Một buổi chiều muộn tại cánh đồng hợp tác xã Hòa Bình, ánh nắng cuối tháng năm đã dịu đi, nhuộm một màu vàng cam lên những luống ngô xanh mướt trải dài tít tắp đến tận chân trời. Gió thổi nhè nhẹ, mang theo mùi đất ẩm, mùi lá ngô non và chút hương hoa dại thoang thoảng. Khôi đang cặm cụi sạc cỏ trong một luống ngô cao quá đầu gối, từng nhát cuốc dứt khoát, đều đặn. Mồ hôi lấm tấm trên trán, thấm ướt vạt áo đã bạc màu. Cậu miệt mài đến nỗi không để ý thời gian, chỉ biết đôi tay vẫn thoăn thoắt làm việc. Bỗng, một tiếng gọi lanh lảnh vang lên từ phía cuối cánh đồng, kéo Khôi thoát khỏi dòng suy nghĩ miên man: “Cán bộ ơi! Nghỉ thôi, trời tối rồi!” Khôi ngẩng mặt lên, nheo mắt nhìn về phía tiếng gọi. Đó là nhóm các chị em hội phụ nữ đang vác cuốc trên vai, cười nói rộn ràng khi đi ngang qua. Một cô gái trong nhóm, dáng người nhỏ nhắn nhưng nhanh nhẹn, với nụ cười tươi rói, nói vọng thêm: “Anh Khôi siêng quá! Hay tối anh qua nhà chị Diễm ‘xạc’ dùm chị ấy đám cỏ trước nhà được không?” Cả nhóm phụ nữ phá lên cười khúc khích, tiếng cười giòn tan vang vọng khắp cánh đồng. Diễm, cô góa phụ trẻ tuổi với khuôn mặt bầu bĩnh và đôi mắt đen láy, bỗng đỏ bừng mặt, vội vàng đập nhẹ vào vai cô gái vừa trêu chọc: “Mày cứ ghẹo cán bộ, người ta qua thật chị biết làm sao!” Một cô gái khác, tinh nghịch hơn, lên tiếng: “Thì đừng có khóa cửa là được rồi!” Cả nhóm lại được dịp cười phá lên lần nữa, tiếng cười vang cả một góc trời chiều. Lúc này, Khôi cũng đỏ bừng mặt, ngượng nghịu gãi đầu cười khổ, không dám lên tiếng đáp lời. May sao, anh Tư, một người đàn ông trung niên với vẻ mặt nham nhở nhưng hiền lành, đang đứng gần đó, vội nói đỡ hộ: “Thôi, để anh qua làm dùm Khôi được không?” Cả nhóm hội phụ nữ bĩu môi, rồi lẳng lặng đi mất, tiếng cười vẫn còn vương vấn trong không khí. Khôi quay qua, cười hiền như thầm cảm ơn anh Tư: “Thôi ta về anh Tư ơi!” Anh Tư cũng cười trêu: “Ừ, chứ ở đây trời tối, mấy cô ấy ăn sống cán bộ đấy!” Cả hai cùng cười xoà rồi vác cuốc lên vai, bước đi trên con đường đất nhỏ giữa những luống ngô cao vút, thân ngô lay động xào xạc theo làn gió hoàng hôn. Phía xa, những bóng người lầm lũi vác cuốc, vác liềm, dáng đi mệt mỏi nhưng đều đặn, nối đuôi nhau trở về sau một ngày lao động vất vả. Ánh nắng cuối ngày trải dài trên cánh đồng, tạo nên những vệt bóng dài đổ xuống con đường, như những nét vẽ buồn trên bức tranh chiều tà. Tiếng cười nói của các chị em phụ nữ đã xa dần, chỉ còn lại tiếng bước chân thầm thì của Khôi và anh Tư, cùng tiếng gió thổi qua những rặng tre rì rào ở phía xa. Khôi mới được cử về xã này chưa lâu nên chưa được cấp nhà riêng. Anh ở tạm tại trụ sở ủy ban xã, một căn phòng nhỏ nằm cuối dãy hành lang, vừa là nơi làm việc vừa là chỗ nghỉ ngơi. Mở cánh cửa văn phòng hợp tác xã, Khôi bước vào, căn phòng nhỏ với chiếc bàn làm việc cũ kỹ kê giữa phòng. Anh đặt cuốc xuống, ngồi phịch lên chiếc ghế gỗ, thở phào một hơi, cảm nhận sự mệt mỏi thấm vào từng thớ thịt. Đúng lúc đó, anh Hùng, thủ trưởng của Khôi, một người đàn ông trung niên với dáng vẻ nghiêm nghị nhưng ánh mắt hiền từ ghé qua. Khôi vội