Blog

  • PHÓ BẢN 4: LÒ LỬA HẬN THÙ

    Pháo Đài Câm Lặng

    Bóng tối trong căn phòng khách rộng của dinh thự dường như đặc quánh hơn, như một thứ siro đen nghẹt cổ họng. Chỉ có vài ngọn nến do Đan thắp lên vật vờ chống đỡ lại, ném những chiếc bóng kỳ quái nhảy múa trên tường. Khoa ngồi bó gối trên một chiếc ghế bành gỗ, tư thế co quắp như thai nhi. Ánh mắt anh trống rỗng, xuyên thủng khoảng không, hướng về một nơi nào đó rất xa, nơi tiếng súng định mệnh vẫn còn đang âm vang. Đan không thúc ép. Hắn giống như một con mèo lớn, im lặng quan sát con mồi đang tuyệt vọng từ nhiều góc độ khác nhau trong phòng. Mỗi bước chân của hắn nhẹ nhàng, không một tiếng động. Hắn quan sát từng hơi thở ngắt quãng của Khoa, từng ngón tay siết chặt đến bật máu, từng cái chớp mắt hiếm hoi như thể cố gắng xua đuổi một hình ảnh kinh hoàng. Hắn rót một chén trà nóng, hơi nước bốc lên nghi ngút như hơi thở của sự sống. Hắn đặt nó trước mặt Khoa, rồi một chiếc bánh bao còn nóng hổi. Không một lời mời. Hành động đơn giản ấy là phép thử. Một kẻ còn phản ứng với nhu cầu vật chất, thì vẫn còn cứu được. Nhưng chén trà nguội dần. Chiếc bánh bao cứng lại. Khoa vẫn bất động. Pháo đài tâm lý của hắn được xây bằng gạch tuyệt vọng và vữa tội lỗi, dường như bất khả xâm phạm.

  • Chương cuối: Nền Tảng Khởi Nguyên & Cuộc Chiến Mới

    Đan (Lâm Vĩnh giả), trong bộ vest đen sang trọng, bước sâu vào khu vực cấm của Thiên Đường Đen. Sự ngụy trang là hoàn hảo, nhưng sự căng thẳng tâm linh không thể che giấu. Hắn tiến đến lan can ban công VIP, nhìn xuống Võ Đài Quyền Anh Chợ Đen ở trung tâm. Hai võ sĩ đang chiến đấu. Máu vương vãi trên sàn. Đám đông Thượng Lưu Đọa Lạc gào thét, cuồng loạn. Đột nhiên, Đan cảm thấy một cơn nóng rực lan tỏa từ túi áo vest bên trong. Đó là Con Búp Bê Len của Liễu. Nó đang phản ứng với môi trường. Bụp! Thị giác của Đan bị bóp méo. Ánh sáng neon xanh đỏ trong hộp đêm tắt lịm, thay bằng một màu đỏ âm u, bẩn thỉu. Đan không còn thấy hai võ sĩ vật lộn nữa, hắn thấy hai khối Oán Hận đen kịt đang va đập vào nhau. Khuôn mặt của những kẻ Thượng Lưu Đọa Lạc dưới ánh nhìn siêu nhiên của Đan không phải là những kẻ giàu có; chúng là những sinh vật háu ăn, với những đường gân xanh đen của tham vọng và tội lỗi chạy dọc trên cổ và thái dương, không ngừng hấp thụ năng lượng đau đớn từ sàn đấu. Đan (thầm nghĩ): Đây không phải là một tổ chức tội phạm. Đây là một Lò Thu Hoạch được ngụy trang. Oán Hận thuần túy đang được bơm thẳng vào cấu trúc này. Khoảnh khắc đó, một luồng Năng Lượng Thuần Khiết từ búp bê phản ứng ngược lại với Oán Hận xung quanh, gửi một làn sóng ký ức đau đớn về thẳng não Đan: Hắn thấy Liễu bị trói, Lò Gốm rực lửa, và cái ánh mắt tàn nhẫn của Người Giám Thị (Bác sĩ Lý).

    2. Sự Xuất Hiện Của Mạnh

    Một giọng nói gằn, kèm theo tiếng “ting” đặc trưng của Hệ Thống vang lên ngay cạnh Đan.

    Giọng nói: “Món quà tuyệt vọng hôm nay thật chất lượng. Ngươi là Lâm Vĩnh? Khách của Trần Minh?”

    Đan quay lại. Kẻ đứng đó là Mạnh (Chủ Quản Khu Vực). Hắn không mặc vest mà mặc một chiếc áo da bó sát, để lộ cánh tay đầy hình xăm và cơ bắp. Hắn có vẻ ngoài cục súc, nhưng ánh mắt lại rất tỉnh táo và sắc lạnh. Quan trọng hơn, Đan thấy rõ: Một lớp hào quang màu xanh lục nhạt đang bao phủ Mạnh. Đó là Buff Cấp Cao của Hệ Thống. Hắn là một người chơi có sức mạnh được tăng cường, không phải một tên quản lý mafia thông thường.

    Đan (giọng kiêu ngạo): “Ta là Lâm Vĩnh. Ngươi là kẻ điều hành khu vực này, Mạnh? Ta muốn tầng VIP đặc biệt cho đêm nay. Ta cược vào cái chết.”

    Mạnh nheo mắt. Hắn không bị vẻ ngoài kiêu căng của Đan lừa. Hắn chỉ vào sàn đấu.

    Mạnh (giọng tự mãn, pha lẫn sự kích thích): “Tầng tối mật chỉ dành cho những kẻ đặc biệt, Lâm Vĩnh. Nhưng ta có một món quà cho ngươi trước. Ngươi có thấy Quyền Vương ở dưới không? Kẻ thắng 13 trận đấu sinh tử.”

    3. Âm Mưu của Kẻ Thu Thập

    Mạnh cúi xuống, thì thầm vào tai Đan, ánh mắt hắn rực lên với sự thao túng của Hệ Thống.

    Mạnh: “Hôm nay, Quyền Vương sẽ chiến đấu với chính Chủ Quản của võ đài đối diện. Hắn thắng, hắn được tự do và có số tiền lớn. Hắn thua… hắn sẽ chết.”

    Mạnh (tiếp tục): “Tuy nhiên, đây là Trận Đấu Kết Thúc Mùa do Kẻ Thu Thập ủy quyền. Sau trận đấu, ta và Quyền Vương sẽ thực hiện một nghi lễ nhỏ ngay tại võ đài để tri ân khán giả. Nghi lễ này cần một nhân chứng cao cấp để hợp thức hóa.”

