đăm nhìn xuống chiếu, không nói thêm gì. Tôi để ông ta mặc thích ngồi trâm ngâm, giữa chúng tôi là một không khí im lặng.

    Tôi nghĩ đến cái lòng căm hờn của người ta có hai bậc. Tôi nghĩ đến những kẻ đắc vị rửa hờn: Tần Thủy Hoàng lúc đốt sách, Robespierree trước ngày Thermidor, Mussolini, Hitler v.v… Rồi tôi nghĩ đến ông Mỹ Bối, hạng người không đắc vị nhưng khối óc cứ đi đôi với thời gian, cố nghĩ mọi phương tiện để trả thù.

    Nhưng, cái số đúng là bao nhiêu ở xã hội mình, những người cùng tâm thuật với ông Mỹ Bối?

    Kìa, ông sang bao giờ thế?

    Hai chúng tôi đứng cả dậy, ông Ấm đã về. Tôi đáp:

    Tôi sang tối hôm qua.

    Sang chơi hay có việc gì?

    Sang tìm anh Vân… Anh ấy đi lâu quá. Tôi tìm khắp cả mà không thấy, không biết anh ấy có còn ở Hà thành này không hay đã thiếc sang Tân thế giới rồi.

    Ông Ấm cười:

    Ông nói đúng đấy. Tân thế giới. Mà Tân thế giới ở phố Đường Thành kia.

    Ông Ấm cởi áo ra, bỏ kính lên giường, rồi tiếp:

    Ông Vân hiện giờ đang đóng một vai mòng giúp tôi.

    Chúng tôi ngẩn người ra không hiểu. Làng b. xưa nay chỉ thấy nói đến vai thiện xạ, vai hướng đạo, chim mồi, chứ có thấy nói đến việc đóng vai mòng bao giờ đâu. Mà ông Ấm, chơi ác, cứ bắt chúng tôi đấu trí mãi, cứ ngồi yên ngắm chúng tôi chớ nhất định không nói năng gì. Sau cùng, thấy chúng tôi chịu cả, ông mới sẽ cẩm nang .

    Các ông chịu là phải lắm. Xưa nay không ai lại đóng vai mòng nhưng bây giờ tôi mới nghĩ ra được cái ngón đòn trá hàng thì việc kia phải có. Tôi có một Thị mẹt ở phố Đường Thành, vốn là người… quen thuộc tôi. Thị có nhân tình về thầu khoán, đánh bạc thạo, dễ thường về cũng biết được lối đánh giác, nhờ Thị tìm hộ con mòng. Hôm qua, thị lại tâu thế với tôi. Nghĩ bụng: mới nho nhoe ra đời mà đã ăn thịt người thì cho chết, tôi mới rỉ tai cho thị biết cái ngón trá hàng. Tôi bầy thế trận thế này này: Vân vờ là mòng mà Thị tìm cho anh kia. Ngồi vào đánh, anh kia chắc yên trí là người yêu sẽ cản trở cho mình, nhưng té ra Thị lại cản trở cho Vân để Vân vào Vân Nam, giấu biến đi cỗ bài giác của nó. Sa hố, nó tất thua to. Đến lần vào Vân Nam thứ hai của Vân thì nó… phải chết. Các ông nên biết, người cản đã là một Thị mẹt lúc bò nhoài người ra với lấy bao diêm lại đè ngực lên đùi ông thầu khoán cho đùi ông thầu khoán làm quen với hai quả dừa thì… ối thôi….

    Ông Mỹ Bối sướng quá, cười sằng sặc, vội hỏi:

    Thế cụ đã xếp cảnh đâu đấy chưa?

     Kịch đang diễn rồi đấy. Bây giờ thì có dễ thường đã hạ màn ấy.

    Tôi tháo giày, ông Ấm vứt mấy cái gối ra giữa giường, ba chúng tôi nằm dài ra một lượt.

    Ông Mỹ Bối tán:

    Giời mưa thế này mà nằm tán róc thế này thì còn gì khoái hơn.

    Ông Ấm lại kể với ông Mỹ Bối:

    À này, thằng Năm Kèn, em lão chủ báo Tam Dân ấy mà… có đến van lạy tôi để lại cho hắn cỗ trạc xếch lưỡng diện.

    Thế à? Nhưng nó định bắt ai kia chứ?

    Thì Hàng Bạc có mấy tay sộp nhất là nó muốn thịt cả đấy. Nguyên sau khi thấy anh chàng kia phải đến nhờ mình trong cái Việt Hoa chiến kỷ để thịt vợ chồng thằng Cắm, Năm Kèn tưởng mấy lão kia bây giờ bự lắm…

    Nhưng họ đã gỡ đủ số tiền thua thằng Cắm đâu?

    Thì đã đành. Đòn Vân Nam của mình địch thế nào lại với đòn… đòn ăn non của thằng Cắm được. Đã đành phải nhờ đến b. là mình, mấy quan hàn chỉ tổ là mang tiếng, mà chung qui, thua vẫn hoàn thua. Nhưng nào thằng Năm Kèn nó có nghĩ thế. Nó tưởng bọn kia phát tài lắm, cũng có thể sắp đi đấu xảo ngoại quốc rồi. Cho nên nó muốn tậu khí giới của mình, ý ông nghĩ sao?

    Nhưng nó trả bao nhiêu chứ?

    Nó trả tới hai chục, nhưng tôi còn muốn bóp nữa?

    Thôi, cứ để quách cho nó đi. Hai chục bạc, vào lúc kinh tế này, cũng là một số tiền đấy.

    Nhưng cỗ trạc xếch lưỡng diện đối với nó lúc này cũng là ken cờ sôi.

    Có đồ nó ngu. Bắt thế nào được họ? Có họa nó về cất mả lại. Thấy người ăn cắp cũng gắp… bỏ đi… cụ cứ để quách cho nó đi.

    Để cho nó là làm ơn cho nó và cũng là giết nó. Chắc rồi nó cũng đến sa hố mất.

    Cái thằng anh nó cũng có lần đã bị vào xiếc đấy. Trăm sáu mươi ba đồng bạc một canh tài bàn. Ông chủ báo mê gái, ông chủ báo híp mắt lại, ông chủ báo vào cạm. Mà bịp là thằng nhãi con, thằng Vũ chứ đâu cần thánh, thần như ai.

    Ông Mỹ Bối kết luận:

    Trò đời thế thì lắm cái tuyệt thật.

    Giờ xem chừng đã tạnh mưa. Phố xá đã có chỗ rọi sáng những tia lửa rọi qua cái sàng mây dưới Mặt Giời…

    Tôi đứng đây chờ nó chứ vào làm gì? Nhỡ ra thằng nhân tình còn đấy, mà nhỡ ra xưa kia đã có lần mình cho nó vào cạm, nay nó nhận ra mặt mình thì khốn. Hai ông vào đi, lượn qua nhà không thấy có người nào lạ mặt thì ra hiệu cho tôi vào…

    Nghe lời dặn, tôi với ông Mỹ Bối tránh những vũng nước, tìm lối vào một cái ngõ trong Đường Thành. Khi nhận thấy số nhà rồi, tôi liếc nhìn vào trong.

    Một người đàn bà đang chống nẹ ở giường, nói nói cười cười với một người nữa vận Âu phục, ngồi quay mặt vào phía trong. Giữa bàn là một tập giấy bạc.

    Thấy chúng tôi, người đàn bà ngẩng lên nhìn khiến người đàn ông cũng ngẩng đầu ra nốt. Tôi quay lại vẫy ông Ấm. Người đàn ông là anh Vân.

    Rồi ba chúng tôi kéo ùa vào nhà. Ông Ấm trách:

    Mãi không báo tin cho người ta biết. Làm người ta cứ sợ không khéo sa hố mất rồi.

    Anh Vân nhe răng ra cười:

    Người cản là… bà đầm này thì sa hố thế nào được?

    Mỹ nhân đỏ mặt, nhìn trộm tôi lúc nãy vừa bị đôi mắt thóc mách của tôi bắt quả tang với vẻ lả lơi trước mặt anh Vân một cách thái quá.

    Tôi bấm anh Vân ra ngoài:

    Thế nào? Ông cụ, bà cụ bắt tôi đi tìm ông đấy. Thế ông có định về không thì bảo?

    Anh Vân thản nhiên:

    Dăm bữa nữa, chúng ta sẽ cùng về.

    Tôi lộn cả ruột:

    Không thể thế được đâu.

    Làm gì mà không được? Hay là chú cứ về trước đi vậy.

    Tôi tìm một câu thật đau đớn:

    Tôi lấy làm tiếc cho cái công trình ăn học của anh. Tôi tiếc thay, thương thay cho cả cái bằng Cao đẳng Thương mại…

    Anh Vân cau mặt, có can đảm mới xưng xưng:

    Chú nói dốt lắm. Thế nghề b. không phải là Thương mại là gì?
     

  • CHƯƠNG XI: TẤM LÒNG ĐI BỊP, TỪ NAY XIN CHỪA!

    Tôi đã về Bắc Ninh được ngót nửa tháng. Trong nửa tháng ấy, tôi không được chút tin tức gì về mọi sự hoạt động của làng b., ngoài một lá thư của anh Vũ gửi sang hỏi thăm mấy câu làm quà.

    Nghĩ đến giật mình trong cái thời gian trong hơn ba tháng giời lăn lộn với đủ mọi nhân vật của làng bạc bịp, đến cách tổ chức của họ, đến những bi kịch do những tay săn mòng gây ra cho những gia đình của bọn tín đồ tôn giáo đỏ, đen . Không phải tôi cố ý kết án bọn bạc bịp. Nếu ở đời này trong tình bằng hữu còn có thấy dây những vết nhơ bẩn của sự tài trợ, trong nhiều cuộc hôn nhân còn thấy có tính cách buôn bán và trong mọi sự buôn bán vẫn có nhiều mặt trái thì trong sự cờ bạc, có lẽ có mọi ngón bịp chỉ là sự rất tự nhiên, rất thường. Chỉ cái máu cờ bạc của loài người là khiến tôi không thể hiểu được, phải băn khoăn.

    Sáng hôm sau, cụ Phán phàn nàn với tôi:

    Không hiểu thằng Vân nó ở Hà Nội làm gì mà mãi nó chưa về. Đây này, nó lại viết giấy nã tiền tôi lần nữa đây. Chuyến trước đi, đã lấy hai chục. Bây giờ lại xin chục nữa…. Lần nào nó cũng kêu là để chạy việc, tôi biết có nên tin nó hay không?

    Tôi đỡ lá thư, nhìn đến đoạn có ngón tay của cụ Phán chỉ…

    Con phải chờ có lẽ đến dăm hôm nữa mới biết tin tức đích xác được. Nhận được thư này, thầy gửi ngay cho con một chục nữa để con tiêu pha, xe pháo, và thù tạc với mấy người đang lo chuyện cho con… .

    Cụ Phán cúi đầu, nhìn tôi một cách trông buồn cười là phóng nhỡn tuyến lên bên trên đôi mắt kính. Thấy tôi không phán đoán thế nào, cụ chỉ lắc đầu, bỏ thư vào túi rồi quay đi. Cụ ra bàn ngồi, kéo một hơi thuốc lào rồi trầm ngâm nghĩ ngợi. Tôi quay mặt đi chỗ khác để mỉm cười.

    Một lát sau, cụ hấp tấp mở ngăn kéo, lại chìa cho tôi một phong thư nữa.

    Đây này, quên mất, còn lá thư này nó viết cho anh đây:

    Thư của anh Vân, mà lại trong trường hợp này thì tôi phải đọc một cách giấu giếm theo lối gái ngoan đọc thư của nhân tình mới được. Tôi lên gác, khép cửa cẩn thận, đoạn mới xé phong bì…

    Hà Nội, lơ duyn 1933

    Chú Ph

    Đêm hôm nay, tôi nằm trằn trọc, không thể nào ngủ được, chuông đồng hồ vừa đánh hai tiếng mà phải ngồi dậy, vặn đèn để viết thư cho chú đây. Gớm, sao mà mấy hôm nay tôi thấy xảy ra nhiều chuyện quá. Thôi, chuyến này thì tha hồ chú được nghe cái mới cái lạ, kẻo không lại bảo là tôi viết cho chú ít khi được có vị . Chỉ tiếc rằng nó toàn một vị chua, cay. Nhưng chỉ chua, cay riêng với tôi thôi, còn chú là người đọc thư thì chắc rằng sẽ thấy thư thú vị hết chỗ nói. Chẳng lẽ tôi lại dùng cái giọng em chết mất anh ạ của trai gái trong những tiểu thuyết bi tình; dù sao tôi cũng cố gượng cười, chỉ mong thư không đến nỗi khôi hài đã là may.

    Tôi đau lòng quá, chán đời quá, khổ quá, dễ thường đến hóa ra thi sĩ mất. Đã cay bởi thua bạc, chán nản bởi khan xu, lại đau đớn trong tình trường. Không hiểu những bậc thánh hiền thuở trước chán thế sự, phải lên núi tu tiên, thì lúc ấy, những cảm giác của các bậc nấy nó lâm li thế nào, nó thống thiết thế nào, chứ cái đau lòng của tôi lúc này thật cũng có thể khiến cho tôi đủ chán đời rồi lên núi tu tiên. Chỉ sợ nước Nam ta vào bây giờ, trên ngọn núi nào cũng có tổ tôm, tài bàn, xóc đĩa, ích xì thì thôi. thôi. lên đến núi rồi, tôi cũng khó lòng mà tu được. Vì rằng chú phải biết bọn Mường, bọn Mán ở các núi bây giờ cũng đã biết tổ tôm, tài bàn đủ ngón rồi, văn minh ghê. Cho nên trước khi lên núi tu tiên, tôi cứ băn khoăn mãi không biết là mình sẽ thành tiên hay không khéo lại thành ra một ông Ấm B. con thì thật vô phúc cho cả núi.

    À này, tôi có một việc tối quan trọng, cần phải chú giúp sức cho, việc may ra mới có hi vọng thành. Cùng chuyến xe lửa với lá thư này, tôi có gửi cho ông Via phịa chuyện xoay ông ấy chục bạc nữa đấy. Tôi lấy cớ chạy việc, chú phải cố đứng ngoài làm hậu thuẫn cho tôi. Nếu không xong, tôi phải đến gói cơm nắm, muối vừng, kéo bộ bò về mất. Mà ức nhất là cuộc cổ động thể thao ấy, nếu sẽ có thật, mình tất rồi chẳng có người đón rước, dâng hoa với chụp ảnh kỷ niệm như các tiểu thư đi bộ Hà Nội Hải Phòng thì cực đến đâu. Thôi, đừng lo tôi sẽ có cách nói dối ông Via lần thứ nhì về công cuộc chạy việc .

    Ngoài việc này tôi lại nói với chú nhiều việc khác:

    Theo lời hứa của ông Ấm sẽ đi cùng tôi xuống nhà lão Sính điều đình việc lấy lại số tiền ba chục mà tôi đã thua xì, chuyện này chắc chú còn nhớ rõ lắm) thì đúng 6 giờ chiều hôm ấy, tôi quay lại tòa nhà ở phố Hàng Cá, trong lòng chứa chan hi vọng ở ông quân sư. Đến nơi người nhà kêu ông đi vắng. Rõ cái ông Ấm ông mãnh ấy, buổi trưa vừa nói thế, chập tối đã quên khuấy ngay mất, lại đi săn mòng. Thành thử mình phải một đêm trằn trọc, chờ mãi mới thấy sáng.