vàng bật dậy, đứng thẳng người, chào thủ trưởng theo điều lệnh. Hùng gật đầu đưa tay chào nhẹ, rồi đưa cho anh một tệp tài liệu dày dặn. “Này Khôi, có thư ngỏ điều động theo chính sách ‘Đổi Mới’ này. Cậu đọc đi rồi tuần sau báo lại tôi có tham gia không nhé.” Khôi nhận lấy tập tài liệu, cảm ơn vị thủ trưởng. Sau khi Hùng đi khuất, Khôi mở bao tài liệu ra. Trên tờ giấy đầu tiên, tiêu đề in rõ ràng, nổi bật: “Tự do trong kinh tế mới”. Khôi nhíu mày, đọc kỹ từng dòng, từng chữ. Những khái niệm mới mẻ, những chính sách thay đổi, dường như đang mở ra một con đường khác, một tương lai khác cho đất nước. Anh cố gắng hiểu, cố gắng hình dung, nhưng sự mệt mỏi sau một ngày dài dầm nắng dãi mưa ngoài đồng khiến đầu óc Khôi quay cuồng. Sau khi tắm rửa qua loa, Khôi kéo chiếc ghế bố được cấp ra giữa phòng. Anh ngả mình xuống, đôi mắt nhìn lên trần nhà, vẫn không ngừng suy tư về nội dung tài liệu đọc hồi chiều. “Tự do trong kinh tế mới”… nó là gì? Khác với “Độc Lập” mà ông lão từng kể trong giấc mơ của cậu bé Khôi ngày xưa như thế nào? Sự mệt mỏi sau ngày làm việc vất vả ngoài đồng khiến Khôi thiếp đi lúc nào không hay, mang theo những câu hỏi chưa lời đáp, lạc vào cõi mộng. Khôi lại mơ. Lần này, khung cảnh quen thuộc hiện ra trước mắt, con đường lạ lẫm thơm lừng mùi hương sen và gỗ trầm, ánh đèn lồng dịu nhẹ hắt ra từ căn nhà sàn nhỏ. Ông lão râu tóc bạc phơ, trán cao, chòm râu dài trắng muốt như cước, vẫn ngồi thong thả dưới hiên nhà, nụ cười hiền từ nở trên môi. Ông lão ngẩng đầu lên, ánh mắt lấp lánh nhìn Khôi, rồi khẽ cất tiếng, giọng nói vẫn ấm áp như ngày nào: “Lâu rồi không thấy cháu ghé chơi. Coi bộ lớn nhanh quá nhỉ!” Khôi cúi chào, giọng đầy kính trọng: “Dạ, cháu chào ông ạ: “Anh lúng túng gãi đầu, một nụ cười khổ hiện trên khuôn mặt đã hằn lên vài nét cứng cáp của tuổi trưởng thành. “Cũng mười lăm năm rồi, ông nhỉ?” Ông lão gật đầu, nụ cười trên môi càng thêm hiền hậu. “Phải, mười lăm năm rồi đấy, cháu ạ.” Ông từ tốn đưa tay chỉ vào chiếc ghế đối diện. “Cháu ngồi đi.” Khôi rón rén ngồi xuống, cảm giác như một đứa trẻ nhỏ trước người lớn. Ông lão nâng bình trà lên, dòng nước nóng hổi chảy ra từ vòi ấm, tỏa hơi nghi ngút. Vừa rót trà, ánh mắt ông vẫn tập trung vào tách trà đang rót dở, ông khẽ hỏi: “Lần này cháu lại có thắc mắc gì nữa sao?” Ông đặt chén trà lên phía bàn trước mặt Khôi. Khôi đưa hai tay đỡ lấy chén, khẽ cúi đầu nói nhỏ: “Dạ, cháu cảm ơn ông.” Anh lại gãi đầu, vẻ mặt hơi ngượng nghịu, ánh mắt đăm chiêu nhìn vào chén trà, như thể đang tìm kiếm câu trả lời trong làn khói bốc lên. “Dạ, cháu thật sự cũng có chút thắc mắc ạ. Hôm nay cháu nhận được một tài liệu về ‘Đổi mới’ và ‘tự do trong kinh tế mới’. Mấy năm qua cháu đã quen với hợp tác xã rồi, bây giờ…” khôi ngập ngừng: “ ‘Tự Do’ theo kiểu ‘Đổi mới’ này cháu không hiểu lắm.” Ông lão lại cười lớn, tiếng cười sảng khoái vang vọng khắp căn nhà sàn, xua đi chút căng thẳng trong lòng Khôi. Ông đặt chén trà xuống, khẽ thở dài một hơi, ánh mắt xa xăm nhìn ra phía hồ sen đang tỏa hương. “Tự do, à… Chuyện này…” Ông lại nhấp một ngụm trà, rồi giọng kể từ tốn