    Mạnh đưa cho Đan một chiếc thẻ chip.

    Mạnh: “Ta mời ngươi tham gia vào nghi lễ đó, Lâm Vĩnh. Với điều kiện… ngươi phải đặt cược toàn bộ tài sản vào trận đấu này. Nếu ngươi thắng cược, ngươi sẽ là nhân chứng. Nếu thua, ngươi sẽ trả giá theo luật của Thiên Đường Đen.”

    Đây chính là cái bẫy. Kẻ Thu Thập đang sử dụng Mạnh để ép Đan tham gia vào một nghi lễ mà hắn cần để thực hiện âm mưu của mình, và Đan không thể từ chối nếu muốn tiếp cận Mạnh và Cánh Cổng.

  • TUYÊN CÁO THAY ĐỔI LUẬT CHƠI

    Không khí trong dinh thự đặc quánh như máu. Xác chết của Nam (Sói A) đã bị “tiêu hóa” không để lại dấu vết, nhưng nỗi sợ và sự nghi kỵ thì vẫn còn nguyên. Các phe phái đang trong thế giằng co, ánh mắt nào cũng dò xét, đề phòng. Đúng lúc cao trào ấy, Đan bước ra giữa sảnh đường. Lần này, anh không lẩm bẩm, không giả vờ. Dáng vẻ anh bình tĩnh khác thường, ánh mắt sắc lẹm quét qua từng khuôn mặt đang nhìn mình: những kẻ hoảng loạn, những tay “lão làng” đang ẩn mình, và cả Con Sói thứ 3 đang giả bộ thờ ơ. “Các ngươi nghĩ các ngươi đang chơi một trò chơi sinh tồn ư?” – Giọng anh vang lên, lạnh lùng và rõ ràng, cắt đứt mọi âm thanh. “Sai rồi. Các ngươi chỉ đang là lũ chuột trong một mê cung, chạy lung tung để rồi chết mòn.” Sự im lặng bao trùm. Ngay cả Chú Tư cũng nhíu mày quan sát. “Ta cho các ngươi một con đường tắt. Một cơ hội duy nhất.” – Đan giơ tay, chỉ về phía nơi Oan hồn Người Tình Cũ thường xuất hiện. “Ta sẽ không tìm ‘Bí Mật Dối Trá’ cho các ngươi. Ta sẽ MỞ RA nó, và BUỘC Nàng Chủ Nhân phải trao phần thưởng CUỐI CÙNG ngay tại đây!” Một làn sóng xôn xao nổi lên. “Hắn ta điên rồi!” – Ai đó hét lên. “Và phần thưởng,” – Đan hạ giọng, nhưng mỗi từ đều như giọt chì nóng rơi vào tai mọi người, “sẽ không phải là mấy điểm số lẻ tẻ, mà là QUYỀN KIỂM SOÁT. Kẻ sống sót cuối cùng sẽ thay mặt Nàng Chủ Nhân, ĐỊNH ĐOẠT số phận của tất cả những kẻ thua cuộc ở đây. Hấp thụ điểm số của họ! Biến họ thành nô lệ! Hoặc tống họ vào những Phó Bản địa ngục hơn! Và quan trọng hơn…” Anh dừng lại, tạo ra một khoảng im lặng đầy kịch tính. “…sẽ được thừa kế MỘT PHẦN sức mạnh và ký ức của chính Nàng Chủ Nhân! Trở thành chủ nhân TẠM THỜI của dinh thự này!” “CÁI GÌ?!” Lời tuyên bố như quả bom. Sự im lặng biến mất, thay vào đó là tiếng la hét, tranh cãi, và… ánh mắt tham lam tột độ từ những kẻ “lão làng” như Lão Hạ. Đám đông lập tức chia năm xẻ bảy. Không còn là Dân chống Sói nữa. Giờ là một cuộc hỗn chiến vì QUYỀN LỰC TỐI THƯỢNG. Mọi liên minh, mọi chiến thuật đều tan vỡ. Chỉ còn lại bản năng săn mồi và sự tham lam nguyên thủy. Trong khi tất cả đang mất kiểm soát, Đan lặng lẽ lùi vào bóng tối. “Liễu,” – anh thầm nghĩ – “chúng ta đi thôi. Để họ tự xử với nhau. Giờ là lúc chúng ta đi đánh cắp ‘trái tim’ thực sự của nơi này.” Oan hồn Người Tình Cũ, từ trong bóng tối, nhìn xuống cảnh tượng hỗn loạn với một nụ cười gần như… tán thưởng. Sự điên rồ và tham vọng mà Đan khuấy lên còn đẫm máu hơn cả những gì nàng có thể tưởng tượng. Ván cờ đã bị lật đổ, và kẻ thực sự thao túng đang bước những bước đầu tiên để trở thành người cầm trịch mới.

  • CHƯƠNG IV: BỆNH VIỆN GIÓ ĐÔNG – GẶP MẶT

    Đan bước vào hành lang. Mùi thuốc sát trùng, mồ hôi, sợ hãi, mùi thối rữa nồng nặc. Viện phó Lâm, áo blouse trắng, chờ cuối hành lang. Ánh đèn neon nhấp nháy, nụ cười hắn quỷ dị.
    “Chào mừng,” Lâm trầm khàn. “Ta là Viện phó Lâm. Hiếm ‘vật liệu’ nào tự vượt ‘cổng di động’ không biến dạng.”
    Đan nghĩ: “Vật liệu?”
    “Tôi nghe danh Bệnh viện Gió Đông, tò mò tham quan,” Đan nói.
    Lâm cười khẽ. “Có gan. ‘Vật liệu’ khác chỉ khóc hoặc phát điên.” Hắn bước lại gần. “Cậu có mùi lạ, xa lạ nơi này.” Mắt Lâm dừng túi áo Đan, nơi giấu búp bê.
    Liễu cảnh giác: “Hắn cảm nhận được. Là đứa trẻ.”
    Đan nói: “Do tôi vừa từ nơi khác đến.”
    “Ồ? ‘Lãnh địa’ khác sao?” Lâm nhíu mày.
    Đan giật mình. Hắn ta biết về Phó bản, Chủ Nhân.
    Tiếng nhiễu chói tai từ loa. Giọng gấp gáp: “…Đừng tin… chạy đi…”
    Lâm khó chịu, vỗ micro. Tiếng nhiễu biến mất. “Xin lỗi. Hệ thống bị nhiễu tín hiệu lạc.”
    Đan đã nghe. Giọng trẻ, tuyệt vọng. Trần Lê Khoa. Hắn vẫn cố liên lạc.
    “Không sao. Nơi này… thú vị,” Đan nói.
    Lâm nhìn Đan dò xét. “Phải. Rất thú vị.” Hắn quay người. “Đi thôi. Ta cho cậu thấy ‘vật liệu’ xử lý thế nào.”
    Hắn dẫn Đan đến cửa thép: PHÒNG THÍ NGHIỆM SỐ 7.
    Trận chiến thực sự bắt đầu. Đan biết, hắn sắp đối mặt điều kinh hoàng nhất.