    Bảnh mắt sáng hôm sau, tôi lại đến tìm ông Ấm. Ông ta nể lời, đêm trước cũng thức suốt đêm đến sáng mà không dám ngủ nữa, chiều ý mình, dậy đi ngay. Xuống đến nơi Sau khi nói rõ mọi ngón của nhau, giới thiệu nhau là đồng nghiệp đâu đấy rồi, lão Sính nhe răng ra cười rồi đưa được sáu của

    Thế thì hỏng. Tôi đã tiêu pha cả rồi, chỉ còn chỗ này đây thôi. Ông cứ cầm. Bao giờ có con mòng nào, tôi sẽ đền ông sau vậy…

    Đau chưa? Nhưng còn sáu đồng thì cũng còn hơn không, tôi cầm.

    Rồi tôi đi lùng con Dung. Nó lẩn mặt hoài, tôi phải cuốc đi khắp mọi nơi, lùng như lính mật thám lùng kẻ cắp, mãi mới tóm được nó. Đứng trước mặt nó, vì nghĩ rằng to tiếng bao nhiêu chỉ tổ dại mặt, vừa phần tức quá, cũng không nói gì được nữa, tôi trợn hai con mắt nhìn nó trừng trừng. Con khốn nạn. Nó dám mở miệng viện những lẽ thế này này:

    Sự đã xảy ra rồi tùy lượng cậu đấy Em là kẻ còn ở với người ta ngày nào, người ta bảo gì em phải nghe? Em vì bần cùng nên phải lừa dối cậu. Nếu cậu muốn không bao giờ xảy ra những chuyện mà em phải dúng tay vào một cách đau đớn như chuyện này nữa thì tìm cách tháo cũi, sổ lồng cho em đi

    Rồi nó cúi mặt xuống, cố rặn mãi ra cái vẻ đau đớn. Ái chà.

    Nhưng thôi, tôi chẳng dại như xưa mà cảm động sẵn mãi Chỉ đứng nhìn cái bộ mặt đóng kịch của nó mà thôi. Đáng buồn chưa? Cái mặt nó đáng hôn thế mà tâm địa nó giả dối thế, đểu cáng thế. Sau cùng, vì nghĩ rằng mình dan díu với nó bởi lẽ dục nhiều, tình ít, tội gì mà phẫn, liền cũng phải vờ làm ra vẻ sẵn lòng tha thứ nó, tôi không nói gì cả, lẳng lặng quay gót, đi. Dù trận bão nổi lên trong cốc nước thì nước trong cốc cũng phải có sóng, lẽ tự nhiên, tôi cũng có chút đau lòng. Tôi cần phải tìm một nơi vắng vẻ. Tôi mang trong lòng cái đau đớn của một thi sĩ đến một bàn kem ở Bờ Hồ.

    Tình cờ tôi gặp Tham Ngọc. Lần thần không biết tôi nghĩ thế nào mà lại kể lể tâm sự cho Ngọc nghe. Rồi lại đưa ảnh cái Dung đứng quàng cổ tôi cho Ngọc xem nữa. Rõ khốn nạn. Lại thêm một cuộc tai biến nữa. Ngọc tái mặt, kêu Dung với hắn đã cùng nhau chỉ non thề bể, nguyện một chữ đồng. . Rồi Ngọc thề là quyết sẽ cho nó một trận cho mà xem. Nghĩ thật khôi hài: cái anh chàng đã đi bịp thiên hạ, tưởng còn lép nước gì, mà té ra trong tình trường cũng yếu linh hồn, cũng hóa ra mòng cũng quých. Ghen với ả đào, anh chàng này đã ngu hơn tôi. Khi chia tay nhau, Ngọc nói một câu nửa đùa nửa thật rằng: Bác đã phá hoại mất hạnh phúc của tôi, rồi phải đền tôi mới được . Thằng khốn nạn, câu tôi tưởng đùa, té ra nó thực hành bằng được. Một buổi tối, cách vài ngày sau cuộc vỡ lở ấy, tôi được một canh xóc đĩa ngót bốn mươi đồng. Sáng hôm sau, tôi còn nằm uể oải trong chăn, nó đã đến lôi tôi dựng đứng dậy. Rồi nó xưng xưng nó nói:

    Bác vừa phát tài mà tôi túng quá, giúp tôi một ít cho tôi tiêu.

    Tôi cũng nể, hỏi:

    Bác lấy mấy đồng?

    Nó:

    Độ chừng bốn chục.

    Bốn chục? Bốn chục??? Thế thì ra nó định bóc lột tôi ư? Tức quá không chịu được, tôi gắt rằng:

    Tôi được có bốn chục mà bác đòi lấy cả bốn. Bác vô lý quá

    Nó điềm nhiên, dịu dàng:

    Bốn chục cũng không có nghĩa gì cả.

    Tôi dồn một hồi:

    Thế nào mới có nghĩa? Thế nào? Bao nhiêu???

    Nó vẫn điềm nhiên:

    Danh giá bác còn to hơn.

    Tôi nghĩ mãi, không hiểu ý nó thế nào. Sau nó giơ một cái thư tôi đã gửi cho Ấm B. khi trước.

    Cái này gửi về hầu cụ còn to chuyện hơn.

    Thì ra (lạ chưa?) lúc tôi viết thư ấy thì không thấy gì mà bây giờ chỉ đọc, tôi cũng đủ xấu hổ. Rành rành bút tích mình đó, lại có cả đến câu: chính ông thân tôi là mòng? Nguy chưa? Chuyện này sở dĩ mà có, nó sở dĩ giở mặt được với mình cũng chỉ tại cái ảnh con Dung quàng cổ mình đây. Nó bắt chẹt tôi y như Ấm B. bắt chẹt Nguyễn Đình Mầu khi xưa vậy. Sau khi tôi trao cho nó bốn chục rồi, nó nhăn răng ra cười, trả tôi cái thư mà rằng:

    Có dịp khác, tôi sẽ trả lại bác. Cảm ơn.

    Thôi, tử tế vuốt đuôi, kể gì.

    Thành thử bây giờ mình thành ra trần, trong túi chỉ còn một hào hai. Chú cố trợ lực cho tôi, thuyết ông cụ mau gửi tiền cho tôi để tôi về chứ quần áo, mũ giày, sang trọng thế này, nhỡ ra đi đường, chạm phải hàng bánh đa thì khốn. Thôi tôi xin kệch đến già. Làng b. có nhân vật khó chơi quá. Vậy chú giúp tôi đi, tôi lạy chú.

     Bái thư

     VÂN

    T.B. Hôm nay tôi bói Kiều, nhìn đến dòng: Tấm lòng trinh bạch từ nay xin chừa. Tôi thấy ứng với cái lòng cải tà qui chính của tôi. Vậy xin đối rằng: Tấm lòng… đi bịp từ nay xin chừa vậy.

    Tôi chưa hết cơn buồn cười, bà cụ đẻ ra anh Vân, đã đẩy cửa phòng bước vào hỏi:

    Vân nó viết thư, nó viết những gì với anh?

    Tôi phải làm bộ mặt rất nghiêm:

    Anh con bảo còn chờ dăm ngày, có hi vọng thành việc.

    Bà cụ quay ra, xuống gác.

    Tôi thấy giọng lanh lảnh của bà cụ cự ông cụ:

    Ô hay. Việc nó là việc cần. Sao ông không ra nhà Dây thép đi mà còn ngồi mãi thế?

    Rồi ông cụ gắt lại:

    Thì biết rồi, làm gì mà bà cứ rối lên?

    Khốn nhưng tính ông cứ đận đà…

    Chứ không đận đà à? Việc gì mà vội.

    Giọng bà cụ thấy mỉa mai, gay gắt thêm mấy độ nữa.

    Phải rồi. Thằng Vân nó không là con ông. Dễ thường nó là… con riêng của tôi đấy.

    Tiếc thay, anh Vân lại không có ở đây, lúc này.
     

  • CHƯƠNG X: CANH TÀI BÀN… TAY TƯ

    Chúng tôi đã từ cửa hiệu bước ra đi.

    Anh Xuân đưa khuỷu tay khẽ thích tôi một cái:

    Kìa trông kìa… Có khác gì một con bợ không?

    Tôi nhìn thẳng ra trước mặt… Thì ra anh Xuân nói anh Vũ. Phải, một anh Vũ vận Âu phục bảnh bao lắm: chiếc mũ dạ đội chịt xuống lông mày, cổ áo khoác ngoài kéo lên kín gáy, như một con cò bợ, giữa đám đông người, anh vẫn có vẻ mơ màng, cứ lừ lừ, bước từng bước một mà đi. Ngắm anh ta, tôi không thể nhịn được cười.

    Anh Xuân:

    Cái mặt lầm lầm như… chó ăn vụng bột kia là mặt một anh b. sa hố hay đã bử, bác đoán xem nào.

    Tôi phỏng đoán ngay:

    Dễ thường… sa hố.

    Cuộc đánh đố chưa ngả về mặt nào, anh Vũ đã nom thấy chúng tôi. Anh ta cuống người lên y như bắt được của:

    Ô hay nhỉ. Té ra lại anh em mình. Anh ta hỏi riêng Xuân, Gớm, sao lâu bác không đến chơi thế?

    Nhân lúc cao hứng, tôi nghiêm sắc mặt, nói đùa:

    Vừa tối hôm qua đến tìm bác nhưng không gặp. Khỉ quá, lỡ mất một canh tài bàn. Có hai con mòng sộp ghê….

    May chưa. Tôi bịa thế mà ra tối hôm trước, anh Vũ vắng nhà thật. Anh ta giương tròn đôi mắt, vừa lấy làm lạ, vừa lấy làm tiếc, rồi:

    Thế à? Phải, hôm qua tôi có việc phải đi thật. Chết chết….. Bác mà cũng có đất, mà lại gọi tôi đi chinh phục đấy à? Hoài của. Thế thì số tôi là số một… nàng… cung nga.

    Xuân không hiểu, hỏi:

    Thế nào mà lại có số cung nga?

    Anh Vũ cười:

    Đích số cung nga rồi. Vì rằng… một trăm năm mới được một ngày vua vời thì lại gặp ngày có kinh nguyệt.

    Anh Xuân cả cười, và:

    Thôi đi. Làm hề mãi. Chợ Chu đối với tôi không có gì là lạ nhưng về phần anh thì độ này có gì mới không?

    Úi chà. Có. Có mới nhất thế giới…. Nhưng không. Tôi chưa nói vội. Anh hãy cho nghe việc Chợ Chu đã.

    Tham Ngọc thở dài:

    Chán lắm. Chúng tôi chỉ nai lưng ra làm cho ông con giai bố Lường ăn thôi. Dân làm mỏ Chợ Chu bây giờ họ không thích mở bát nữa. Họ đã nghiện thịt vịt cả rồi.

    Anh Vũ ngơ ngác:

    Anh nói cái gì…?

    Trên ấy bây giờ có một thằng chiệc, trước bán phá xa, nay không biết có phải được mả ông tổ tam, tứ, ngũ đại hay không, hốt nhiên đổi nghề và phất lắm. Nó làm cái món đánh số lấy vịt quay.

    Thế à… Gớm, dân con Trời nguy hiểm nhỉ.

    Nguy hiểm lắm. Mà phát tài ghê. Anh tính, chỉ quăng ra hai xu có thể được hy vọng chén thịt vịt ai không muốn? Nhưng đồng bào mình ngày nay cũng róc mấu lắm?

    Dân mỏ ấy à?

    Phải. Trước kia, khi mới có cái kỷ nguyên đánh số thịt vịt dân làm mỏ rất ham đánh và ít người mất số tiền thua gần bằng số tiền mua vịt. Vì bàn có những mười tám số kia. Bây giờ thì khác hẳn. Các ông tướng ấy không chơi lối đánh lẻ tẻ từng người một như trước nữa; các ông mỗi người bỏ ra bốn xu chung nhau, họp nhau lại, vây kín cả cái bàn. Rồi mỗi ông đặt vào một số. Ông nào thua hội xí xóa, nhưng ông nào được, phải cùng chia. Ta cứ tưởng tượng ra một cảnh: năm, bảy ông thợ mỏ từ bàn số quay ra về, cầm vài ba con vịt, bộ mặt ông nào cũng hí hửng theo lối mục hạ vô nhân , đến nhà thì gọi vợ lấy dao thớt một cách oai hùng như một vị tướng truyền lệnh cho ba quân…, rồi rượu, rồi chuyện, rồi vén quần đến háng, rồi vỗ đùi đôm đốp…. Ai bảo trình độ dân lao động mình không tiến bộ?…

    Họ họp nhau lại thế, chú chiệc tất mất nhờ.

    Không mất nhờ hẳn, nhưng không còn gì là bử lắm… Thế còn việc anh?

    Việc tôi?… Không nói thì bực mình mà nói ra thì làng b. đến tiêu danh dự.

     

    Chuyện tôi định cho hai thằng kia vào xiếc, té ra chính tôi lại hóa mòng. Một canh tài bàn… tay tư.

    Giời rét thế này mà máu trong người tôi có lẽ lên tới bốn mươi độ. Sở dĩ máu nóng lên một cách kỳ lạ thế là bởi tối hôm ấy, tôi có cả cái gan góc, cái đau đớn lẫn cái tài tình. Theo mọi nề nếp của pho Bịp kinh, mình cần được ngồi một chỗ nào không cho ai chầu rìa nổi. Tôi đã theo đúng thế: hai thằng kia vừa thắp đèn măng sông lên sáng quắc là mình nhảy tót lên giường, ngồi dựa vào tường một cách bệ vệ. Chết vì thế.

    Hai thằng cha kia, một đứa ngồi ghế, một đứa ngồi giường. Vì trông cái mặt chúng có vẻ cậu… Cả Ngậm thế nào… mình vội yên trí đó là bọn quých ngay. Lối đánh ống của tôi lần ấy trổ bằng hai tay áo sơ mi, thôi, còn phải nói. Nhưng ba ván đầu, tôi vẫn để mặc họ tha hồ ù trước tôi. Mà họ lên bài cũng nhanh thật. Mới gọi vài ba tiếng đã thấy họ ù, mình cho bọn họ tuy là bọn chơi thạo nhưng chắc cũng chưa đủ biết cách đề phòng nạn b. Đến ván thứ tư tôi hụt bốn quân, xoay đi xoay lại, chỉ còn việc đánh đi một cây là chờ… Một thằng kia lại ù trước mình vài lần nữa. Rồi ván thứ năm cũng thế, rồi ván thứ sáu, rồi ván thứ bẩy, rồi ván… ối chao ôi. Tôi sức đâu nói nữa. Tôi lại phát sốt lên rồi đấy.