cất lên, trầm ấm và đầy suy tư: “Chuyện này là một khái niệm còn mong manh hơn, nhưng lại là khát vọng mãnh liệt nhất của mọi kiếp người… Tự Do.” Ông lão trầm ngâm một chút rồi nói tiếp: ”Trong những buổi bình minh của thời đại mới, con người đã bắt đầu nhận ra chân lý ấy một cách rõ ràng hơn bao giờ hết. Trên vùng đất Châu Mỹ xa xôi, những con người dũng cảm đã viết nên Tuyên ngôn Độc lập của họ, trong đó, họ tuyên bố một cách đanh thép rằng: ‘Mọi người sinh ra đều bình đẳng, tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; Trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.’ Với họ, Tự do cá nhân (Liberty) là một quyền hiển nhiên, một phần không thể tách rời của sự tồn tại con người. Đó là quyền được tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do theo đuổi cuộc sống theo cách mình muốn, không bị sự can thiệp quá mức của chính quyền chuyên chế. Họ chiến đấu để giành lấy Tự do khỏi ách cai trị của một vị vua xa xôi, một chính phủ không còn đại diện cho ý nguyện của họ.” Ông lão ngưng lại, từ tốn nhấp một ngụm trà. Khôi, với vẻ mặt đầy tò mò và khao khát được hiểu, buột miệng hỏi: “Vậy còn với Việt Nam thì sao ạ?” Ông lão mỉm cười hiền từ, nhưng rồi, giọng ông lại chuyển sang một nỗi niềm khác, một nỗi niềm đã hằn sâu vào tâm khảm của dân tộc Việt Nam. “Tuy nhiên, hỡi cháu trai, Tự do của dân tộc ta, của con người Việt Nam, lại mang một ý nghĩa bi tráng và cấp bách hơn rất nhiều. Với chúng ta, Tự do, trước hết và trên hết, là sự giải phóng cả một dân tộc khỏi ách nô lệ. Nó không phải là một khái niệm trừu tượng về quyền cá nhân khi đã có một nhà nước tự do, mà là sự vật lộn, là cuộc đấu tranh sinh tử để thoát khỏi xiềng xích thực dân.” Ông lão ngước nhìn trần nhà, ánh mắt như đang thấy lại hình ảnh những tháng năm đen tối, khi cả một dân tộc bị xiềng xích: “Dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, dân tộc ta đã mất đi tất cả mọi quyền tự do cơ bản nhất của một con người. Họ cướp đất, cướp nước, cướp cả quyền được nói tiếng nói của mình. Tuyên ngôn Độc Lập năm 1945 đã vạch trần tội ác của chúng, không chỉ là tội cướp nước, mà còn là tội tước đoạt mọi Tự do của con người: ‘chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học’, ‘chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước của ta’, ‘chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân’. Hạnh phúc nào có thể mưu cầu khi con người không được tự do nói, tự do học, tự do đi lại, tự do sống một cuộc đời có phẩm giá?” Giọng ông lão trở nên dứt khoát, vang vọng như tiếng trống trận. “Vì vậy, Tự do trong Tuyên ngôn của chúng ta là tiếng thét của cả một dân tộc đòi lại sự giải thoát khỏi những xiềng xích cụ thể, tàn bạo đó. Nó là quyền được sống một cuộc đời không bị bóc lột, không bị tù đày vô cớ, không bị ngu dân, không bị biến thành súc vật lao động. Và điều quan trọng hơn cả, nó là sự thể hiện cao nhất của tự do ý chí tập thể, ý chí của toàn dân tộc Việt Nam quyết không cam chịu làm nô lệ, quyết đứng lên tự mình định đoạt vận mệnh, dẫu phải hy sinh cả máu xương và tính mạng.” Khôi gật gật đầu vẻ tâm đắc, ánh