  • PHÓ BẢN 8: “XƯỞNG ĐÚC LINH HỒN”

    [VÀO XƯỞNG ĐÚC]

    Ánh sáng trắng biến mất, thay vào đó là một thứ ánh sáng đục ngầu, lạnh lẽo từ những ống nghiệm thủy tinh khổng lồ treo lơ lửng trên trần. Không khí ngột ngạt mùi ozone và một thứ mùi ngọt lợ kỳ lạ – mùi của các linh hồn đang bị bào mòn.

    Họ đang đứng trong một nhà xưởng rộng mênh mông, nhưng thay vì máy móc, những “dây chuyền” ở đây được tạo thành từ các dòng chữ phù văn đen xì đang chảy dọc theo tường, đổ vào những bể chứa toàn năng lượng âm u. Trong các bể đó, những bóng ma vô danh co quắp, dần bị nhuộm thành một màu đen đồng nhất.

    [HỆ THỐNG: CHÀO MỪNG ĐẾN “XƯỞNG ĐÚC LINH HỒN”. MỤC TIÊU: TÌM VÀ PHÁ HỦY “LÕI ĐIỀU KHIỂN”. CẢNH BÁO: MÔI TRƯỜNG NÀY LIÊN TỤC BÀO MÒN Ý CHÍ.]

    Quân, bị Đan và Vy ghì chặt, vẫn giãy giụa điên cuồng. “Buông ra! Các ngươi sẽ chết ở đây!”

    Đan (siết chặt hơn, nói vào tai Quân): “Mày nghe thấy không? Tiếng kêu của những linh hồn kia. Đó là số phận Ông Trùm dành cho mày. Mày muốn trở thành một con rối vĩnh viễn sao?”

    Khoa (vừa thở hổn hển vừa nhìn thiết bị): “Tín hiệu điều khiển Quân… mạnh hơn ở đây! Nó đến từ sâu bên trong! Phải tiến vào!”

    Một tiếng cười vang lên từ loa khắp nhà xưởng. Giọng của Kẻ Thu Thập.

    “Chào mừng đến phân xưởng của ta. Ta đã chuẩn bị một chỗ đặc biệt cho ‘cựu đồng đội’ của các ngươi. Hãy tận hưởng… buổi biểu diễn tái đúc cuối cùng.”

    Từ cuối nhà xưởng, một cỗ máy hình cầu bằng kim loại đen từ từ hiện ra, vô số kim tiêm năng lượng hướng về phía họ. Và xung quanh, những “công nhân” của xưởng – những linh hồn đã bị tẩy não hoàn toàn, mắt đen ngòm, bắt đầu lảo đảo tiến lại.

    Vy (rút dao, thấp giọng): “Bọn mình bị bao vây rồi.”

    Đan (nhìn thẳng vào mắt Quân, giọng gấp gáp nhưng kiên quyết): “Quân! Tao cần mày! Mày muốn đánh thì đánh, nhưng hãy ĐÁNH CHÚNG, không phải đánh bọn tao! Hãy nhớ lại xem mày là ai!”

    Lần này, ánh mắt Quân không chỉ dao động. Một giọt nước mắt đen nhánh, lẫn dầu máy, lăn dài trên gò má. Cánh tay cơ khí của hắn giơ lên, nhưng không đâm về phía Đan, mà run rẩy giữa chừng, như đang chống lại một lệnh trái với ý chí.

  • Chương IV: Ván Cờ Của Những Bậc Thầy

    Bầu không khí trong phòng hút thuốc ẩm mốc đặc quánh. Đan ngồi trong góc, vờ như đang nhìn chằm chằm vào một bức tranh treo tường. Một bóng người lặng lẽ tiến đến và ngồi xuống chiếc ghế bành đối diện. Đó là một người đàn ông tầm thước, ăn mặc giản dị, khuôn mặt khó nhớ – Con Sói thứ 3. Hắn không nói gì, chỉ lấy ra một chiếc khăn tay, lau kính một cách cẩn thận. “Tôi quan sát anh một lúc lâu rồi,” – hắn lên tiếng, giọng trầm và bình thản, không chút đe dọa. “Những câu nói của anh… quá sắc sảo cho một cái máy.” Đan không giật mình. Anh từ từ quay đầu lại, ánh mắt không còn vô hồn, mà là sự tỉnh táo lạnh lùng. “Và anh đã mất ba ngày để dám chắc về điều đó,” – anh đáp lại, giọng điệu bình thản không kém. Sự thừa nhận lạnh lùng đó chính là lời chào của hai bậc thầy. Con Sói mỉm cười, một nụ cười không chạm đến mắt. “Chúng ta giống nhau. Đều đang chơi một ván cờ với những quân bài bằng xương bằng thịt.” “Khác biệt,” – Đan lắc đầu. “Anh chơi để giết. Tôi chơi để sống.” “Kết quả cuối cùng cũng giống nhau thôi,” – Con Sói nhún vai. “Sẽ có người chết. Tại sao không cùng nhau chọn xem ai là người… xứng đáng hơn?” Hắn đưa ra đề nghị:
    · Hắn sẽ cung cấp thông tin về các phe phái, về những kẻ đáng ngờ, và thậm chí… hiến tế những con Sói khác để lấy lòng tin của Đan.
    · Đan, với vai trò “Nhà tiên tri”, sẽ dẫn dắt đám đông tránh xa hắn, và quan trọng hơn, dẫn họ đến những nơi có manh mối thật.
    “Một liên minh tạm thời,” – Con Sói nói. “Cho đến khi chỉ còn lại hai chúng ta. Rồi chúng ta sẽ xem, trí tuệ của ai sắc bén hơn.”
    Đan im lặng một lúc, như đang cân nhắc. Anh biết đây là một thỏa thuận với quỷ. Nhưng anh cũng thấy được GIÁ TRỊ KHỔNG LỒ:
    · Một con tin từ chính Phe Sói.
    · Khả năng điều khiển cục diện một cách chính xác hơn.
    · Và quan trọng nhất, một cái bẫy hoàn hảo để triệt hạ toàn bộ Phe Sói từ bên trong.
    “Được,” – Cuối cùng, Đan cũng gật đầu. “Nhưng nếu anh lừa tôi, tôi sẽ không giết anh. Tôi sẽ để căn nhà này ‘tiêu hóa’ anh một cách chậm rãi.”
    Hai kẻ bắt tay. Không có lòng tin, chỉ có sự tính toán lạnh lùng. Họ giống như hai con bạc đang chia bài, mỗi người đều giấu một quân át chủ bài sau lưng. Ván cờ của những bậc thầy đã bắt đầu. Và những người chơi khác, thậm chí cả Oan hồn Người Tình Cũ, giờ đây cũng chỉ là những con tốt.