    Thật là một việc quá sức mình tưởng tượng…. Hay là chúng nó quỉ thuật? Nào, tôi có biết…. Tôi để ý mãi, hòng bắt chúng nó nhưng chính mình cũng chẳng lấy gì làm vững dạ thì hòng chụp ai? Nhục chưa? Bịp đã lũa đến như mình, đánh tài bàn hụt đến bốn cây mà đến nỗi sa hố. Không thằng ngồi bên tay phải thì thằng ngồi bên tay trái, không thằng ngồi bên tay trái thì lại thằng ngồi bên tay phải, chỉ hai chúng nó chuyên nhau phỗng tay trên, ù tay trên mình…. Cái sự bí mật lạ lùng này, tôi biết hỏi Chúa dê su hỏi Phật Thích Ca hay hỏi Ma Quỷ?…

    Đứng lên, tôi thua mươi tám đồng. Cái mặt một thằng mất trí khôn là mặt tôi lúc ấy vậy.

    Không nói, các anh đủ biết là tôi tức đến cực điểm. Cái tâm lý bọn cờ bạc, nói ra thì lẩn thẩn thế đấy. Có khi mình ngồi chơi cao thấp mà thua cũng còn có thể hộc máu ra được, huống hồ đã cho người ta là mòng mà đến nỗi chính mình lại bị đạn, đủ hiểu uất đến đâu.

    Đã tức vì thua, tôi lại còn tức thêm vì chúng nó đãi tôi lịch sự một cách quá đáng nữa. Có đời thuở lại có chuyện rằng mình là bạn cờ bạc với nó, khi mình từ giường tụt xuống đất thì đã một thằng cúi xuống tự bao giờ ấy, hai tay đưa giày cho chân mình đặt lên cẩn thận bằng cái dáng điệu ả đào nuông chiều quan viên không? Rồi chúng xúm xít lại mời tôi uống nước, đánh diêm cho tôi hút thuốc lào, lúc cáo thoái ra về, tôi lại được chúng tiễn tận cửa.

    Tôi quay đầu lại bắt tay từ biệt chúng, tình cờ thấy thoáng qua mắt, nhanh như một cái chớp, hình như có một đứa bé mặc quần áo trắng từ gầm giường bò ra, rồi, như một con cuốc, vừa nhoáng một cái đã lủi vào nhà trong. Tiếc rằng lúc ấy là lúc mình đã ăn ớt nhiều mắt bốc hỏa dữ, không được rõ lắm, phải ngậm miệng cóc ra về.

    Một thằng tiễn tôi đến tận hè rồi ân cần:

    Thôi kính ông về, tối mai có rỗi xin mời ông đến chơi, lạy ông ạ.

    Mình cũng phải chắp tay cung kính: Không dám, lạy ông ạ nhưng trong óc có câu này: Thôi đi tiên nhân các anh .

    Các ông cờ bạc bịp bên Tàu, bên Nhật, bên Anh, bên Pháp, những ông bạn đồng nghiệp Đông phương với Tây phương của tôi đâu? Các ông xin nhớ rằng nếu có sự: Đông Tây gặp nhau , có sự hỗn hợp của hai cái văn minh Đông Tây thì sự ấy cũng đến thua kém cái tinh túy của cờ bạc ở Việt Nam chúng tôi, cái đất có canh tài bàn tay tư không tiền tuyệt hậu, ba tay ngồi trên ghế ngựa tử tế, còn một tay nữa, đánh ở dưới gầm.

    Sau một hồi cười rũ rượi của tôi với anh Xuân nó khiến anh Vũ càng phải cười nốt, tôi hỏi anh Vũ đến sự anh định trả thù.

    Anh ta nói rằng không khó gì, rồi anh sẽ quay lại cái hang hùm nọc rắn ấy một lần nữa. Anh sẽ không ngồi dựa lưng vào tường như trước nữa, sẽ dồn hai thằng cha ấy vào chỗ anh đã ngồi trước… rồi mà xem.

    Câu chuyện bịp già gặp bịp non này bắt tác giả phải thuyết đến vấn đề sự làm quen nhau trong làng cờ bạc.

    Đây, lời Vũ triết lý:

    Tôi đã nghiệm rằng nhờ ông Thần Đen Đỏ, loài người mới đỡ được sự lấy giai cấp phân thứ bực, ngăn rào cách bức nhau. Ôi, đám bạc. Đám bạc. Còn cảnh tượng nào đáng cho ta chúc tụng nhau hơn đám bạc. Trong các đám người tứ xứ ấy, ta thường thấy có cả các ông tai to mặt nhớn bỏ quên ở nhà cái giọng phong lưu, phệnh phạo, quát thét, để húc nhau với bọn vẫn mang tiếng hạ lưu một cách lõa lồ; ta thường thấy những cô, những bà đài các ra phết, ngồi kề đùi, len vế lẫn lộn với bọn người mà… nếu ở ngoài đám bạc, dễ thường các bà chỉ liệt vào hàng đầy tớ hoặc cu ly. Những nhà xã hội học đâu? Sao không cầu đến Thần Đỏ Đen mà gây cuộc chiến tranh giai cấp? Tôi có cái tư tưởng ít ai nghĩ tới là luật cấm sự cờ bạc, cái sự giải trí của loài người rất có thú say sưa ấy, tôi muốn khuyến khích nó, cổ động nó mạnh lan rộng, than ôi. Tiếc thay. Tôi chẳng là nhà cầm quyền.

    Sốt ruột vì cái luận điên rồ của Vũ, Xuân gạt lời:

    Thôi, xin ông, van ông. Sao mà ông… phẫn thế?

    Bây giờ anh Vũ mới nói giọng thường:

    Chứ không ư? Vì lẽ gì, bác có muốn biết? Trước hết, bác hãy nên biết cái lẽ mẹ cái lẽ ấy đã; hai thằng cha kia mời được tôi đến tận nhà đánh bạc là bởi lão Đại Thiềng giới thiệu chúng cho tôi biết là hai ông phán nhà băng trong khi đồng thời, lão rước tôi lên là ông phán Thống sứ. Tôi tưởng… chắc hai thằng cha kia cũng tưởng…. thế là thành quen nhau ấy cái bọn cờ bạc dông dài chúng ta kết bạn nhau một cách dễ thế đó…. Nhưng hôm nay tôi đã tỉnh ngộ. Hai thằng cha kia mà tôi vẫn tưởng là bử, té ra chỉ là hai thợ giày… mà lại thợ giày bịp non.

    Đang vui câu chuyện, hốt nhiên anh Xuân bắt tay tôi rồi nhảy lên một chiếc xe, bảo xe kéo một mạch.

    Tôi còn ngơ ngác… ông Ấm đã tiến đến trước mặt tôi rồi. Ông ta nói:

    Đó, biết mà. Nó lẩn mặt tôi.

    Chúng tôi vẫn mang cái bộ lãng tử đi nghênh ngang giữa phố từ nãy đến giờ.

    Ông Ấm tiếp:

    Tôi sở dĩ trọng Xuân là vì hắn có mẽ người trông không lộ tẩy. Phái hắn đi đến những chỗ sang trọng, phong lưu, tôi rất vững dạ, còn những anh khác, tôi vẫn sợ vì mặt họ còn có vẻ… bịp thế nào…. Ôi. Cái vẻ mặt bịp của một con bạc bịp sao mà nó khó tả. Nếu dịch địa vào những người khác thì đủ mặt nhân vật của làng b. này, không một anh nào là tôi không nghi. Lắm khi tôi nghi cả tôi nữa. Đại khái lúc tôi ngồi vào một đám bạc, mỗi cử chỉ của mình đều giữ gìn cẩn thận đấy nhưng mình vẫn cứ vơ vẩn nghĩ đến câu không biết hình như anh nào nó khẽ nói: Thôi đi, bịp. Bịp. Ông đã thừa biết, mày đừng có vờ đóng kịch vai ông hậu, ông quan.. .

    Nói xong, ông Ấm cả cười. Rồi ông thêm:

    Thế mà thiên hạ họ không nghi ngờ gì. Đủ biết họ cũng mù thật….

    Đến lúc ông đã vui, tôi mới lựa lời hỏi ông về một câu nó khiến tôi băn khoăn mãi:

    Thế cụ có giận Xuân không?

    Cũng giận mà cũng không giận. Không giận vì người ta có quyền tìm một con đường tự lập. Mà giận là vì những cử chỉ của Xuân có tính cách đê hèn. Chúng tôi ấy à? Đã vào nghề này thì ít ra chúng tôi phải có nghĩa khí trong sự ăn ở với nhau cũng như bọn Lương Sơn Bạc. Dù là bịp thì cũng phải có một phương diện cho thiên hạ phải phục. Còn như Xuân… thì thôi.

    Đến đây, ông Ấm thất vọng, giơ hai tay lên giời, ông lại nói:

    Hiện nay, hắn đang chung lưng với một người nữa làm cái sòng ở Chợ Chu. Thôi, dù hắn có những chứng ăn mảnh với bồng tiền, tôi cũng sẵn lòng tha thứ cho, tôi chỉ mong hắn khá.

     Bồng tiền, thế là cái gì ạ?

     Bồng tiền là được nhiều nhưng về khai man. Thí dụ, tôi phái hắn đi bắt mòng, hắn được độ năm chục. Hắn kêu được có ba chục rồi lại cưa nứa, thành thử tôi được chia có mười lăm đồng. Nhưng tôi đâu có tẹp nhẹp mà phải nói này nọ. Tôi biết vậy mà thôi. Cái tính ăn gian, ăn cắp là cái tính loài người, tôi làm gì được. Như lần hắn sang Bắc về, chắc ông thừa biết. Hắn kêu chỉ lấy có hai chục mà để cả bốn chục cho sừ Vân. Thật vậy hay không, nào tôi có biết.

    Tôi vội phải làm trạng sư cho người vắng mặt:

    Có thế thật chứ không phải hắn hụt tiền đâu. Tôi xin cam đoan với cụ…

    Ông Ấm có vẻ nghĩ ngợi, gật gù…

    Nhưng ông lại kể lể:

    Nhưng việc đó chưa đủ đảm bảo cái lương thiện của Xuân. Vì rằng có lần hắn bồng không thoát.

    Tối ấy, đi đánh xì về hắn lại đằng tôi ngủ và kêu là được năm chục đúng. Tôi đem lòng ngờ, chờ hắn ngủ say rồi mới dậy khám. Tôi sờ khăn, sờ áo, lục cả giày. Không thấy gì, tôi tháo bít tất hắn ra. Tôi thấy bốn giấy con công nằm trong hai bít tất. Tôi giữ lấy tiền, lại đi tất vào y nguyên cho hắn, không nói năng gì. Hôm sau dậy, sau khi cưa nứa đâu đấy rồi, hắn sờ xuống tất, có vẻ ngạc nhiên. Ngạc nhiên mà không dám nói ra mới ức. Tôi cứ mặc cho hắn đem cái ngạc nhiên về nhà.

    Anh Vũ thêm câu này:

    Xuân còn là người nguy hiểm, có thể giở mặt cả với bạn hữu.
     

  • CHƯƠNG IX: MỘT CUỘC VẬN ĐỘNG TỰ TRỊ

    Được lắm. Nếu anh đã muốn có sự chia sẻ trong anh em, nếu anh có thể đi ăn mảnh được thì cứ việc… nhưng những khi đi đến Cả Ủn lấy tiền thì đừng có mượn tên tôi ra mà xoay….

    Không, cụ nóng quá, để tôi trần tình đầu đuôi cụ hiểu…

    Ông Ấm B. mặt đỏ bừng như gấc chín ngồi giữa giường, xếp chân bằng tròn như một tượng phật, bình tĩnh nói day dứt bác Tham Ngọc đương ngượng nghịu trên một chiếc ghế, mặt tái hẳn đi như con gà bị cắt tiết.

    Còn tôi, giữ địa vị bàng quan để xét đoán một cách trung lập cuộc đấu khẩu ấy, không có việc gì, ngồi cắm mặt xuống bàn, buồn tình bẻ nát mấy cái đóm… chơi.

    Tham Ngọc đấu dịu. Xin trần tình. Ông Ấm làm ra vẻ không buồn nghe nữa. Vẫn ngồi xếp bằng tròn như tượng phật giữa giường nhưng mặt đã đỏ bừng lên như gấc chín, ông tuy vậy, là một người rất thâm. Chẳng lẽ có tôi mà ông lại vùng đứng lên để hoa tay, khua chân, sừng sộ với kẻ định cuộc chia rẽ ông, hoặc bóp cổ nó hay cho nó… một nhát dao vào bụng. Làm thế có thể lộ mình là kẻ tiểu nhân, ông không làm. Dù tức đến chết, ông vẫn phải ngồi yên.

    Độc giả chắc còn nhớ rõ tới cái buổi hội diện của người giữ cái két lớn nhất của làng b. với ông quân sư của đảng bạc bịp. Trong buổi họp mặt hôm ấy, Cả Ủn có nói rằng Tham Ngọc có đến lấy bốn chục và đã trả đủ rồi. Ông Ấm đã dặn rằng: Lần sau có chữ của tôi thì hãy nên bỏ thiếc vì rằng hắn lấy tiền không do tôi sai đi là chỉ để ăn mảnh . Lẽ tự nhiên: ông Ấm không thể nào bảo đảm được những số tiền do Cả Ủn trao cho Tham Ngọc đi ăn mảnh. Lại một lẽ tự nhiên nữa: đã là đồng đạo mà một đệ tử mình lại nỡ tính cuộc chia rẽ anh em bằng cách đi ăn mảnh, ông Ấm rất bất bình.

    Ai phải? Ai trái? Cái cuộc chia rẽ trong làng b. mà tôi ngẫu nhiên được mục kích đây thực là một vấn đề xã hội rất quan trọng vậy.

    Tình đồng đạo của Tham Ngọc với Ấm B. không bởi lẽ Tham Ngọc đi ăn mảnh mà bị thương tổn được, vì nếu ông Ấm tự coi là thầy Tham Ngọc thì bổn phận của ông thầy đối với học trò là phải tìm cách cho học trò được tự lập nếu học trò mình đến lúc đủ tư cách dọn hàng riêng. Vậy Tham Ngọc đã đủ tư cách dọn hàng riêng chưa?

    Những cuộc săn mòng bên Bắc Ninh đã đủ đáp lời cho câu hỏi đó. Không cho học trò tự lập, ông Ấm đã lỗi đạo làm thầy.

    Những lý luận cãi cho Tham Ngọc này, khốn thay, lại bị một lý mạnh hơn, cứng hơn, là ở nghề b. không phải là nghề đạo lý, mà làng bịp xử lý với nhau cũng chẳng ở tình nghĩa gì. Gián hoặc có khi họ cũng thủy chung với nhau trong mọi cuộc săn mòng nhưng đó chỉ là cái nhân nghĩa quân đạo tặc mà thôi. Cho nên trái lại, chính Tham Ngọc là lỗi đạo. Đã thế thì: nếu đi ăn mảnh, anh không có quyền lấy tên thầy mà xoay tiền người ta.