mắt sáng lên như vừa vỡ lẽ điều gì đó sâu sắc. Rồi anh nói thêm, giọng đầy vẻ tò mò: “Dạ, vậy còn ‘Đổi mới’ thì sao ạ?” Ông lão mỉm cười hiền từ, đặt chén trà xuống bàn. “À… Thời gian trôi qua, lịch sử đổi thay, và khái niệm Tự do cũng tiếp tục được định hình trong dòng chảy phát triển của đất nước.” Ông lão đưa tay ra, như đang chạm vào những chuyển mình của thời đại: “Khi đất nước bước vào giai đoạn Đổi mới, Tự do lại mang một hình hài mới, phù hợp với hơi thở của thời cuộc, nhưng vẫn vẹn nguyên giá trị cốt lõi.” “Đổi mới đã mang đến một cuộc cách mạng trong lĩnh vực kinh tế, và đó chính là sự mở rộng Tự do mạnh mẽ nhất,” ông lão phân tích, giọng điệu đầy hào sảng. “Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, nơi mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh đều bị bao cấp và kiểm soát chặt chẽ, Đổi mới đã phá vỡ những xiềng xích đó, trao trả tự do kinh tế cho người dân. Người dân được khuyến khích làm giàu, được tự do sản xuất, buôn bán, lựa chọn nghề nghiệp, thành lập doanh nghiệp tư nhân. Sự ‘Tự Do’ này đã giải phóng một nguồn năng lượng khổng lồ trong xã hội, tạo nên sự phát triển thần kỳ của đất nước.” Khôi tỏ vẻ khó hiểu, khuôn mặt thoáng chút băn khoăn. “Dạ, con thấy là hợp tác xã cũng rất hiệu quả mà, đâu còn ai phải chịu đói đâu ông? Cứ như hiện tại con thấy ổn định hơn.” Ông lão nở nụ cười hiền hậu, ánh mắt đầy kiên nhẫn nhìn Khôi. “Ôi cháu trai của ta. Khi con người có Tự do kinh tế, họ mới có nhiều lựa chọn hơn trong cuộc sống. Họ có thể mua sắm những gì mình muốn, lựa chọn nơi ở tốt hơn, cho con cái học hành ở những trường chất lượng hơn, và tự do đi lại, học tập, làm việc ở nước ngoài. Điều này, mặc dù không phải là Tự do chính trị theo nghĩa phương Tây, nhưng lại là một bước tiến khổng lồ trong việc mở rộng Tự do cá nhân trong đời sống thường nhật của mỗi người dân. Họ có nhiều cơ hội hơn để theo đuổi ước mơ, để phát triển bản thân, để lựa chọn một cuộc sống mà họ mong muốn.” Khôi gật gù, vẻ mặt vẫn còn chút suy tư, nhưng ánh mắt đã ánh lên sự thấu hiểu. Tuy nhiên, anh vẫn còn một nỗi băn khoăn. “Dạ, cháu hiểu rồi nhưng chưa biết thực tế như thế nào, không biết là cháu có nên tham gia vào phong trào đi ‘kinh tế mới’ này không?” Ông lão từ tốn hỏi lại, ánh mắt đầy vẻ thăm dò: “Cháu đã đọc qua tác phẩm ‘Tắt đèn’ của Ngô Tất Tố chứ?” Khôi gật đầu, giọng dứt khoát: “Dạ, cháu được đọc từ hồi mới giải phóng rồi ạ.” Ông lão gật đầu, giọng ông đầy trăn trở, như đang hồi tưởng về một thời đã qua: “cháu có thể thấy rõ nhất khát vọng Tự do trong những tác phẩm hiện thực phê phán trước Cách mạng. Ngô Tất Tố trong Tắt đèn đã phơi bày một cách trần trụi sự thiếu Tự do đến cùng cực của người nông dân dưới chế độ cũ. Chị Dậu, một người phụ nữ hiền lành, lương thiện, lại bị dồn vào bước đường cùng, phải bán con, bán chó, thậm chí bán mình để đóng ‘sưu’. Đó là sự thiếu Tự do đến mức bị tước đoạt cả quyền làm người, quyền được sống một cuộc đời có phẩm giá. Tác phẩm ấy chính là tiếng kêu xé lòng đòi Tự do khỏi áp bức, bóc lột.” Khôi nhìn ông lão, ánh mắt đăm chiêu, hỏi gặng: “Vậy ông