  • Chương 17: VĨ THANH

    Tôi là kỹ sư nông nghiệp.

    Một thời cũng tham gia công cuộc khai sơn phá thạch Đăk Mơ.

    Lại quen thân anh Tín. Là bạn vong niên!

    Có chuyện được nghe, được thấy, được biết.

    Có chuyện anh tự dưng kể cho, như cách bộc bạch nỗi niềm.

    Lại có chuyện do thiên hạ rỗi hơi đồn thổi…

    Tất cả chẳng phải 100% sự thật, nhưng là những điều đã chắt lọc lắng đọng trong suốt chặng đời tóc xanh tuổi trẻ.

    Nó làm nên một phần cuộc sống trong tôi!

    Gần ba mươi năm sau chia tách tỉnh, khi đã nghỉ hưu, tôi bất ngờ lục tìm được số điện thoại của anh Tín. Lòng nảy sinh ý định sẽ thăm anh, tìm về vùng đất một thời tối tăm, heo hút, khốn khó và hoang mê ấy.

    Bấm máy.

    Chỉ nhận được những tiếng tít tít nhịp ngắn, rồi tắt lịm.

    Như vậy là xảy ra hai tình huống: Có thể số máy này đã bị anh Tín bỏ đi, lên đời chẳng hạn; hoặc giả anh đã qua đời, chiếc điện thoại cũng theo anh trở về đất!

    Một mình lang thang trên những bước chân bồi hồi, tôi không còn nhận ra bất kỳ một dấu xưa nào nữa.

    Tất cả đã đổi khác.

    Rừng cũng khác.

    Ruộng đồng cũng khác.

    Phố thị cũng khác…

    Con đèo vượt Cổng Trời bây giờ rậm rì và ngào ngạt hương hoa sữa. Hai đỉnh núi cao chót vót như hai vai con đèo cao vút đã phủ xanh một màu thông ba lá mướt mát. Từ tán thông mịn tựa tóc nhung, mọc lên tua tủa vô vàn mầm chồi như những ngọn nến cắm thẳng trong nền trời, rực rỡ niềm vui.

    Rừng đã tái sinh một cách thần kỳ.

    Có người bảo, đó là nhờ người dân trong vùng đã bỏ được tục “gùi củi bắt chồng”, vừa khốn khó cho những người con gái đến tuổi cập kê; vừa góp phần hủy hoại những cánh rừng. Lại có người phản biện, công lao cứu rừng là nhờ đường điện lưới quốc gia đã phủ khắp buôn làng. Bây giờ, mọi gia đình đã biết dùng điện trong sinh hoạt, từ nấu ăn, tắm giặt, bơm tưới, đến thắp sáng… Chẳng ai cần đến củi rừng nữa! Cũng có người bảo, việc canh tác cây trồng hàng hóa thâm canh là tác nhân cứu rừng hữu hiệu nhất. Những rẫy cà phê, những cánh đồng lúa nước thâm canh đã thuyết phục nhà nông bỏ hẳn việc phát nương làm lúa rẫy; mất nhiều đất mà năng suất kém cả chục lần, lại bấp bênh và xa xôi cực nhọc.

    Đó rõ là cũng nhờ hạ tầng thủy lợi cấp thoát nước chủ động trên đồng ruộng.

    Rồi giống mới.

    Rồi phân bón…

    Chung quy là kỹ thuật canh tác mới, tiến bộ!

    Về khí hậu, cả vùng mát hẳn.

    Chuyện ấy, không thể không nói đến sự điều hòa từ hồ Đăk Mơ Thượng và Những cánh rừng cao vút phía Cổng Trời!

    Đường phố huyện trên vùng Đăk Mơ cũng khác.

    Những trục đường trải nhựa và bê tông vươn đến từng ngõ xóm, từng buôn làng. Cùng với đường tốt là xe cơ giới rần rật khắp nơi, giải phóng đôi vai mang gùi ngàn năm. Phố huyện đã san sát nhà xây mái tôn mái ngói. Những cụm dân cư nhà sàn cũng đã được cách tân, sườn bê tông cốt thép, tường xây, mái cứng. Đêm đêm điện sáng trưng, ti vi râm ran khắp mọi nẻo.

    Chợt thấy buồn cười một thời cứu khổ cứu nạn từ rừng. Mà đâu được ấm no. Hiệu quả cũng chẳng bao nhiêu! Toàn tay mơ về làm ăn kinh tế chứa đầy mộng tưởng cao đẹp, lại vướng mấy kẻ cơ hội tham lam!

    Anh Tín và chị Hơ Thy thì bặt vô âm tín.

    Chẳng có lấy một chút tăm tích nào.

    Làng Dung Dé cũng chẳng biết đâu mà lần…

    Có người bảo gặp hai người tại Hang Voi trên núi cao. Là họ đi săn đêm, qua vùng ấy thì thấy nhang nháng thế. Trăng rừng hư ảo luênh loang, chốn ấy người hay rơ hung cũng như nhau vậy!

    Sao đến thời buổi này mà vẫn có những chuyện thực thực hư hư như mộng ảo! Cứ như chuyện tình trong sử thi cổ tích của núi rừng!

    Nhiều thứ đã xanh lại.