    Nhưng ta hãy yên, nghe Tham Ngọc trần tình:

    Cái lần tôi vay đằng Cả Ủn bốn chục, tôi xin nhận lỗi là đã chót mạn phép cụ, nhưng không phải vay tiền để đi ăn mảnh như cụ tưởng mà để tiêu vào việc có quan hệ tới… gia đình, để tiêu riêng. Tuy mạn phép cụ, tôi cũng trả hết người ta chứ không hề để liên lụy cho cụ…

    Ông bảo ông đã tiêu vào việc gia đình.

    Phải.

    Thôi đi, tôi không phải thằng ngố. Nếu chính mắt tôi không trông thấy việc ông tiêu thì đã có nhiều người khác trông hộ tôi. Nếu chính tai tôi không nghe thấy thì cũng có vô số người nghe hộ… Nói dối tôi không được, ông nghe ra chưa?

    Nếu thế thì thôi, tôi không biết nói thế nào nữa…

    Ông nói thế nào? Ông nói thế nào? Số bốn chục ấy, nếu không để làm vốn đi ăn mảnh thì cũng để trả tiền môn bài cho cái sòng ở Chợ Chu, ông nghe ra chưa? Tưởng người ta không biết đấy….

    Ông Ấm không biết hay có biết? Tôi cũng chẳng hiểu, chỉ biết rằng nghe đến câu này Tham Ngọc dường như tắc cổ, hoặc bị một bàn tay vô hình, ác nghiệt bịt lấy miệng không cho nói nữa, không cho chối cãi nữa mà thôi. Im đây là thú tội.

    Tham Ngọc cứ việc ngồi lặng im, ngây người ra, thú tội trong 5 phút, 10 phút, 15 phút…

    Cái không khí im lặng này chẳng hiểu có khó chịu cho ông Ấm hay Tham Ngọc không, nhưng chính ra, đã rất khó chịu cho tôi. Giữa cái cuộc tai biến của hai người đối với mình đều là… tri kỷ cả, một bên thì căm tức bên kia đã phản mình, một bên cũng căm tức vì đã bị điếc lác, mình tuy là người ngoài cuộc nhưng lại ngồi ở chỗ đó, dẫu không căm tức nốt thì cũng phải buồn. Nhất là mình không biết tìm cách gì có công hiệu hòng hòa giải được hai bên. Sầu thật.

    Thôi, ông… Tham Ngọc, chúng ta gặp mặt nhau thế là đủ….

    Tham Ngọc đứng dậy, hiểu ý câu nói lắm, bắt tay riêng tôi rồi xuống gác, bao nhiêu ý nghĩa căm giận hoặc khinh bỉ, không có cách nào khác, phải phát lộ cả ra gót giày, nện thình thình thật mạnh vào từng bậc thang…

    Tham Ngọc đi rồi, tôi cũng đứng lên muốn về cho ông Ấm ngồi một mình, được thật bình tâm mà triết lý đến cái tính bè bạn. Thấy tôi đứng lên, ông ngơ ngác nhìn, buồn nản, rồi bảo:

    Ông hãy ở chơi…

    chơi đây không có nghĩa ở chơi thật lâu, tôi đã biết trước sự ấy. Ở chơi đây là ngồi lại để ông Ấm kể lể… để ông cãi cho mình là phải và buộc tội kẻ đã xúc phạm đến mình. Một dịp cho tôi biết thêm ít nhiều về cái chân tướng của mọi nhân vật làng b. Càng hay. Tôi lại ngồi xuống ghế.

    Tiểu sử của ông Tham Ngọc được ông Ấm thuật cho tôi nghe một cách tỉ mỉ, tôi chép vắn tắt lại dưới đây.

    Hà Nội 1910.

    Ngày mồng hai, tết Nguyên Đán.

    Tại một phố kia, nhà một ông Phán.

    Ngày mồng hai Tết vợ con về quê vắng cả, khách khứa cũng ít đến, ông Phán đâm buồn, ngứa ngáy phải nghĩ đến cách chơi xuân. Tết là những ngày mà người đời biết yêu nhau, hoặc thật, hoặc vờ nhưng dù sao cũng sống với nhau một cách bớt đểu cáng. Suốt năm, dù ghét nhau đến có thể giết nhau được, ngày Tết đến, người ta cũng lại nhà nhau mừng tuổi rối rít hay thì thụp quì lạy trước những bàn thờ ông vải mà những ngày trước ngày ấy, dễ thường người ta đã từng có lần réo đến tên đến tuổi để đào ngoáy xoáy xỏa lẫn nhau. Ngày Tết, ngày của đạo Trung thứ.

    Vậy thì, vào cái ngày mà mọi người dù thù hằn nhau cũng tha thứ cho nhau, dù không yêu nhau cũng thành ra cao hứng chốc lát mà yêu nhau, không ai phân giai cấp sang hèn chia rẽ nhau, một thằng nhỏ của nhà ông Phán kể trên được chủ gọi lên tiêu khiển xuân nhật với thầy.

    Tên nó là Xuân, mặt mũi nó không ai nỡ bảo là cái mặt mũi một thằng nhỏ. Mặc cái quần giặt là, cái áo giặt là, thắt một cái thắt lưng lụa mộc, lại phủ ngoài một cái áo ga ma tóc mới, đội khăn lượt chỉnh tề, ngồi cùng giường rút bất với chủ, nó có thể khiến những khách lạ bước vào phải nhầm mà Năm mới. Mừng tuổi hai… Ông. .

    Cái cảnh khan xu, đương giữa Tết mà hai thầy trò ngồi một xó rút bất cò con với nhau kể cũng buồn mà cũng có thi vị. Chỉ bực một nỗi cho ông Phán là cứ thua hoài. Buổi sáng thua, buổi chiều thua, đến buổi tối cũng lại thua, chủ phải để ý xem đầy tớ có ngón gì. Thì ra thằng Xuân đánh lớp. Nó cứ xếp những quân: cửu sừng, ông cụ, tam văn, thất vạn cách những quân… tam đại rồi trang cả cỗ bài theo lối che mắt thiên hạ .

    Chú nó biết rõ thế nhưng không nỡ bắt quả tang nó để nó phải sa hố, chỉ vờ như không biết để xem nó giở ngón ra sao. Đã không tức mình, sau cùng, thầy lại còn phục tớ nữa.

    Dễ thường có khối óc triết lý khác người ông thầy ít có này, sau cùng, cho cả đầy tớ những quần áo cũ, cấp cho nó một cái vốn lớn là hai chục bạc rồi mở rộng hai cánh cửa, giải phóng cho nó đi chu du thiên hạ . Một bộ mã kể cũng sang trọng. Thoạt đầu thằng Xuân độ ấy mới 15 tuổi khi đội lốt học trò, khi đội lốt cậu Ngẩu nhà quê, đã lăn lộn trong đám vã, đám trếch trước khi đụng chạm với phái thợ, phái thầy.

    Trước, người ta gọi nó là thằng, sau người ta lên chức cho nó là bác. Sau nữa đến thầy, sau cùng đến ông. Vốn là kẻ tinh khôn, anh chàng Xuân coi đời là một lớp học. Sự lịch thiệp tìm ở cái giao thiệp, sự kiến thức góp nhặt được trong báo chí, anh chàng Xuân càng biết đóng đủ mọi vai kịch trên sân khấu cuộc đời.

    Ta chẳng nên lấy gì làm lạ khi thấy con người ấy đội lốt một ông Tham Ngọc nào đó, đến những chỗ sang trọng, trí thức, có thể đả động được cả đến cái bộ mặt trái của Hội Quốc Liên.

    Ấy kìa bác.

    Phải, tôi vẫn chờ bác từ nãy đến giờ đây.

    Ngồi làm gì mà lâu thế? Hẳn Ấm B. đã làm bản cáo trạng buộc tội tôi cho bác nghe chán chê mê mỏi ra rồi…

    Tôi gạt cái ý nghĩ nghi hoặc của Tham Ngọc

    Không, có quái gì đâu….

    Giời mưa phùn, chúng tôi cũng cứ dấn bước đi luôn mấy phố. Anh Xuân gọi xe, mời tôi cùng lên rồi bảo phu kéo:

    Đến Hàng Buồm…

    Tôi nghĩ đến tôi mà buồn cười. Tự nhiên vào đất làng b. chẳng có đất nào cả mà hưởng đã vô số. Rồi lại được nghe ông này kể lể tâm sự vì bực mình với ông kia.

    Chúng tôi vào một cửa hiệu. Cầm đến đũa bát, câu hỏi thứ nhất của tôi với Tham Ngọc là muốn biết anh ta đã thịt ông chú họ tôi mấy chục chuyến rồi:

    Bác biết Mít tơ Đ. làm ở phủ Toàn Quyền chứ.

    A. Có. Thằng cha ấy thích húc trạc xếch.

    Thịt lão ấy mấy chuyến rồi?

    Không nhớ nữa, nhiều lắm.

    Người ấy là ông chú họ tôi.

    Chú họ bác.

    Phải.

    Anh Xuân cười:

    Mặc. Chú Giời cũng không tha.

    Ông ta chơi lõi lắm mà cũng vào xiếc nhỉ?

    Cứ lõi bằng trăm lão, tôi cũng nhét đất thó lỗ mũi lấy tiền.

    Này, nếu không bắt lão làm mòng nữa, mình có thể đổi ngôi, thay bực cho lão, rồi lão lại là người giữ két cho làng b.

    Thế à? Thế thì rất hay. Chiều mai, tôi với bác sẽ lại ông ta nói chuyện nhé?

    Anh Xuân ngồi cầm đũa mà nhìn, có vẻ ngẫm nghĩ. Rồi anh nói, tầm mắt vẫn buông đi đâu.

    Ông Ấm không hiểu tôi. Rồi một ngày kia ông sẽ hiểu. Việc gì ở đời, nếu đã là chân lý tất rồi có người biết đến. Tôi phó mặc nó cho thời giờ. Hiện nay tôi đang góp vốn làm cái sòng Chợ Chu. Mỗi tháng phải góp ngót nghìn bạc cho con giai chú Lường Tam Kỳ, một người xưa kia vẫn được Chính phủ ngơ mà xưng hùng ở vùng Bắc Cạn. Nay Lường chết, thanh thế giảm, con giai chỉ được hưởng quyền thế một sòng bạc ở Chợ Chu…Khả ố thay cái nạn kinh tế. Chúng tôi kiếm không bằng một thằng bán phá xa. Bác thử tưởng tượng xem… Một tên khách ở Chợ Chu quay một chục con vịt, mỗi con đáng độ một hào. Nó bày lên một cái bàn quay, có mươi tám số. Mỗi số ta phải đặt hai xu. Trúng vào đâu, ta sẽ được con vịt. Mất con vịt một hào, hắn lấy về ba hào sáu, lãi những hai hào sáu xu. Dân làng mỏ Chợ Chu, thích ăn vịt, đã bỏ lửng sòng…. 

  • CHƯƠNG VIII: NHỮNG THỦ ĐOẠN NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH B

    Mặc áo này mà đánh ống thì nhạy hơn cả. Này thế ông thử xem xét kỹ lưỡng cái áo này xem có gì là lạ không. Thử xem ông có tinh ý không nào?

    Tôi đỡ lấy cái áo trắng dài do ông Ấm trao cho để thử xem xét kỹ lưỡng. Nó có gì là lạ, một cái áo năm thân đủ tà, đủ gấu, đủ dải, đủ khuy, một cái áo mới may còn cứng nước hồ? Tôi lần từng sợi một, mãi không thấy cái lạ mà ông Ấm bảo cố tìm cho ra, sau tưởng ông nói đùa phải trao trả.

    Ông Ấm mặc áo vào, ngồi xuống ghế, để chống hai tay lên giường, lại hỏi:

    Thế bây giờ thì ông nhận ra chưa?

    Ngắm qua, tôi vội nói:

    Thấy rồi. Nó chỉ hơi lạ là khí dài hai tay…

    Ông Ấm gật đầu một cách rất hài lòng y như người đã bắt một cậu bé rất bướng bỉnh dạ được một cái vậy.

    Ông tiếp:

    Ông thử nắn hai cổ tay xem.

    Tôi theo ý, nắn hai tay xong rồi đáp:

    Hai cổ tay, vải cũng… dầy.

    Ông Ấm:

    Thì đã hẳn…. vì những ba lần vải kia. Phải thửa mới được đấy. Cổ tay dày thì mới hụt bài để giấu vào trong được, chứ nếu áo tôi mặc cũng như áo ông mặc thì hụt bài vào cẩn thận rồi, có khi nó lại cứ cố chui ra. Hai cổ tay này cũng thuộc về việc làm của xưởng chế tạo khí giới nhưng nó không phải là việc của Ba Mỹ Ký mà chỉ là việc của một bác thợ may xoàng. Ông cứ nghiệm mà xem, phàm đã là dân b. ai cũng mặc cái áo có hai cánh tay dài như áo lễ sinh, bịp hay không, mình chỉ thoáng liếc mắt nhìn qua hai cánh tay là đủ rõ. Chơi lối đánh ống thì mặc thứ áo này… Nhưng không phải ai cũng cần áo ấy. Vũ ấy, hắn còn có tài đến nỗi hắn có thể ra, vào nhanh như chớp được mà chỉ vận áo sơ mi.

    Thế thì anh nào thạo đến đâu cũng bị mất…

    Phải, có lần, tôi bắt một con mòng đã vào tay chơi thạo, trong cuộc đó có Vũ; anh ký cứ lên râu mãi, cứ bắt nghĩa mãi rằng mình chỉ nhìn qua tay áo các ông là biết ngay là bịp hay không bịp thế nào rồi vào húc tài bàn với tôi, với Vũ, mà bị lột trần.

    Cứ như ý tôi thì mặc thứ áo riêng này như của ông, ra, vào được cũng đủ khó. Lại còn mặc áo sơ mi mà cũng ra vào được thì không biết, Vũ hắn làm ăn ra thế nào…

    Đó là cái tài riêng của anh ta. Mà nói đến cái tài ấy thì thôi, không ai cắt nghĩa được.

    Chúng tôi đang nhỏ to câu chuyện kín đến đây, bỗng thấy một hồi gót giày nện mạnh vào thang làm chuyển cả sàn, rồi anh Vân tơi tả bước lên với bộ mặt một người bị nạn cháy nhà đang định kêu: Ai cứu tôi với… vậy.

    Anh Vân giơ tay ra bắt tay chúng tôi một cách thõng thẹo, ném vật cái mũ xuống giường, ngồi xuống ghế để thở hồng hộc, gãi đầu một cái, cào cổ một cái, rồi rút lỏng cái ca vát ra. Những cử chỉ lạ thường ấy, anh chưa kịp cắt nghĩa mà chúng tôi cũng gan, cứ ngồi lặng im ngắm nghía chớ không ai hỏi anh một câu nào.

    Sau cùng, anh vừa thở vừa dọa một câu chẳng ăn thua vào đâu:

    Thôi…. Phen này tôi đến nhảy xuống sông mất.

    Rồi anh lắc đầu, lắc đầu. Tôi nhìn ông Ấm, ông Ấm nhìn tôi, rồi không nhịn được trước cái dáng điệu khôi hài của anh, chúng tôi bật cười rũ rượi. Anh Vân ngước nhìn tôi ra ý kêu nài rằng: không nên thế… đoạn nói tiếp:

    Tôi vừa mới thua ba chục.