    Thứ màu xanh ngăn nắp, tỉa tót sắp đặt dưới bàn tay con người.

    Đăk Mơ như là một vườn cây cảnh khổng lồ hiện ra sau những tháng năm dài lột xác!

    Trước mắt tôi, người và cảnh như một giấc mơ hoang huyễn vượt xa cả trí tưởng tượng. Một giấc mơ lạ! Tôi thầm nghĩ: Trái cây trên cành, xanh mãi, đến lúc đủ nắng đủ gió rồi cũng chín, chua chát mấy cũng hóa thơm ngọt nồng nàn!

    Chỉ tiếc cho các giàng!

    Những lưng đồi toàn là vườn trồng.

    Những khu rừng toàn là rừng trồng.

    Mướt mát đấy, nhưng non nớt, chẳng có chút gì của rừng già đại thụ.

    Chẳng biết các giàng giờ trú ngụ nơi đâu!

    HẾT.

  • Chương 17: VĨ THANH

    Tôi là kỹ sư nông nghiệp.

    Một thời cũng tham gia công cuộc khai sơn phá thạch Đăk Mơ.

    Lại quen thân anh Tín. Là bạn vong niên!

    Có chuyện được nghe, được thấy, được biết.

    Có chuyện anh tự dưng kể cho, như cách bộc bạch nỗi niềm.

    Lại có chuyện do thiên hạ rỗi hơi đồn thổi…

    Tất cả chẳng phải 100% sự thật, nhưng là những điều đã chắt lọc lắng đọng trong suốt chặng đời tóc xanh tuổi trẻ. 

    Nó làm nên một phần cuộc sống trong tôi!

    Gần ba mươi năm sau chia tách tỉnh, khi đã nghỉ hưu tôi bất ngờ lục tìm được số điện thoại của anh Tín. Lòng nảy sinh ý định sẽ thăm anh, tìm về vùng đất một thời tối tăm heo hút khốn khó và hoang mê ấy. 

    Bấm máy.

    Chỉ nhận được những tiếng tít tít nhịp ngắn rồi tắt lịm. 

    Như vậy là xảy ra hai tình huống: Có thể số máy này đã bị anh Tín bỏ đi, lên đời chẳng hạn; hoặc giả anh đã qua đời, chiếc điện thoại cũng theo anh trở về đất!

    Một mình lang thang trên những bước chân bồi hồi, tôi không còn nhận ra bất kỳ một dấu xưa nào nữa. 

    Tất cả đã đổi khác. 

    Rừng cũng khác. 

    Ruộng đồng cũng khác. 

    Phố thị cũng khác…

     Con đèo vượt Cổng Trời bây giờ rậm rì và ngào ngạt hương hoa sữa. Hai đỉnh núi cao chót vót như hai vai con đèo cao vút đã phủ xanh một màu thông ba lá mướt mát. Từ tán thông mịn tựa tóc nhung mọc lên tua tủa vô vàn mầm chồi như những ngọn nến cắm thẳng trong nền trời, rực rỡ niềm vui. 

    Rừng đã tái sinh một cách thần kỳ. 

    Có người bảo, đó là nhờ người dân trong vùng đã bỏ được tục “gùi củi bắt chồng”, vừa khốn khó cho những người con gái đến tuổi cập kê; vừa góp phần hủy hoại những cánh rừng. Lại có người phản biện, công lao cứu rừng là nhờ đường điện lưới quốc gia đã phủ khắp buôn làng. Bây giờ, mọi gia đình đã biết dùng điện trong sinh hoạt, từ nấu ăn, tắm giặt, bơm tưới, đến thắp sáng… Chẳng ai cần đến củi rừng nữa! Cũng có người bảo, việc canh tác cây trồng hàng hóa thâm canh là tác nhân cứu rừng hữu hiệu nhất. Những rẫy cà phê, những cánh đồng lúa nước thâm canh đã thuyết phục nhà nông bỏ hẳn việc phát nương làm lúa rẫy; mất nhiều đất mà năng suất kém cả chục lần, lại bấp bênh và xa xôi cực nhọc. 

    Đó rõ là cũng nhờ hạ tầng thủy lợi cấp thoát nước chủ động trên đồng ruộng. 

    Rồi giống mới. 

    Rồi phân bón… 

    Chung quy là kỹ thuật canh tác mới, tiến bộ!

    Về khí hậu, cả vùng mát hẳn. 

    Chuyện ấy, không thể không nói đến sự điều hòa từ hồ Đăk Mơ Thượng và Những cánh rừng cao vút phía Cổng Trời!

    Đường phố huyện trên vùng Đăk Mơ cũng khác. 

    Những trục đường trải nhựa và bê tông vươn đến từng ngõ xóm, từng buôn làng. Cùng với đường tốt là xe cơ giới rần rật khắp nơi, giải phóng đôi vai mang gùi ngàn năm. Phố huyện đã san sát nhà xây mái tôn mái ngói. Những cụm dân cư nhà sàn cũng đã được cách tân, sườn bê tông cốt thép, tường xây, mái cứng. Đêm đêm điện sáng trưng, ti vi râm ran khắp mọi nẻo. 

    Chợt thấy buồn cười một thời cứu khổ cứu nạn từ rừng. Mà đâu được ấm no. Hiệu quả cũng chẳng bao nhiêu! Toàn tay mơ về làm ăn kinh tế chứa đầy mộng tưởng cao đẹp, lại vướng mấy kẻ cơ hội tham lam!

    *

    Anh Tín và chị Hơ Thy thì bặt vô âm tín. 

    Chẳng có lấy một chút tăm tích nào.

    Làng Dung Dé cũng chẳng biết đâu mà lần…

    Có người bảo gặp hai người tại Hang Voi trên núi cao. Là họ đi săn đêm, qua vùng ấy thì thấy nhang nháng thế. Trăng rừng hư ảo luênh loang, chốn ấy người hay rơ hung cũng như nhau vậy!

    Sao đến thời buổi này mà vẫn có những chuyện thực thực hư hư như mộng ảo! Cứ như chuyện tình trong sử thi cổ tích của núi rừng!

    Nhiều thứ đã xanh lại.

    Thứ màu xanh ngăn nắp, tỉa tót sắp đặt dưới bàn tay con người.

    Đăk Mơ như là một vườn cây cảnh khổng lồ hiện ra sau những tháng năm dài lột xác! 

    Trước mắt tôi, người và cảnh như một giấc mơ hoang huyễn vượt xa cả trí tưởng tượng. Một giấc mơ lạ! Tôi thầm nghĩ: Trái cây trên cành, xanh mãi, đến lúc đủ nắng đủ gió rồi cũng chín, chua chát mấy cũng hóa thơm ngọt nồng nàn!

    Chỉ tiếc cho các giàng!

    Những lưng đồi toàn là vườn trồng.

    Những khu rừng toàn là rừng trồng. 

    Mướt mát đấy, nhưng non nớt, chẳng có chút gì của rừng già đại thụ.

    Chẳng biết các giàng giờ trú ngụ nơi đâu!

    HẾT.

  • Chương 16

    Sự xuất hiện của Hơ Thy, hình như làm cho Tín tỉnh táo hơn, khỏe mạnh hơn. Anh ít đau trong khớp, cơn đau có vẻ thuyên giảm như người được dùng đô ping vậy. Màn đêm càng về khuya càng trở nên mơ mơ ảo ảo.

    – Anh có lỗi với làng Dung Dé quá. Lại có lỗi với Hơ Thy nữa!

    – Lỗi gì? Anh chẳng có lỗi gì!

    – Anh nghĩ ra chuyện xây hồ đắp đập làm khổ lây sang cả làng.

    – Ồ không, cuối cùng mọi chuyện lại ổn cả mà! Làng bây giờ còn sướng hơn cả ngày xưa! Lại về làng cũ trên núi. Tuy làng bị nước dâng vây quanh nhưng không hề chìm ngập. Già Hoen thì bảo: Cán bộ Tín nó nói không thật. Giàng ơi, đất làng cũ có bị ngập đâu!

    – A, cái đó, anh không nói dối, không nói sai. Nhưng theo khoa học quan trắc dòng chảy, các nhà thủy văn dự báo khoảng một trăm năm sẽ có xác suất một lần khu vực làng Dung Dé bị ngập.

    – Ờ, em hiểu ra rồi. Thì ra dự báo. Như dự báo thời tiết vậy. Nói mưa, nhưng chưa chắc đã mưa!

    Hai người chợt cười như nắc nẻ.

    Sau cơn cười tưởng vỡ bụng, vẻ mặt Tín thoáng chút hào hứng của tuổi trẻ. 

    – Em có tin không! Bao nhiêu năm anh cứ mãi mong chờ em đằng đẵng. Mong chờ trong vô vọng. 

    – Em có lúc cũng điên đảo nhớ về anh. Sau cố tìm thì nghe mọi người nói anh đã bỏ việc hay chuyển việc về nơi nào đó xa lắm.

    – Có hàng xấp thư anh đã viết, mà không biết gửi về đâu! Đó là những tháng ngày khủng hoảng nhất của đời anh. Tất cả thư ấy vẫn còn. Lúc khỏe, anh sẽ gửi lại cho em, đúng nơi nó cần đến!

    – Ôi, hóa ra anh mộng mơ như khan, như cổ tích!

    – Lúc vô vọng nhất, cũng là lúc mẹ già đã cưới vợ cho anh! 

    Nghe câu ấy, nét mặt Hơ Thy thoáng biến sắc. Chỉ một thoáng lúng túng, cô lại làm ra vẻ hân hoan.

    – Chúc mừng anh đã có vợ!

    – À, nhưng đó là một mối tình nhạt nhòa và chết yểu. Cô ấy chỉ để lại cho anh một đứa con rồi qua đời ngay khi anh vẫn còn ở Tây Nguyên. Đúng ra đó là một mối duyên tình buồn!

    – Ôi, hóa ra anh lại long đong vậy!

    – Số anh nó thế! 

    Tín ngước ra ngoài cửa sổ giấu giọt nước mắt.

    Hình như có bóng dáng con chim xanh vừa lướt qua. Một niềm tin lại nhen nhóm trong Tín.

    – Bây giờ gặp lại em rồi, anh sẽ cố tập các động tác để có ngày sẽ được trở lại thăm làng Dung Dé!

    – Hoàn toàn ủng hộ anh. Nhưng em sẽ ở lại đến ngày được đi cùng anh về lại Đăk Mơ!

    – Có em thì tốt biết mấy. Chỉ sợ lâu, em không đủ kiên nhẫn chờ đợi!

    – Em hỏi rồi. Có cách rồi. Mau thôi mà!

    – Em nói cách gì!

    – Thay khớp cho anh!

    – Ôi, em có nằm mơ không đấy!

    – Em nói thật mà. Mơ gì!

    – Em biết cần bao nhiêu tiền không? Vượt tất cả mọi khả năng của anh!

    – Anh yên tâm đi! Em có rồi.

    – Là sao?

    – Em đã có tiền. Thừa luôn!

    – Thế ra việc em đi hát phòng trà là thật hả!

    – Không. Em nói rồi. Em chỉ ở làng thôi!

    – Ở làng thì kiếm đâu ra nhiều tiền. Anh biết rõ mà!

    – Ơ, anh có nhớ không? Cái Tơ Mong già Hoen luôn mang kè kè bên mình đấy. Hóa ra lại là một cục trầm. Cục trầm hương bự cả ký luôn!

    – Huơ. Lạ thế. Cứ như chuyện thần thoại cổ tích của núi rừng vậy! – Tín trợn tròn con mắt – Thật không tin nổi.

    – Em cũng nghĩ thế. Nhưng đó là chuyện của giàng. Làng bảo, giàng gửi tiền để chữa bệnh cho anh. 

    – Ôi. Có thật thế thì cũng không được!

    – Được mà. Già Hoen nằm mơ thấy giàng hóa Tơ Mong thành ra cục trầm. Lại bảo đó là thứ chữa bệnh cho Tín! Lúc tỉnh dậy, thấy có người đi điệu trầm ghé vào làng. Già đưa cho họ coi cái Tơ Mong, hóa ra là cục trầm. 

    Không ngờ, đến cái nạn cuối trong đời, tưởng không thể nào vượt qua, Tín lại được làng Dung Dé dang tay ra cứu giúp. Anh ứa những giọt nước mắt đặc dính. Cái mũi khoằm dấu tích thời bé bị cam tổ mã đục mà, bỗng phồng lên khụt khịt.

    – Làng đã cho em đến vào lúc anh cô đơn túng quẫn nhất là được rồi. Lại cho tiền chữa bệnh nữa. Anh không bao giờ nghĩ đến cái phúc lớn này!