    Chúng tôi lại càng cười già hơn trước vì rằng anh thua ba chục rồi sẽ nhảy xuống sông Cái thì đó là việc riêng của anh chứ có can thiệp chi đến chúng tôi mà anh dọa?

    Anh Vân lại buông xoẳn một câu nữa:

    Đánh xì…

    Đã hết cái cơn muốn đem sự im lặng ra trêu mãi một con chim mồi có giá của mình, ông Ấm nghiêm bộ mặt lại rồi hỏi:

    Thế thua xì ở đâu?

    Ở một nhà tại phố Khâm Thiên.

    Nhà ai thế?

    Nhà một người không biết có phải tên là Sính không?

    Sính à? Người ngợm thế nào?

    Răng vàng… mặt trông chơi bời lắm.

    Nghe đến đây, ông Ấm ngẩn người ra một phút và lẩm bẩm: Toa nói không khéo thì… .

    Anh Vân lấy làm ngạc nhiên, giương tròn hai con mắt…

    Ông Ấm lại hỏi lần nữa:

    Chính thật tên Sính mà có răng vàng à?

    Phải.

    Thế ai dắt mà đến chơi nhà ấy?

    Một người quen của tôi…

    Thì ai chứ?

    Một… mẻng của tôi.

    Một mẻng à? Thị nào thế? Có phải… Dung không?

    Đến lượt anh Vân ngẩn người ra:

    Sao cụ lại biết rõ thế?

    Chứ gì? Vì tôi biết độn Gia Cát.

    Anh Vân hỏi theo một cách ngớ ngẩn và có vẻ kính phục:

    Thế kia à?…

    Ông Ấm cười rộ một hồi dài nữa, vỗ vai anh ta rồi nói:

    Khỉ ơi là khỉ…… Bị vào xiếc rồi.

    Anh Vân tái mặt:

    Thế nào? Vào xiếc… nghĩa là bị bịp ấy à?

    Bẩm vâng ạ…

    Có ai trông thấy anh Vân lúc này thì mới thấy cái sự khôi hài của anh ta, vì anh ta so vai một cái, gân ngay cổ lên cãi:

    Tôi bị bịp?… Thôi đi….

    Ông Ấm lườm anh Vân xong, quay mặt nhìn ra chỗ khác làm bộ dỗi.

    Anh Vân kể lể:

    Đến tôi mà còn bị bịp thì cụ bảo tôi tin ngay thế nào được?… Bao nhiêu ngón cụ đã chỉ rõ cho như thế, tôi còn lạ gì. Giác mùi, giác bóng, bài mẫu tử, đòn Vân Nam tôi còn nhớ rõ mồn một. Tôi chắc là tôi đen đấy chứ chẳng phải bị bịp đâu.

    Ừ, thế ông kể rành mạch lúc đánh chác cho tôi nghe xem thế nào nào.

    Lúc ngồi vào, bắt đầu tôi chọn từng cây bài ngắm nghía xem có giác mùi, giác bóng hoặc có quân nào bị gọt sườn như nghĩa mẹ con, mẫu tử gì không đã. Quả thật là một cỗ bài mới, tôi mới đánh và chỉ những được là được. Tuy được nhưng chưa đến nỗi ngốt, tôi vẫn để ý xem có ai định cản, bò nhoài ra xin cái điếu hay gói thuốc gì đấy để một người khác giở đòn Vân Nam không. Cũng không nốt. Thế rồi tôi thua…. Có hai lẽ rằng tôi không bị bịp. Lẽ thứ nhất là tôi cũng chẳng phải một thằng hớ, với lẽ thứ hai: nhân tình của tôi dắt tôi đến nhà một người quen để dậy hóa, chỉ những muốn cho tôi được để hòng tôi sắm cho cái này, cái khác mà lại bảo là để dắt tôi đến một chỗ cho người ta bắt tôi vào xiếc thì có lý nào?

    Này ông phải biết: Sính là một ông chủ cô đầu và là… đồng chí của tôi. Còn con Dung là một con mấy lần lại vào ở cô đầu sau mấy lần đã bước ra ngoài vòng cô đầu, là một tay săn mòng của Sính.

    Nghe câu này, anh Vân tái mặt đi.

    Ông Ấm lại hỏi:

    Thế ông thử nhớ kỹ lại xem trước khi ông thua bọn kia có những cử chỉ gì lạ không đã.

    Anh Vân cau mày nghĩ ngợi một lúc lâu rồi đáp:

    Chỉ có trước khi tôi thua thì Sính ra một cái bàn, mở ngăn lấy thêm tiền bỏ túi rồi lại vào bàn, cầm bài chia ngay.

    Lúc cầm bài thì hắn đứng, mà lúc chia cho ông thì hắn đã vén áo ngồi lên giường một cách chễm chệ rồi chứ?

    … Có lẽ thế thì phải.

    Ông Ấm nói một cách sung sướng:

    Thôi thế thì đích rồi.

    Đích rồi à? Có ai.. bò nhoài ra đâu?

    Cứ gì phải có người bò nhoài ra mới đánh đòn Vân Nam được. Đây, tôi diễn lại kịch ấy là ông hiểu ngay.

    Nói thế, ông Ấm lấy ra hai cỗ xì, cho chúng tôi nhận rõ là mới nguyên cả. Đoạn ông để một cỗ vào đĩa, quay ra một góc phòng rồi lại quay lại, vừa cười vừa hỏi: trang kỹ chưa? Đến lượt tôi chứ? . Rồi ông đến đứng cạnh giường, cầm cỗ bài ở đĩa vào tay, vén tà áo cho gọn, bước lên ngồi giường, ông lại trang một thôi một hồi rồi chia ngay. Đoạn ông nâng vạt áo ở trước mặt lên: một cỗ bài đã nằm gọn trong lòng ông từ bao giờ ấy.

    Xem chừng anh Vân vẫn chưa hiểu, ông Ấm lại phải cắt nghĩa rằng:

    Đó cũng là cách tráo bài lối Vân Nam nhưng táo bạo hơn nhiều lối có người bò nhoài ra cản. Khi người ta cầm cỗ bài xong mới vén áo bước lên ngồi giường thì người ta đã tráo được giữa cái lúc vén áo vậy. Mình thấy người ta, trước khi chia, còn trang lại thật kỹ mà tưởng thế là thật là nhầm. Đó chỉ là lối trang bài che mắt thế gian vì cỗ ấy, người ta xếp lớp sẵn rồi, thì trang nghĩa là chỉ vỗ đồm độp phần bài trên vào phần bài dưới chứ có trang thực sự đâu. Rồi người ta chia, dốt mình… vào xiếc là thế.

    Anh Vân gật gù:

    Tôi hiểu rồi… có lẽ đã vào xiếc thật.

    Ông Ấm cười:

    Thôi, chiều ta lại xuống chơi dưới ấy rồi tôi bảo Sính hắn trả lại. Không phải nhảy xuống sông Cái đâu.

    Anh Vân cười, nhưng cái cười giấu vẻ căm giận.

    Việc ông Ấm sẽ đòi hộ lại tiền chẳng đủ chiêu hồn cho anh.

    Ngồi trầm ngâm với bộ mặt một người đi đưa đám ma, anh chỉ gượng nói, gượng cười. Có lẽ anh đang nghĩ đến mẻng của anh chẳng ngờ lại là một chim mồi của một người bạn của ông Ấm B. là Sính.

    Thấy vậy, tôi tìm lời khuyên giải:

    Đó cũng là do cái luật thừa trừ của tạo vật. Anh còn nỡ thịt cả ông cụ để lấy tiền nuôi gái thì gái nó rất có thể thịt anh là nhân tình để lấy tiền nuôi thân…

    Sự xảy ra này đã khiến ông Ấm B. chốc chốc lại nhìn trộm anh Vân để mỉm cười. Muốn đánh tan cái đau đớn của một anh chàng bị gái lừa, ông lại thuật lại chuyện thú vị hơn.

    Cái đòn của Sính đấy cũng là một cách quyền biến khôn ngoan lắm. Kể ra, những thủ đoạn trong những lúc chấp kinh tòng quyền không có nó sẵn trong chương trình b. còn nhiều lắm. Xin kể hai trường hợp đặc biệt để các ông nghe.

    Một bữa kia, không ai nhớ được rõ ngày tháng Tham Ngọc với hai đồng chí nữa, rủ nhau săn một con mòng. Con mòng này không quých một tí nào cả. Thua, nó không cay, được nó chẳng ngốt, hai mắt nó lúc nào cũng như mắt rắn ráo khiến cho cả ba anh không ai giở được ngón gì.

    Thói thường, những ông bịp mà không giở được ngón, cứ phải ngồi đánh siệng là chỉ có một thua thôi. Theo bộ từ điển của làng b. định bịp mà không giở được ngón để đến nỗi thua, thế gọi là sa hố.

    Vậy thì, Ngọc và hai đồng chí, trong những cuộc săn con mòng hắc búa kia, tối đầu sa hố. Ba người đã bàn nhau định giở đến một ngón đòn đặc biệt, khốn thay. lại sa hố nốt cả tối thứ nhì.

    Đến tối thứ ba…

    Ta nên biết rằng đến ba người đi chinh phục đất để thịt có một người, nếu không thành công thì cả ba còn mặt mũi nào về tạ lỗi với… quân sư nữa. Vả chăng, lẽ thứ hai lại càng khó xử: quân sư đã phải vay binh khí tận bên… Trung Quốc ông Cả Ủn thì những số thiếc mà mình đánh mất, chẳng lẽ lại để riêng quân sư è cổ ra đền. Cho nên trước khi ngồi vào bàn, cả ba sẵn rắp mưu một cách quỷ quyệt… Con mòng được nước, cứ việc vơ giấy bạc bứa bừa. Hốt nhiên, đến ván ấy, một ông kêu thiếu bài. Hai ông kia hưởng ứng ngay: xin khám. Phải rồi, thiếu bài là khám, lẽ ấy cố nhiên.

    Nào thế các ông đứng dậy hộ một tí.

    Ba người đứng phắt dậy, còn mòng, vô tình, cũng vững tâm đứng lên.

    Cái gì thế kia? Hở?

    Chơi lối thế à?

    Có thật muốn giở ngón cờ gian bạc lận ra với chúng ông không?

    Mòng bị cả ba anh sừng sộ, tái mặt lại, run đây đẩy nhìn xuống chỗ chiếu mình ngồi. Giời hỡi. Đất hỡi. Có ông thánh nào thiêng. Có ông thần nào linh, xin chứng giám cho nỗi oan này…. Mê ngủ hay vẫn thức? Mòng bàng hoàng dụi mắt nhìn, vẫn chưa tin, lại dụi mắt lần nữa. Lạ thật. Quái thật. Kỳ thật. Vô phúc thật. Nào mình có giở ngón cờ gian bạc lận ra bao giờ, cớ sao bài lại thiếu, mà cớ sao ở chiếu chỗ mình ngồi lại có một,… hai quân bài nằm lù lù thế kia?

    Có thật anh chơi lối thế không?

    Anh phải biết, hả….

    Đã hai người xắn tay áo, sừng sộ chực choang rồi. Còn một người, nhân từ hơn cái nhân từ của người này, mòng sẽ chịu ơn đến chết. gạt hai người quá nóng kia:

    Thôi các ông, tôi xin. Việc này xảy ra thật đáng tiếc nhưng nếu vì thế mà phải đánh đập người ta, ầm ĩ hàng phố lên, kể cũng phiền. Để tôi thu xếp…

    Rồi người ấy quay lại bảo mòng:

    Đấy nhé, tôi đã can các ông ấy rồi, vậy ông xử thế nào cho phải thì xử đi…

    Ô hay, nào tôi…

    Mòng chưa kịp mở mồm, một người kia đã vội:

    Này, đừng chực già họng nhé. Ông lại giã cho lìa phụ mẫu bây giờ… Chứng cớ lù lù ra kia, còn chực cãi cái thán gì nữa???

    Người khác:

    Biết điều thì được bao nhiêu tiền phải trả tất cả chúng ông đi.

    Vâng, vâng rõ thật chẳng may cho tôi… đây tôi xin trả lại các ngài vậy…

    Rồi mòng lôi cả đống bạc trong túi ra:

    Thưa đây ạ: Tối hôm thứ nhất tôi được của các ông tất cả 50 đồng; tối thứ hai tất cả 42 đồng, còn tối hôm nay, để tôi xin trừ cái vốn của tôi là đúng 8 chục thì các ông thua bao nhiêu sẽo…

    Anh nói cái gì thế?

    Tôi cứ biết là tôi, đã mất hơn 8 chục…

    Tôi cũng hơn 7 chục…

    Còn tôi hơn 4 chục nhưng cứ cho là 4 chục…

    Mòng cãi bằng giọng ngọt:

    Có đâu quá thế….

    Cái gì mà quá?

    Thì tôi được bao, còn nguyên đây tất cả…

    Thôi đi, anh nói khó nghe lắm. Anh được thì ít ra anh cũng phải chén, phải đưa về cho vợ, phải trang trải mọi công nợ chứ có đời thuở nào một thằng được bạc lại vẫn đem nguyên cả số tiền được ấy đi đánh, để nhỡ rồi thua mẹ nó cả đi.

    Cả chỗ ấy cũng chưa đủ số tiền chúng tôi đã thua, anh nghe ra chưa?…

    Tôi xin thề là nếu tôi đã tiêu hơn hai đồng vào đây thì tôi cứ làm giống chó.

    Ấy đấy. Rõ tiền hậu bất nhất chưa… Trước bảo chưa tiêu, sau lại thú đã tiêu hai đồng.

    Biết điều thì để trả lại các bố.

    Đứng trước cái sừng sộ của ba người chực đánh một, kém thế, mòng đành rút lui.

    Thế là mòng bỏ vào túi cái ví da lép kẹp rồi đỏ mặt bước ra, mất cả tiền lưng lẫn tiền được.

    Mòng không bao giờ nghĩ được ra rằng trong canh bạc, chính giữa lúc nhoài người ra với lấy một bao diêm, một ông trong ba ông kia đã thừa cơ nhét hai quân bất dưới đũng quần mình.

    Lại một lần khác.

    Ông Ấm đang ngồi tính việc phái tay này đi phố này, tay kia đi phố khác, thì một bà cô ruột, một bà cụ đã ngót bảy mươi tuổi, đến mếu máo:

    Anh làm thế nào chớ con tôi nó giết tôi rồi, hỡi giời cao đất dày ôi….

    Ông Ấm cuống:

    Cái gì thế bà? Cái gì thế bà?

    Bà cụ:

    Ông em anh đã đem số tiền ba trăm bạc tôi sắp chồng họ cho người ta đi nướng hết ở sòng Hai Ve rồi… ới giời đất cha mẹ ơi….

    Ông Ấm sa sầm nét mặt:

    Cái thằng mặt chó. Thế bây giờ nó ở đâu?

    Nó đang nằm ăn vạ ở nhà ấy.