    – Cả đời anh chỉ đi làm phúc thì sao! Chắc giàng biết điều đó!

    Bên ngoài cửa sổ bệnh viện, trời trong veo. Một vệt sáng rạch ngang bầu trời, vòng từ Nam ra Bắc. 

    – Ôi, giàng Vui Vẻ. Giàng Vui Vẻ! – Hơ Thy bàng hoàng thốt lên.

    – Em nói gì thế?

    – Anh thấy không? Đấy! Đấy! Giàng Vui Vẻ đấy. Kia kìa!

    Tín nhìn theo cánh tay tròn lẳn của Hơ Thy chỉ về phía chân trời. Thì ra ngôi sao băng kéo một đường dài sáng trắng trên nền trời xanh.

    – Đó mà là giàng Vui Vẻ hả em. Sao băng mà!

    – Ờ, người trên xứ Hơ Thy gọi đó là Giàng Vui Vẻ. Đêm đêm khi người ta đang mơ, Giàng Vui Vẻ sẽ bay trên bầu trời đi ban phát niềm vui cho những ai tốt bụng, giàu tình thương đó anh!…

    Họ nhìn mãi ngôi sao băng, nhìn mãi Giàng Vui Vẻ lướt đi giữa bầu trời mộng mơ tĩnh lặng. 

    Một niềm vui mơ hồ trào dâng giữa màn đêm sóng sánh…

  • Chương 15

    Sau trận cháy Rừng Ma, già Hoen lại lần về làng cũ trên núi. Già đi với thằng A Luih. 

    Qua hơn ngày vượt rừng, trước mặt hai người là nước mênh mang.

    – Ôi, giàng ôi. Nước đâu mà nhiều thế. Từ cha sinh mẹ đẻ đến giờ, chưa khi nào thấy nước lớn như vậy. – Già Hoen vừa kinh ngạc vừa ngao ngán. 

    – Chắc là ngập hết làng rồi già ôi! – A Luih thì tỏ ra thất vọng về chuyến đi.

    – Ừ, không lẽ giàng bắt hết đường sống rồi sao? Không lẽ có vậy! – Trong tâm thức, già Hoen vẫn cố bấu víu vào lòng nhân từ của giàng để mà vững bước.

    Một chút tâm tư như vậy rồi ông cháu vẫn vạch rừng mà đi tiếp. Xuống hết dãy Thiên Thai, lên dãy núi lớn mọi thứ trở nên rậm rịt. Mấy năm mà cứ như một cõi khác. 

    Quá trưa thì cũng về đến làng cũ.

    Ô, ngạc nhiên quá, tất cả vẫn còn như nguyên. 

    Những cái cột nhà bằng cà chít vẫn trơ gan với trời đất. 

    Nước chẳng hề ngập lút như lời cán bộ Tín cảnh báo. 

    – A Luih ơi, làng mình đây rồi. Những cái cột này. Qua nắng mưa, gỗ thêm bóng bẩy rắn chắc – Già Hoen dang tay ôm lấy cái cột mà rơi nước mắt.

    – Nhà nào cũng nguyên già ạ. Thật là giàng có lòng cứu giúp mình rồi! – A Luih cũng không dấu được niềm vui.

    – Bây giờ thì phải đi gấp lên núi trước lúc mặt trời lặn. Kiểm tra xem những mái nhà ra sao. – Không kịp nghỉ lấy sức, già Hoen đã đốc thúc A Luih cùng vượt núi trước khi mặt trời chìm khuất.

    Ông cháu hồi hộp luồn rừng. Trên ấy mấy chục mái tranh úp xuống bãi cỏ, lẫn giữa rừng cổ thụ, trải nắng mưa đã mấy năm rồi, không biết có còn gì nữa không.  

    Khi đến được bãi trống trên đỉnh núi, già Hoen không tin được mắt mình nữa. Những mái nhà úp ken vào nhau vẫn như xưa. Già len lỏi một đầu hồi của ngôi nhà mình, chui vào trong. Ôi tất cả tranh tre vẫn còn bền, mối nối mối buộc vẫn còn chắc. Những mái nhà này đơn giản chỉ cần khiêng trả về vùng đất cũ, gác mái nào vào nhà nấy, chẳng mấy chốc làng cũ lại hiện ra khang trang như những năm nào.

    Mừng quá, ông cháu vội vượt rừng, băng lối cả đêm trở về báo tin vui với làng. Cũng may mà trời thương, đêm lại vằng vặc trăng sáng.

    – Về làng cũ thôi. Tất cả vẫn còn y nguyên. Nước không hề chạm tới. Giàng phù hộ ta rồi. – Già Hoen hớn hở báo tin mừng với người làng.

    – Giàng ôi. May mắn rồi! – Đám đông đồng thanh ồ lên.

    Tin vui đến với làng Dung Dé thật bất ngờ đường đột, ngoài tất cả sự tưởng tượng của mọi người.

    Cấm làng ba ngày. Không ai đi ra khỏi làng. Không ai chuyện trò giao tiếp. 

    Sau “ngày không nói”, làng Dung Dé lặng lẽ rời đi trong đêm. Tất cả bộ hành vượt núi. Trẻ con được địu trên lưng, ngủ say suốt chặng đường rừng.

    Về đến làng cũ, trước mặt mọi người là hồ nước mênh mông. Nước mấp mé bìa làng. Những thân cây cổ thụ chết đứng trơ cành khô khốc dơ lên trời xanh, thành chỗ đậu cho những con chim bói cá, trả trả tranh tranh soi mình bóng nước.

    Đám thanh niên khỏe mạnh vào rừng sâu tập trung khênh từng mái nhà về úp vào đúng từng khung cột gỗ. Mái nào khít đúng nhà ấy. Không đánh dấu mà sau bấy nhiêu năm họ vẫn nhớ như in, không lộn một mái nhà nào. Chỉ mấy ngày là làng cũ lại tươm tất như xưa.

    Cái hồ mới đắp, cá sinh sôi nhiều vô kể. Chúng cứ rủ nhau nhào vào bờ cạn gần làng. Vùng đất bán ngập, phù sa màu mỡ, cỏ mọc um tùm, ban đêm, nhất là sau một ngày mưa lất phất mát trời, đủ các loại cá quần trong những đám cỏ say sưa quẫy đạp. Nghề bắt cá hóa ra lại phát đạt.

    Già Kui lọm cọm lên rừng tìm vỏ gai về bày cho bọn trẻ xe sợi đan lưới. Cái lưới đơn sơ mà giăng một đêm được cả gùi cá. Cả làng chia nhau ăn mới hết.

    Bọn A Luih, A Tơi thì thích bắt cá to.

    Chúng làm đuốc lồ ô đi soi ở những bãi cạn.

    Đứa cầm đuốc, đứa cầm lao cứ ven hồ mà lội.

    Rừng đêm, hồ đêm dập dềnh như cõi mơ. Nước vỗ bờ tong tóc. Mặt đất loai loai một lớp bùn. Cây mục cỏ thối sinh ra những sinh vật phù du ven bờ loang loáng. Đàn cá ham mồi lên tận bãi cạn mà ăn đêm. Thời gian đầu ngập nước có mấy năm mà đàn cá no mồi tăng đàn lên vô kể. Cá lại nhanh to. Hồ lớn, chúng thả sức bơi, ham vui lạc lên cả thượng nguồn.

    – Đây đây, A Luih. Thấy không? Con cá to quá!

    – Được rồi. Chỉ tay thôi, đừng nói!

    Phập. Cái lao phóng đi, cả một vầng nước tung tóe. Con cá bị thương quật lên cao quá đầu người, rơi rầm xuống. 

    Hai thằng lăn ra vật nhau với cá. 

    Nó đã bị trọng thương nên nhanh chóng đuối sức.

    Nhát phóng lao như tên bắn đã hạ sát được con cá to hơn bắp đùi. Cả hai tay thanh niên ì ạch cho vào gùi, vẫn thòi ra cả cái đuôi.

    Buổi soi cá thành công ngoài dự đoán.

    Cả làng lại có bữa cá no.

    Rừng đã được tái sinh, cây tốt hơn, rậm rạp hơn. Muông thú cũng trở về nhiều hơn. Săn thú, chỉ như bắt con vật trong sân nhà. Từ bẫy, thò, giăng lưới đều có cái ăn. Tùy ý thích con thú to thú nhỏ.

    Giàng rừng cho cái ăn đủ đầy rồi. 

    Từ nay không đi đâu nữa.

    Sướng nhất vẫn là bọn trẻ choai choai. Trưa hè, chúng không ngủ, cả bầy gọi nhau xuống hồ. Lần lượt từng đứa leo lên những cành cây chơ chỏng trên mặt nước, lên cao chót vót rồi cùng một hai ba, cắm đầu lao xuống. Chìm nghỉm trong trước mát, độ mấy giây mới trồi lên. 

    Lại leo.

    Lại lao.

    Lại vùng vẫy. 

    Nhào lộn như đám rái cá rửng mỡ. 

    Thình lình cả lũ trên những thân cành trơ trụi cao chót vót, đồng loạt rơi xuống mặt nước mênh mông như những trái cây chín rụng bì bõm…

    Những cây rừng bọn dọn lòng hồ chê không chặt, trở thành cây chết đứng trơ cành trên mặt nước. Đó vô tình lại trở thành thú vui chơi tưng bừng hồn nhiên của lũ trẻ. 

    Cứ như chốn bồng lai tiên cảnh.

    Bọn con trai choai trong làng, hàng ngày phân công từng nhóm, ra rừng lượm những ngọn cây lồ ô vương vãi trên đất đem về chẻ nhỏ, buộc thành bó chặt làm cây đuốc; nhóm vào suối lấy vỏ tắc ngang về đốt lửa chế biến thứ nhựa dính. Rồi lo vót tên ná, làm que thập nhựa. Công việc chuẩn bị xong xuôi thì cứ chờ cho màn đêm buông xuống là đốt đuốc lồ ô luồn lách vào rừng. Chúng cũng học cách của người lớn vào rừng thì im lặng mà bước. Những vòm cây ban ngày quan sát có nhiều bãi phân chim là đích đến của bọn trẻ. Đứa cầm đuốc, đứa cầm ná, đứa cầm que tẩm nhựa, đứa nhanh mắt quan sát. Chân trần, đầu trần, luồn rừng nhẹ như con báo. Dưới ánh sáng đuốc, ngước lên lùm cây, thấy con chim to thì bắn ná, phập nhẹ cái đã có con lạch phạch rơi trong tích tắc. Gặp những con chim nhỏ thì đứa soi đuốc, đứa khẽ khàng khéo léo dơ cái que nhựa lên. Cứ lặng lẽ bắt hết con chim này đến con chim khác mà cả đàn chẳng hay biết.

    Săn chim đêm vừa là một thú vui con trẻ, cũng là một kỹ năng của đàn ông ở xứ rừng. Những màn đêm ấy vừa háo hức, vừa hồi hộp, lại có cái ăn của rừng cho.

    Người lớn thì nhàn nhã hơn, không phải đi phát rẫy xa nữa. Mỗi năm một vụ, chỉ cần gieo lúa, tỉa bắp trên phần đất bán ngập đầy phù sa ẩm ướt đã có thừa lương thực.

    Những cái ghè lại được đưa ra ủ rượu. Rượu thơm nức cả làng. Có nhiều rượu rồi, lại không phải quá lao tâm mưu sinh vì cái ăn, già Hoen họp các già trong làng, bàn cách tìm về niềm vui nơi rừng núi khi xưa. 

    – Phải mời các giàng trở về thôi các ông ạ.

    – Ờ, đúng vậy. Làng không thể sống thiếu các giàng được. Xưa nay đã vậy.

    – Qua chặng gian nan vừa rồi, biết là có tội với giàng lắm. Biết thì sửa, để mà sống tốt!

    Giữa mênh mông trời nước, mênh mông đại ngàn, làng tự túc tự quản lại sống dậy. Những đêm lửa rừng, những đêm cồng chiêng rượu cần lại lâng lâng bay bổng ấm áp.

    Mùa lúa bán ngập hóa ra được rất nhiều thóc. Khi nước lên lúa đã tốt rồi. Nó ngập trong nước đến mấy tháng xanh tốt như cỏ lau. Đến khi nước rút lòi bãi đất cũng là khi lúa dần cúi ngọn. Đất khô, hạt lúa cũng khô khén trên cây. Lúa rẫy có thời gian ngập trong chân nước, năng suất cao hơn, gạo ăn mềm dẻo lại thơm. 

    Thật là giàng ban ơn. 

    Từ nay không phải vào rừng phát rẫy khó nhọc nữa!