    Bà về bảo nó lại ngay đây, tôi dắt nó đi gỡ…

    Gỡ gì? Gỡ lấy cái chết nữa ấy à? Hu hu..

    Khổ lắm, thì bà biết gì nào? Bà có về bảo nó lại ngay đây cho tôi hay không thì bảo.

    Bà cụ lại mếu khóc rồi, như một cái máy, lại quay về.

    Ông Ấm vứt ra hai hào bạc, sai con giai:

    Đi mua cho tao một cái toe toe.

    Rồi ông bảo con sen:

    Bắt lên đây cho tao con vịt…

    Con giai ông mua bong bóng về. Con đòi cũng đã bắt vịt lên. Ông vắt nửa quả chanh vào bát, chọc tiết vịt. Vừa xong thì một cậu trẻ tuổi, mặt xanh nhợt vừa bước vào, ông Ấm liền bảo:

    Rõ ràng mặt mẹt chửa. Lại gần đây…

    Cậu kia để tay lên má sẵn, rón rén lại gần.

    Nhanh lên. Ai đánh mày mà sợ?

    Rồi ông nói thầm hồi lâu với cậu. Cậu mỉm cười.

    Ông dặn một câu to:

    Phải khéo lắm đấy.

    Đoạn ông cởi trần ra, lấy miếng sắt tây để vào ngực. Ông đưa dây gai để cậu kia buộc rõ chặt nó lại, đoạn đổ bát tiết vịt vào cái bong bóng toe toe . Ông buộc bong bóng ngoài miếng sắt tây xong lại vận áo. Rồi ông mở tủ, đưa cho cậu kia một tập giấy bạc, móc túi đưa ra cả một con dao dìa gân một tấc và bảo: Đi trước đi. Sau cùng, xỏ chân vào đôi giày Tàu và với lấy một cái cát két. Rồi ông cũng đi nốt. Người nhà, đầy tớ chẳng ai đoán nổi ông đi đâu thế và việc mổ vịt kia, ông định để tiếp khách nào.

    Đến cảnh bài trí khác: sòng bạc xóc đĩa. Nửa trăm người rì rào một cách khó chịu vì người này cũng chẳng nói khẽ mà lại cứ mắng người nọ là nói to, bác hồ lỳ thỉnh thoảng lại kêu:

    Tôi lạy các ngài, các ngài khẽ cho một tí…

    Một tên tạ dắt một cậu trẻ tuổi vào, 15 phút sau, một tên tạ khác lại dắt một người đi giày Tàu, đội cát két đã có tuổi, vào…

    Người xóc cái hô:

     Bán chẵn bốn chục.

    Cậu trẻ tuổi và người già cùng giơ tay:

    Tôi…. Tôi….

    Không, tôi kia.

    Thôi, hãy để tôi lần này…

    Mở bát, người xóc cái reo to: chẵn. Cậu trẻ thì lại bị người già đẩy ra một cái. Cậu trẻ tuổi sừng sộ: Có thật mày ăn chặn không? . Tức thì một mũi dao, tuốt ra, phóng ngay vào ngực người già. Người già loạng choạng, ôm ngực, ngã vật xuống chiếu. Cả làng cướp tiền nhau tán loạn; cậu trẻ thừa lúc hỗn độn, đã chuồn được ngay. Người ta nhao nhao lên: Bắt lấy nó. Nó đấy. mà chỉ người này vồ nhầm người khác. Rồi cãi nhau, chửi nhau, xô nhau. Rồi ông chủ sòng, mặt tái mét, chạy lên, đỡ người già dậy. Trên chiếu bạc, một vũng máu… Người già ôm chịt lấy ngực:

    Tôi không chết đâu nhưng chúng nó cướp cả bốn trăm bạc rồi.

    Ông chủ hấp tấp lấy ra năm cái đỉnh:

    Thôi đây, xin đền ngài và biếu ngài một trăm. Lạy ngài, ngài chữa ở nhà, đừng vào nhà thương mà chúng tôi khốn mất.

    Rồi hai tên tạ xốc nách người già ấy ra cửa sau, thuê xe bảo phu kéo về nhà. Ông chủ bảo một người tạ khác.

    Mau đem cái chiếu này xuống cọ sạch tức khắc đi….
     

  • CHƯƠNG VII: XƯỞNG CHẾ TẠO KHÍ GIỚI

    Ông Ấm khẽ gõ ba cái vào cửa, dõng dạc hỏi:

    Ba Mỹ Ký có nhà không?

    Tôi đứng sau ông Ấm, chờ. Nhà này là một căn nhà tồi tàn, nhỏ hẹp ở trong ngõ Trung Yên, Hà Nội. Mấy tiếng guốc lộp cộp bên trong khua vang lên, cánh cửa hé mở, một cái mặt người ốm ló ra…

    Á, ông Nghị! Rước ông vào…

    Người ấy nói đoạn, mở rộng cánh cửa. Bấy giờ tôi mới nhận được rõ là bác Ba Mỹ Ký, một người trong vòng ba mươi tuổi, thân thể rạc như xác ve, hai vai so lên gần đến mang tai, vừa đứng vừa rung trong một tấm chăn bông nâu màu đã xám xịt lại như cái khăn lau giường. Chúng tôi bước vào, bác ta đứng lại đóng cửa kỹ lưỡng, rồi quay vào giải một cái chiếu mới trên bộ giường mộc.

    Người Tây phương, khi đang vận rốp đơ xăm bờ mà phải tiếp khách lạ là lấy vội quần áo tử tế để thay ngay. Có khách lạ, cũng biết giữ lễ, bác Ba Mỹ Ký cũng thay cái chăn bông nâu nó là rốp đơ xăm bờ của bác, xong lấy một chiếc pa đe sơ kiểu tối… cổ thay vào. Đoạn bác hỏi ông Ấm:

    Có việc gì… rồng lại đến nhà tôm thế? Đem ấm nước với cái điếu ra đây, em!

    Em đây là một cậu ngồi cắm cổ xuống một chiếc bàn kê tận phía trong kia, đang lúi húi làm gì tôi cũng không để ý. Thấy anh gọi, cậu này đứng lên, cầm bộ đồ nước, cái điếu đem ra và hỏi anh rằng:

    Thế anh đã tô xong chưa mà để vung vãi thế này.

    Bác Ba Mỹ Ký đáp:

    Chửa, cứ để nguyên cả cỗ đấy, chốc nữa tao làm.

    Từ lúc vào chưa nói câu nào, bây giờ cậu Ấm mới hỏi:

    Thế nào? Đám xì ở Hàng Kèn vừa rồi có ăn thua không?

    Ba Mỹ Ký cười:

    Kể cũng ăn thua khá đấy, nhưng vì một nỗi là tạ đông quá, chia năm sẻ bẩy đi mất, tôi còn được bẩy đồng…

    Thôi, kinh tế này, thế là đã may…

    Chỉ để tiền trả ngót hai chục thang thuốc.

    Thế vẫn chưa khỏi à?

    Đến đây, bác Ba nhăn mặt, lắc đầu:

    Chưa! Ông lang bảo là ho kinh niên!

    Rồi bác ho sù sụ như một lão tám mươi sặc thuốc lào vậy.

    Ba Mỹ Ký, cái tên này tôi nghe thấy như là hơi quen dễ là vì ông Ấm đã có nhắc đến, lần đầu mà tôi lại cái nhà ở ngõ Hàng Cá với anh Vân, khi ông ta lẩm bẩm nói tới việc phái binh đi phố Hàng Kèn. Bác Ba ta có bộ tóc để dễ mấy tháng chưa xén, dù ai quých đến đâu tất cũng phải biết ngay là một tay bạc bịp đã lũa. Nếu cưa phô cái hình thù ấy mà bịt được mắt mọi người thì thật bác phải là có thánh ăn lộc mới được, vì người không còn có vẻ gì là sang. Tôi lấy làm ngạc nhiên, lại sốt ruột nữa. Vì ông Ấm đã nói: Nào, ta đi thăm xưởng chế tạo khí giới mà đến đây, tôi vẫn chưa hiểu câu nói ấy ngụ những ý gì…

    Bác Ba Mỹ Ký lại hỏi:

    Có phải tiên sinh đến lấy đồ đấy không?

    Ông Ấm:

    Chính thế, với lại đến thăm bác nhân thể.

    Xin đa tạ…

    Bác Ba Mỹ Ký nói đến đấy, thấy lộ vẻ bứt rứt, ngẫm nghĩ chù chừ mãi, rồi hỏi ông Ấm:

    Thế quan anh cho đệ được biết: ông này là… thế nào.

    Cái ông Ấm vô ý tứ này mới nói vội:

    Quên đi mất… Rõ nỡm… Ông này là một ông rất có cảm tình với làng b. ta. Đất rất nhiều, rất xộp!

    Tôi nghe mà ngượng. Không phải ngượng vì được liệt ngang hàng với hạng người như Ba Mỹ Ký nhưng vì, nói cho cùng, chính mình đã được nhiều dịp chia tiền với ông Ấm mà chưa từng có đất nào để mách ông hay đồ đệ ông đi chinh phục cả!

    Ông Ấm nói thế rồi đứng dậy, ra hiệu cho tôi đi theo ông đến cái bàn, Ba Mỹ Ký cũng vội xốc lại cổ áo, theo chúng tôi.

    Cậu bé lúc nãy mang ấm, điếu ra để cho anh tiếp khách, lúc này đang ngồi cần cù cầm ngọn bút lông mèo mới, chấm vào cái đĩa đựng ít sơn đỏ rồi tô lên mặt một quân xúc xắc.

    Ông Ấm hỏi:

    Bài siệng đấy chứ?

    Ba Mỹ Ký đón lời:

    Không, lưỡng diện đấy chứ có phải siệng đâu! À, cụ ạ, tôi mới có một cỗ thủy ngân đẹp một cách lạ!… Để tôi lấy cụ xem nhé…

    Rồi bác lôi cái ô kéo, lấy ra một cái hộp sắt tây to tướng và bảo:

    Có lẽ ta ra giường tiện hơn.

    Thế là chúng tôi lại quay ra chỗ cũ. Cúi xuống gậm giường lấy một cái nắp tráp đầy những gạo bên trên có một cái bát chân tượng lên, dọn dẹp điếu, ấm, vào một góc, bác Ba mở hộp. Mới đầu tôi tưởng đó là hộp thuốc của một ông lang chữa bệnh lậu nào thì phải, vì trong đó có một số không đếm được những gói giấy nhỏ, trắng, đỏ với xanh.

    Bác Ba lấy một gói giấy đỏ, mở ra. Ba quân xúc xắc màu xương còn trắng nõn, vết mực đỏ, đen ở sáu mặt rất tươi đẹp ló ra một cách choáng lộn, kiêu hãnh nữa, khiến cho nhìn đến, ta có cảm giác là tưởng tượng đến các mỹ nhân còn tuyết trong, giá sạch phô cái thân ngọc cho những ông phu tướng giữa lúc hoa chúc động phòng. Bác Ba nhìn đến các công trình mỹ thuật của mình bằng cặp mắt say sưa của một nhà tài tử rồi hỏi:

    Thế nào? Các ông trông có đẹp không?

    Ông Ấm lấy kính đeo, cầm từng quân một lên tay, chỉ ngắm nghía những góc. Ông khen:

    Được lắm, tay chân đã khá lắm đấy.

    Rồi ông gieo vào bát, thử. Một sự lạ: ba quân này quay lộn thế nào cũng không thành được nhất nhị tam vì có hai quân không dậy mặt tứ ngũ thì cũng lại chỉ ngũ lục.

    Bác Ba nói câu này để tự khen thêm một lần nữa:

    khí giới này thì gặp anh nào hắc búa đến đâu, mình cũng cứ việc nhét đất thó vào lỗ mũi nó mà lấy tiền!

    Ông Ấm khích một cái:

    Thôi đi, đừng nói giỏi nữa! Nào thử ra, vào xem trông có đẹp hơn độ trước không?

    Ba Mỹ Ký mỉm cười:

    Thưa thầy, ngón của thầy truyền cho mười phần thì con cũng nhập tâm được bẩy, tám.

    Rồi bác lấy ở hộp ra một gói giấy đỏ khác, mở gói lôi ra một cỗ trạc xếch khác, gieo xuống bát, phân bua rằng:

    Đấy nhé, đã đích là bài siệng chưa?

    Xong bác đứng lên, bỏ pardessur ra, lấy một cái áo the kép mặc vào. Tôi tự hỏi rằng: Làm gì mà phải khăn áo tề chỉnh thế kia? . Ông Ấm cũng gieo và kêu: Ừ bài siệng thật .

    Bài siệng đây là bài mà người ta chưa đục ruột nó. Người ta chưa đục ruột nó với đổ thủy ngân vào trong thì nó dậy nhất nhị tam hoặc tứ ngũ lục phải do ở sự tình cờ.

    Bây giờ thì bác Ba ngồi xuống, xếp nếp áo the ở lòng cho có ý tứ riêng của bác rồi chọn hai quân xúc xắc không siệng cầm vào tay.

    Bác gieo quân xuống bát và mỗi khi gieo xong, lại để bàn tay vào lòng, một tay chống nẹ, một tay gieo xong lại rút để vào lòng mình, trông thấy cử chỉ ấy thật có vẻ tự nhiên. Tôi nhận ra rằng kiểu ngồi này thật chép đúng của ông Ấm B. khi ông đốc thúc quân binh trong cái Việt Hoa chiến kỷ vậy.

    Ngón của thầy truyền cho mười phần thì con cũng đã nhập tâm được bẩy tám lời này của bác Ba kể cũng đúng sự thực đấy, vì trước khi gieo, nếu bác ta đã kêu trước là nhất nhị tam thì không bao giờ cỗ bài lại dậy tứ ngũ lục hoặc đã bảo tứ ngũ lục thì không khi nào cỗ bài: dậy nhất nhị tam .

    Còn hai phần mười kia, không bao giờ bác học nốt được. Chẳng có cái dáng điệu phong lưu bệ vệ của ông Ấm, hình thù bác trông cò như vậy và theo bộ từ điển của làng bạc bịp trông lộ tẩy như vậy thì không khi nào phát tài được vì ông Ấm xưa nay chỉ phái bác đi với những đám trếch chứ chẳng bao giờ dám cho bác đụng chạm vào đám sang trọng thượng lưu. Cái nước sơn của con người mà can hệ đến thế đó.

    Sau cuộc thử tài đệ tử, Ấm B. tôn sư có vẻ hài lòng lắm và nói đùa:

    Được, tôi đã có vững dạ mỗi khi phái bác… hạ sơn!

    Chúng tôi cùng cười. Ba Mỹ Ký hỏi:

    Nhưng cụ bảo đánh đòn thủy ngân hơn hay đòn lưỡng diện hơn?

    Ông Ấm mắng như mắng một học trò:

    Hỏi dốt thế! Phải tùy cơ ứng biến chứ lại… Anh hỏi thế có khác gì một người biết võ mà mỗi khi có cuộc chiến đấu, hỏi thầy rằng: Con nên đánh môn Thiếu Lâm hay môn Mai Hoa? không? Nếu cứ như câu hỏi của anh thì người đời ai cũng là b. được cả!… Đây này, có cả trường hợp nguy hiểm này nữa: thí dụ đang gieo mà vỡ xúc xắc, thủy ngân đổ ra bát… thì anh định giở ngón thế nào?

    Ba Mỹ Ký ngẩn ra không biết nói câu gì, chỉ giương con ngươi trắng dã hỏi lại. Ông Ấm trừng trừng nhìn học trò của ông hồi lâu rồi cầm lấy cỗ xúc xắc, bảo:

    Trông đây này!

    Ông gieo và tiếp:

    Thí dụ quân đã vỡ nhé…

    Rồi ông làm bộ ngơ ngác nhìn chung quanh gian phòng, chỉ vào một góc tường mà hỏi: Ông kia tinh nghịch chơi lối gì thế? Có phải ông ném gì vào bát đấy không? Trong lúc này, ông đã cầm ba quân xúc xắc lên, quờ lòng bát khoắng một cái. Rồi ông nói tiếp: Nếu không là ông thì tất là một người khác! Rồi ông ném một quân ra xa, bỏ cái bát ra ngoài tráp gạo, cúi xuống bới một quân khác lên, tiếp: Không ai nhận cũng được! Xin mời các ngài… còn quân nữa đây . Ông lại rao một hồi rồi nhìn chúng tôi ra ý hỏi: hiểu rồi hay chưa hiểu?

    Tôi với bác Ba Mỹ Ký thú thật là chưa hiểu kỹ, lúc ấy ông Ấm mới cắt nghĩa rằng:

    Lúc quân nhỡ mà vỡ, điều cốt yếu là mình muốn làm cho làng không kịp biết là có thủy ngân. Muốn thế, ta phải đổ vấy có một người trong đám, bất cứ người nào. Khi ta chỉ tay lên và nói: Ông kia, ông tinh nghịch gì thế? là cả làng phải nhìn một cách căm tức đến mặt người vô phúc bị ta vu oan cho vậy. Thừa lúc không ai để ý, cái tay ta khoắng vào lòng bát đã hắt hết thủy ngân đi. Giọt thủy ngân hắt ra sẽ tan tành thành bụi! Phải biết, lúc ấy đang lúc hỗn độn: người này buộc tội, kẻ kia cãi lại, không ai để ý đến mình. Mình ra một quân ở tay, vờ là bới nó dưới bát gạo lên. Quân vỡ kia ném đi rồi, giữa lúc người đang đỏ muốn được thêm, người đang đen chỉ muốn gỡ, vì phần sợ sẽ làm rầm rầm lên thì sẽ có chuyện với những tay sai của cụ Arnaud có lẽ đang tuần bằng xe đạp ngoài phố, ai nấy sau cùng mới nghĩ ra rằng yên chuyện là hơn. Đã có quân thay, cả làng lại nối cuộc.

    Nghe ông cắt nghĩa, tôi phải phục là ông biết tâm lý người đời lắm mới có thể ứng biến một cách táo bạo như thế được; ông thật đáng vị là quân sư của làng b.

    Ông Ấm kết cấu câu này:

    Nhưng ít khi vỡ quân lắm.

    Ba Mỹ Ký vẫn ngồi ngẫm nghĩ đến chuyện đó sau cùng mới nói:

    Xin bái lĩnh cái ngón ấy của thầy!…

    Ông Ấm lấy ba cái giấy bạc một đồng đưa ra:

    Cho tôi một cỗ trạc xếch lưỡng diện với một cỗ bất mẫu tử.

    Bác Ba Mỹ Ký cầm tiền rồi trao lại cho ông Ấm hai gói giấy xanh.

    Chúng tôi ra về.

    Ba Mỹ Ký vốn là một tay thợ mạ đồ vàng giả cho một hiệu. Có lẽ không muốn lục đến tên tục người ta lấy ngay tên cửa hiệu do bác làm công, gán cho bác.

    Lúc cửa hiệu được cực kỳ thịnh vượng, bác làm ăn rất phát đạt. Sẵn tiền trong tay, bác phải tìm cách giải trí. Giải mãi trí vào cái khóe kiếm tiền một cách rất dễ, trí bác dần dần chán nản mọi việc nặng nhọc của tay, chân. Đâm ra lười biếng, bác bị ông chủ mời về vườn để tha hồ mà giải trí.

    Sau khi tìm được vài ngón bịp tài bàn, tổ tôm, bác vẫn sống ung dung bằng cách thịt những dân lao động, sau cùng bác xin vào làm môn đồ Ấm B.

    Xem ý ra, trong đám học trò chỉ có bác này là được ông Ấm có lòng thương hơn cả. Bệnh ho sù sụ của bác mà bác tưởng là sẽ thành kinh niên ấy, bác phải giữ nó trong phổi, trong cuống họng là vì một trận đòn gây nên.

    Hồi ấy, nạn khủng hoảng chưa đến tác họa tại xứ này.

    Ngày đầu tháng, tòa nhà gác ở ngõ Hàng Cá với cái vẻ rộn rịp của một bộ tham mưu giữa lúc chiến tranh, đã khiến cho quân sư Ấm B. vì nhiều việc quá, phái nhầm ngay đồ đệ trông lộ tẩy của mình vào một nơi hang hùm nọc rắn.

    Kể đòn của bác Ba Mỹ Ký trông cũng khá đẹp nhưng bác sa hố là vì người bác không có lấy một nước sơn . Bọn quých kia chỉ quých ở sự đánh bài và không quých ở sự thượng cẳng tay, hạ cẳng chân nên đã cho bác một bài học khá ác nghiệt.

    Bác vì thế, mắc chứng ho.

    Nghĩ thương hại một kẻ lâm nạn vì cái vô ý của mình, ông Ấm phải đem bao nhiêu lối chế tạo khí giới của ông ra truyền cho bác Ba để bác làm sinh kế. Cũng đôi khi, bác được phái đi đánh chác, nhưng vẫn không kiếm đủ tiền chữa bệnh ho.

    Ông Ấm đã phải thu xếp cho bác cái việc nhàn hạ là ngồi một chỗ làm hàng. Ông lại bảo anh em làng b. nên đến mua cho bác.

    Bài mẫu tử, bài giác mùi, giác bóng, xúc xắc thủy ngân, xúc xắc lưỡng diện, tiền nhựa, những thứ ấy bác bán gấp đôi ba những bài thường.

    Thành thử búa, giũa, ve của bác xưa kia dùng để chế tạo mọi đồ nữ trang, nay bác chỉ dùng vào việc đục xúc xắc. Thằng em họ bác mà người nhà bác gửi bác cho nó học nghề mạ, bác chỉ cho chế tạo khí giới rồi nói dối với cả họ là vẫn cho em nó học làm thợ ngà!

    Ông Ấm thuật chuyện rồi nói một cách cảm động:

    Rõ thương hại nó quá. Dễ thường nó ho lao!

    Sống về nghề thì chết cũng về nghề, sự này không lạ. Có điều lạ là ông Ấm, một con mọt của xã hội, hạng người nguy hiểm đáng cho đời đổ lỗi tất cả các tính xấu của Trái Đất, té ra lại là người có đủ thủy chung…

    Một sự chẳng ngờ.
     

  • CHƯƠNG VI: RUỘT QUÂN XÚC XẮC

    Nếu có ông thánh số học tính được từ độ số ngôi sao mà khi trả tiền xe lúng túng mãi không xong cái tính cộng, nếu có nhà sử học đại tài mà tường thuật đám ẩu đả sai, thì cũng có ông tạo lau láu ngón bịp mà chung thân vẫn mắc đủ ngón đòn. Ông ấy là một ông chú họ tôi.

    Đã giới thiệu cùng độc giả ông chúa nghề bịp, tôi lại muốn độc giả làm quen với một ông chung thân làm con bò vắt sữa cho tụi ông Ấm B. Cái máu đánh bạc của ông chú tôi không hiểu nó pha chất đỏ, đen thế nào mà mỗi khi đả động đến ông, ai cũng phải lắc đầu và phê một câu… bút khôn xiết tả. Làm cho nhà nước lương tháng đã tới hơn hai trăm đồng, ông thường bắt vợ, mới vào ngày mồng 10 đầu tháng trở đi đã phải chép miệng: Túng quá! Nhà không còn lấy một xu! Bình phẩm ông, những người quen thuộc đã ban cho ông cái đức lớn: lột áo người sống, bán áo người chết. Vì đã có lần vào lúc ông mải gỡ , một ông bạn thân, thân lắm! đến chơi với ông đã bị ông mượn cái áo mồi đem lên Vạn Bảo, để bạn cứ phải nằm dài đến nửa tháng chờ áo ở nhà mình; lại có lần nữa, bên láng giềng có người chết, tang gia giữa lúc bối rối đem tiền sang nhờ ông đi mua hộ cỗ ván, ông cũng có gan đem ngay số tiền cắt cổ ấy đi nướng đến tong hết.

    Ông chỉ biết hễ hôm nay có tiền là phải đi đánh bạc cho thua nhẵn nhụi ngay, chớ ngày mai có còn gạo hay không là ông không cần biết. Ngày nào vợ ông cũng nói ông như xẻo từng miếng thịt một mà ông vẫn sống được bình tĩnh như mọi người.

    Hôm nay, tôi đến tìm ông, có ý muốn làm một điều hữu ích cho ông, muốn nói rõ cho ông rằng bây giờ, người ta đánh bạc không đỏ đen nữa, muốn…

    Tôi bị một chuyến tẽn! Ông chú tôi, nửa đời người lăn lóc trong trường đổ bác, đã thạo lắm, không để cho ai ăn thịt nữa rồi! Nghe giọng ông, tôi phải tin rằng ít ra ông cũng có sự đụng chạm thân mật với ông Ấm B. Ông cắt nghĩa cho tôi hiểu những sự tôi đã thừa hiểu rằng:

    Ấm B. tên tục là Tư Quân, trong khi giao thiệp với bọn bồi bếp còn có tên là ông Cửu và trong khi giao thiệp với hạng thượng lưu lại là ông Nghị. Ngồi với các ông Châu, ông Huyện, Ấm B. thừa tư cách nói chuyện… tên này chạy Chánh tổng như thế, tên kia chạy Lý trưởng như thế. Ngồi trong đám trếch, Ấm B. cũng đủ cái thạo đời nói những câu:… món nui này phải làm thế này mới khéo,… hầm một con ngỗng cần phải có ngần ấy típ mới thật ngon.

    Ấm B. còn một bọn đồ đệ thuộc đủ hạng người: Cả Sính, chủ ả đào, Đại Thiềng, chủ hiệu giày. Khương Sinh Từ trùm du côn, Mỹ Bối chủ hiệu vàng bạc… Ngần này hạng người đủ trong các giới chỉ quanh năm, ngày tháng làm cái việc bắt mòng cho ông. Có thể nói rằng những cuộc rối loạn xảy ra trên khắp mặt địa cầu phần nhiều do bàn tay bí mật của Mạc Tư Khoa gây nên, thì những cuộc liểng xiểng của bọn thờ chủ nghĩa đổ bác ở khắp Bắc Kỳ ta cũng đều do cái bàn tay bí mật của ông Ấm B. dính vào vậy. Hơn hẳn về mọi phương diện, Ấm B. đã đặt cho tòa nhà mình ở phố Hàng Cá là kinh đô của dân đảng bạc bịp trong khi Sờ ta lin chưa được lúc nào gọi: Mốt câu, Cap pi tha li đu môn, Ấm B. ngã vào đâu cũng có thể giựt nổi trăm bạc. Những người giữ việc tài chính cho anh ta, vì nghề như Cả Ủn cũng có, vì lòng nghĩa hiệp cũng chẳng phải là không. Thí dụ: ông Nguyễn Đình Mầu! Ngoài ra, lại còn bao nhiêu: me Tây, cô đầu, hàng xáo nữa… .

    Ô hay! Thì ra ông chú tôi cũng đã rõ gần khắp mặt! Thế mà còn có người bảo ông vẫn quých, vẫn bị cho vào xiếc thì có lạ tai không?

    Tôi hỏi trong sự cờ bạc, cái ngón sở thích của ông vào bậc nhất là chơi gì. Ông kể lể rằng:

    Trạc xếch!… Tài bàn, tổ tôm, xóc đĩa, bất, ít, xì, có gì họ cũng bịp được tuốt! Chỉ có món trạc xếch là không anh nào giở nổi lối bịp mà thôi.

    Tôi gạn xem ông có dám quả quyết như thế không, ông đáp rằng có thể quả quyết được. Nghe ông kể cũng có lý.

    Trạc xếch là món chơi mà người ta xâu xé nhau bằng ba quân xúc xắc cầm trên tay rơi xuống một cái bát để cho nó dậy bằng tứ, ngũ, lục hay là nhất, nhị, tam. Sự được thua của lối chơi này cũng như sự rủi may: sấp, ngửa, chẵn, lẻ, của xóc đĩa vậy. Có điều lối chơi này nhiều người đã phải nhận rằng nó chính đại quang minh hơn cả, vì khác hẳn với xóc đĩa còn có bát úp, lối chơi này, ba quân bài cầm trong lòng bàn ta gieo xuống bát, cả làng nhìn tròng trọc, thì có họa thánh hay thần mới bịt được mắt người ta.

    Tôi lại hỏi xem người vẫn cùng ông húc với nhau là ai thì ông kêu: một ông Tham làm ở sở canh nông tên là Ngọc.

    Tôi đứng dậy cáo thoái, bụng nghĩ: Thôi chết rồi… .

    Đoạn tôi ra đường, gọi xe lên, bảo phu kéo đến phố Hàng Cá. Trong khi ngồi trên xe, tôi lẩn thẩn nghĩ ngợi mãi: Quái! Chú tôi đã rõ hết nhân vật quan trọng của làng bịp như thế mà lại còn thua là tại làm sao! Có lẽ vì tai nghe nhiều hơn mắt thấy nên chi vẫn bị cái nạn ông Tham Ngọc cho vào chòng.

    Vừa bước chân lên sân gác tòa nhà ông Ấm, tôi bị ngay ông Ấm. vồ! Chưa lần nào ông lại tiếp tôi một cách vồ vập như thế. Ông kêu cuống quít:

    Rõ may một cách lạ! Đang mong ông, đang muốn đi tìm ông! Lần này có một trận Hoa Việt chiến tranh chơi nhau hàng trăm viên đạn một. Mà lại chính tôi ra trận, ông có thích được mục kích cái tài cầm quân của tôi không?

    Tôi hỏi:

    Đi đâu? Đánh gì?

    Ông ta:

     Trạc xếch.

    Trạc xếch! Cái món mà tôi đang ước ao được rõ những ngón bịp! Rõ khéo gãi vào chỗ tôi đương ngứa!

    Tôi nhận lời ngay.

    Hồi tháng giêng, hai năm nay, cái đoàn thể làm đồ trang sức ở phố Hàng Bạc được cái nạn kinh tế cho phép sống một cách ưu nhàn.

    Đồng tiền xứ này không hiểu có cánh và đã bay mất đi đâu chẳng rõ, làm cho các cô thiếu nữ tân thời phải vì cảnh bó buộc chán những đồ tư trang bằng vàng thật và ưa chuộng những đồ của Pháp tải sang. Một đôi hoa tai kim cương , một vài đôi vòng ngọc hay vòng huyền giá tổng cộng đáng non mười đồng đã có thể thay những xuyến, hoa, chuỗi hạt vàng đắt hàng trăm bạc. Muốn làm cái mới không phải trả đắt. Thành thử giữa lúc hầu hết mọi người trong xã hội nguyền rủa cái nạn kinh tế thì riêng các cô gái mới lớn lại dường như muốn thắp hương lên chúc tụng nó, mong cho nó cứ ở xứ này mãi để cho chị em chẳng cần phải đeo vàng như đắp mới là sang! Cái bộ mẽ trưởng giả hoặc trưởng giả giả đó nó cũng uốn theo luật đời kinh tế mà trút bớt những nước sơn vô ích… Nhưng những kẻ sống vì nước sơn trưởng giả ấy, các ông thợ bạc, chẳng được hài lòng. Không có việc, mấy ông trong đoàn thể phải chịu bó tay, sống nhàn. Nhưng trong cái dạ dày của con người ta, khốn nỗi, nó lại không chịu ưa nhàn như hai bàn tay nên mấy ông phải kiếm cách cho nó có việc . Nhàn cư vi bất thiện, cái nhàn của bàn tay, khối óc có thể làm cho người ta bất thiện thì cái nhàn của dạ dày còn nguy hiểm hơn. Mấy ông bèn đem mồi đỏ đen ra làm kế sinh nhai.

    Giữa lúc này, có hai vợ chồng chú Khách bán lê, táo ở phố Hàng Buồm, sau vụ tết Nguyên Đán rất phát tài có lẽ trong hòm nhiều bạc quá mà phát ngốt cũng ngứa ngáy tìm cách chơi xuân.

    Vì thuộc hạng trung lưu, không đủ tư cách vào những sòng phán thán sát phạt với đồng bang của mình, vợ chồng chú đành phải chơi cò con với một bọn dân ố nàm ta vậy. Không tiện rút bất, đánh tổ tôm, tài bàn, cũng không tiện mở bát, Việt Nam với Trung Quốc dùng trạc xếch giao chiến với nhau. Người Tàu rất có tài buôn bán, cả thế giới phải nhận như vậy. Nếu đánh bạc cũng gọi được là buôn bán thì về sự buôn bán ấy, người Tàu cũng dễ phát tài hơn ta. Lẽ này, vào lúc mấy ông thợ bạc đánh trạc xếch với vợ chồng chú Khách buôn lê, lại càng rõ rệt lắm.

    Những tay rích mới có dăm canh đã bị lột trần. Mọi người rất căm giận Thần đỏ đen mà không sao được. Cho nên vào hồi ấy, nếu ta đi qua phố Hàng Bạc vào lúc tối, ta thường thấy mấy ông thợ bơ phờ, lảng vảng, lượn quanh với nhau. Người này hỏi:

    Thế nào?

    Người kia:

     Hiện nguyên hình rồi! Chó quá, lại trần như nhộng!

    Lại một người khác:

    Cái thằng Cắm ấy nó có Thần phù hộ à? Khi nào mình chịu thua mãi như thế? Tất phải… xoay!

    Đánh bạc chỉ cốt thịt người ta mà càng húc bao nhiêu lại càng tổ cho người ta thịt lại, cái lẽ phải xoay là lẽ tất nhiên. Lúc đầu, mấy ông thợ bạc cũng xoay đấy, nhưng trong cái ngón xoay còn thấy sặc lên những mùi mê tín về quỷ thần, thiên địa nên chỉ không công hiệu mấy là phải. Thấy vợ chồng chú Khách canh nào cũng được, thấy sẵn cái quan niệm rằng dân Tàu có thờ thần tài quyền linh thiêng vô hạn, mấy ông thợ bạc không cho lẽ thua, được là do đỏ, đen nữa, quyết đoán là vợ chồng chú được thần phù hộ cho. Họ cho rằng cần phải làm thần mất thiêng thì mới mong mở mặt lên được.

    Vợ chồng chú Cắm lại ở chung nhà với một người thợ cũng là tín đồ thành kính của đạo Đỏ Đen . Trước khi hai vợ chồng lôi nhau đi dậy hóa thường vẫn thắp hương lên khấn vái trước ban thờ thần tài một cách giấu giếm, không biết ai truyền cho cái ngón tinh ma, một hôm người thợ ở chung nhà với chú thừa lúc vắng nhà, đem cắm ngay một cái đinh to vào bát hương cho mất thiêng thần. Ngẫu nhiên buổi tối hôm ấy, vợ chồng chú nọ thua to. Sự bại trận ngẫu nhiên kia chỉ có chốc lát thôi nên chi phái thợ bạc mới được có một tối cười thì tối hôm sau lại khóc. Anh nào cũng nhẵn nhụi, cả bọn họp nhau lại ở hiệu phở trưởng Ca, bàn…

    Tao cắm đinh vào bát nhang nhà nó là vì có một lão thầy bói bảo như thế… Đấy, tối hôm ấy nó chả thua hai chục là gì?

    Vẫn thế rồi nhưng chính sách ấy có bền đâu? Hay là mấy hôm nay mày đã quên không cắm đinh vào bát!…

    Mày hay quên sao không cứ việc để cái đinh ở đấy?

    Ngu lắm! Thế ngộ vợ chồng nó biết, nó đề phòng thì dùng cách gì về sau? Nhưng quả thật tao không quên mà! Dễ thần nhà nó thiêng thật…

    Thôi đi, các anh là đồ ăn hại cả!

    Cả bọn im phăng phắc quay lại nhìn một người. Người này chính là lão Mỹ Bối, thân thể to hơn khổng lồ, một tay nhiều thủ đoạn nhất, gian hùng nhất, vì khối óc là một cái pho sách lớn chứa những ý nghĩ tinh ma…

    Lão nhồm nhoàm nhai ngấu nghiến bốn, năm miếng thịt bò tái, sụp soạt húp ba, bốn thìa nước phở, nuốt chửng đánh ực một cái, chờ cho… cử tọa thật chú ý vào lão hết sức, đoạn mới ban rằng:

    Chỉ có cắm cái đinh vào bát nhang thì làm thế nào cho thần tài nhà nó mất thiêng được mà cũng tin một cách ngu ngốc như thế? Đây này, tao có một lối đặc biệt do thầy phù thủy tiểu chú, hễ làm đến là thằng Cắm bỏ mẹ thằng Cắm ngay…

    Cả bọn nhao nhao:

    Thế nào? Thế nào?

    Lão Mỹ Bối điềm nhiên:

    Phải pha mùi ô uế vào mới được… Chẳng việc gì phải gây sự với thần tài nhà nó, anh cứ việc chờ vợ chồng nó đang đỏ, ta… vặt một cái, bỏ lên đầu nó thì… ôi thôi… ôi thôi!!!…1

    Cả bọn cười ầm lên, thích chí:

    Ừ phải đấy!… Ha ha ha ha! Nhưng thế thì… chó thật!

    Một quan hàn hàn nhẫn, hàn vòng, hàn hoa tai lúc bấy giờ gập đôi người lại, áp cả bụng lẫn ngực xuống bàn phở, không dậy được nữa, trán, má với mũi nổi lên những vết dăn… Phải gió chăng? Ngộ độc chăng? Không! Đó là quan hàn cười!

    Hôm sau, quả nhiên ngón đòn vặt nó có tính cách về siêu hình học, thần linh học, tinh thần học hay cái gì học không biết, đã cho phái thợ bạc được một bữa bở: vợ chồng chú Cắm lại thua! Lão Mỹ Bối cũng được một phen cười ha hả.

    Nhưng cuộc đắc thắng ấy cũng không bền. Vài hôm sau nữa, các ngài thợ bạc lại thua. Kẻ nhiều tiền đã mất hàng trăm, người ít tiền cũng thua đã hàng chục. Trong một cuộc họp bàn để kiếm một cách chắc chắn hòng gỡ, lão Mỹ Bối đã nghĩ đến ông Ấm B.

    Lão ta tuyên ngôn:

    Các anh em cứ yên tâm mà. Ta dùng cách mê tín không xong thì ta đã có cách cầu cứu đến… khoa học!

     Zất, si sám pa toòng!

    Không! Sây ửng lúc pa toòng!

    Tỉu nà ma mị!

    Tỉu nà ma mị ấy có được không?

    Cả bọn cười ồ vì thím Khách đã trộn thành một món hẩu lốn cả tiếng Tàu lẫn tiếng Việt Nam.

    Ở nhà lão Mỹ Bối, trên hai chiếc chiếu, một chục con Tiên cháu Rồng quây tròn nhau thịt vợ chồng chú Cắm. Ông Ấm B. mái tóc hoa râm, cặp kính trắng đạo mạo, mỗi lần gieo ba quân xúc xắc xong lại hỏi:

     Tứ ngũ lục hay nhất nhị tam đấy?

    Rồi ông ngồi thừ người ra, nhìn vợ chồng chú Khách. Ông Ấm đen một cách lạ! Ông đã vào bè với vợ chồng chú Cắm, đánh chung lưng với vợ chồng chú Cắm, lúc đặt ba đồng, lúc đặt năm đồng, lần nào cũng thua!

    Trong lòng một cái bát chân tượng để vào một cái nắp tráp đầy những gạo, ba quân xúc xắc cứ việc mặc sức nhảy múa cho phái thợ bạc vơ tiền.

    Ông Ấm lắc ba quân trong lòng bàn tay bảo vợ chồng chú Cắm:

    Tôi góp hai đồng, chú đặt thêm bao nhiêu?

    Chú:

     Pa tòng,

    Thím:

    Hai đồng thôi!

    Ông Ấm phẩy nhẹ một câu:

    Ấy đấy! Cờ bạc mà cứ gàn nhau thế thì thua chết đấy!

    Im cái mồm nị đi nhé… Tỉu nà ma!

     Pảo không nghe cho nó chết!

    Ông Ấm lại giục:

    Này thế nhất nhị tam hay tứ ngũ lục?

     Sây ửng lục!

    Chú Cắm quát xong gườm gườm nhìn vợ không cho vợ nói nữa. Ông Ấm gieo. Quân bài nhảy múa trong lòng bát, kêu: thích, thích, thích, thích! . Chú Cắm cắm cổ xuống bát, miệng khấn lẩm nhẩm như gọi hồn người chết: Sây ửng lục, sây ửng lục lục, lục, lục! Đã hai quân phô mặt nhất ở bát rồi. Còn một quân vẫn cứ quay tít như con thò lò vậy. Tiếng hò lục, lục của chú Cắm vừa dứt thì quân xúc xắc phô lên mặt: tam!

    Chú ngồi thừ người ra, có lẽ nghĩ ngợi rằng: Thần tài của mình đi đâu mất rồi nhỉ? Đánh hơn hai chục tiếng chẳng được một tiếng nào! . Thím Cắm rít lên:

    Thôi về đi! Thua sáu chục rồi…

    Quên cả mình là dân con trời, thím nói vanh vách tiếng Việt Nam. Cả phái quan hàn rầm rộ lên:

    Đánh lúc nữa đã!

    Ông Ấm đứng dậy kêu:

    Thôi, đến mai vậy, hôm nay đen lắm. Tôi cũng thua ngót ba chục rồi.

    Thế là tan.

    Hai chú, thím Cắm với ông Ấm ra về, bọn thợ bạc ngồi lại. Ông Mỹ Bối đã được lúc hỏi anh em một cách rất đắc chí:

    Các anh đã biết cái lợi của khoa học chưa?

    Mọi người xô nhau vào, tranh nhau cầm lấy cỗ xúc xắc để ngắm nghía. Có hai quân lạ nhất, gieo thế nào cũng chỉ dậy nhị với tam thôi. Thật chẳng khác một con bất đảo nhi nhựa có đổ chì ở chôn mà bọn trẻ con ta mua để ném chơi khắp nhà cho nó đồng đao đảo địa lên một hồi lâu rồi lại ngồi nhỏm dậy vậy.

    Ông Ấm ra đi chưa được mười phút đã lại quay vào. Cả bọn chúng tôi kính cẩn đứng lên như đối với một vị anh hùng cứu quốc. Ông nói đùa:

    Ta thắng trận này là lần thứ nhất trong cái chiến kỷ Hoa Việt chiến tranh .

    Rồi chúng tôi xúm nhau lại chia tiền. Ông Mỹ Bối phàn nàn hỏi ông Ấm:

    Sao nó đang muốn húc ông lại đứng lên?

    Thôi đừng làm già tay quá mà dễ lộ. Cứ để nó đấy, lúc nào mình muốn nhét đất thó vào lỗ mũi nó mà lấy tiền thì cứ việc… chứ có khó gì đâu!

    Một người khác thêm:

    Hôm nay có lẽ vợ chồng nó sẽ đập vỡ mất cái bát hương cúng thần tài!…

    Khác hẳn lối đánh đòn cắm đinh là cái đòn huyền hoặc với cái đòn vặt lông nó có tính cách đểu cáng vô cùng, ông Ấm dùng phương pháp khoa học Thái Tây.

    Sách vật lý dạy ta rằng: bất cứ vật gì, cái trọng lực trung tâm đem kéo nó xuống dưới thì không bao giờ đổ được. Thủy ngân là vật vừa nặng vừa lỏng, dùng được vào việc này. Quân xúc xắc kia, nếu ta để nó quay cuồng tự ý, có thể nó làm ta mất nghiệp được. Ta phải bắt nó lật tùy theo ý muốn của ta. Thì ta đổ thủy ngân vào ruột nó chứ có khó gì?

    Ông Ấm B. đã nghĩ và đã làm thế. Cái chỗ khoa học ấy không có gì là lạ cho lắm, chỉ có cách ra, vào của ông Ấm mới đáng phục về mỹ thuật thôi. Gặp cỗ bài to, nhỏ thế nào, ông cũng có đủ quân to nhỏ để thay được. Cái chỗ tài tình nhất là ông có thể bắt nó dậy nhất nhị tam hoặc tứ ngũ lục đúng như ý muốn của mình.

    Ngoài cách dùng bài ruột thủy ngân, ông còn có quân lưỡng diện nữa. Nghĩa là tứ xúc xắc sáu mặt chỉ có toàn tứ ngũ lục hoặc toàn nhất nhị tam. Thỉnh thoảng mới ra một phát rồi lại vào ngay, ông không cho ai kịp để ý nghi ngờ. Cái bàn tay của ông thật là cái máy rất tài tình khéo léo.

    Hôm nay, tôi được mục kích chính ông quân sư của đảng bạc bịp trổ tài. Tự nghĩ thầm: đồ đệ của ông cũng đã nguy hiểm, huống hồ lại chính tay ông…

    Muốn làm thỏa cái tò mò của tôi, ông đã giở ngón cho tôi xem và lại hứa thêm rằng:

    Ngày mai, tôi sẽ dắt ông đi thăm xưởng chế tạo khí giới .

    Chú thích 1: Kẻ chép chuyện này vội có lời tạ lỗi cùng độc giả. Nhìn đám bùn nhơ, thế nào cũng bẩn mắt.