ơi, cháu có nên tham gia không ạ?” Ông lão cười, nụ cười vẫn hiền từ nhưng chưa kịp trả lời thì một tiếng loa phát thanh quen thuộc chợt vọng lại từ xa, tiếng loa rè rè như tiếng ong vỡ tổ, báo hiệu một ngày mới đang đến. Cùng lúc đó, khung cảnh xung quanh Khôi bắt đầu nhòa đi, ông lão chợt tan biến, để lại một khoảng lặng đầy gợi mở trong không gian. Khôi bừng tỉnh, tiếng kèn quen thuộc của buổi tập thể dục sáng sớm khiến anh giật mình. Mồ hôi nhễ nhại trên trán, anh nhanh chóng vệ sinh cá nhân rồi chạy ra sân tập trung cùng mọi người. Sau nửa tiếng vận động dưới ánh nắng ban mai, Khôi cảm thấy thoải mái hơn, cơ thể dường như được giải tỏa sau những suy tư nặng nề của giấc mơ. Anh trở lại phòng, ngồi xuống chiếc bàn làm việc cũ kỹ. Ánh mắt anh đăm chiêu nhìn vào tờ giấy kêu gọi tham gia “Kinh tế mới”, vẫn còn đặt trên mặt bàn, như cố nhớ lại từng lời ông lão đã nói trong giấc mơ đêm qua. Những câu hỏi về “Tự do” và “Đổi mới” vẫn còn đó, nhưng giờ đây, chúng không còn mơ hồ như trước. Giấc mơ đã gieo vào lòng Khôi một hạt mầm của sự lựa chọn, một con đường mới đang chờ anh quyết định. Khôi từ tốn mở nút thắt trên cuốn sổ tay đặt kế bên ra, từng chuyển động chậm rãi, dứt khoát như thể đang mở ra một phần ký ức sâu kín. Anh lật mở vài trang giấy đã ngả màu thời gian, những con chữ viết vội vàng, những nét vẽ nguệch ngoạc từ thuở niên thiếu hiện ra. Tay anh miết nhẹ lên hai mảnh vỏ gói sôcôla đã ép thẳng, cũ nhàu, bạc phếch màu thời gian, chỉ còn lờ mờ những đường vân xoắn ốc của vỏ bạc ngày nào. Chúng phẳng lì, mỏng manh, như giữ trọn những giấc mơ và lời hứa xa xăm từ một thời thơ ấu đầy biến động. Ánh mắt Khôi trầm ngâm, nhìn vào những kỷ vật cũ kỹ ấy, rồi từ từ chuyển hướng về tờ tài liệu “Kinh tế mới” trên bàn. Một sự tĩnh lặng bao trùm căn phòng, chỉ có tiếng gió nhẹ thổi qua khe cửa sổ. Đột nhiên, khóe môi anh khẽ nhếch lên thành một nụ cười nhẹ, rất khẽ, nhưng ánh mắt Khôi giờ đây đã trở nên rõ ràng, kiên định lạ thường, một sự quyết tâm đã được tôi luyện qua bao năm tháng. Anh đã có quyết định trong lòng.
Blog
-
Ban Mai Hoà Bình
Một buổi chiều muộn tại cánh đồng hợp tác xã Hòa Bình, ánh nắng cuối tháng năm đã dịu đi, nhuộm một màu vàng cam lên những luống ngô xanh mướt trải dài tít tắp đến tận chân trời. Gió thổi nhè nhẹ, mang theo mùi đất ẩm, mùi lá ngô non và chút hương hoa dại thoang thoảng. Khôi đang cặm cụi sạc cỏ trong một luống ngô cao quá đầu gối, từng nhát cuốc dứt khoát, đều đặn. Mồ hôi lấm tấm trên trán, thấm ướt vạt áo đã bạc màu. Cậu miệt mài đến nỗi không để ý thời gian, chỉ biết đôi tay vẫn thoăn thoắt làm việc. Bỗng, một tiếng gọi lanh lảnh vang lên từ phía cuối cánh đồng, kéo Khôi thoát khỏi dòng suy nghĩ miên man: “Cán bộ ơi! Nghỉ thôi, trời tối rồi!” Khôi ngẩng mặt lên, nheo mắt nhìn về phía tiếng gọi. Đó là nhóm các chị em hội phụ nữ đang vác cuốc trên vai, cười nói rộn ràng khi đi ngang qua. Một cô gái trong nhóm, dáng người nhỏ nhắn nhưng nhanh nhẹn, với nụ cười tươi rói, nói vọng thêm: “Anh Khôi siêng quá! Hay tối anh qua nhà chị Diễm ‘xạc’ dùm chị ấy đám cỏ trước nhà được không?” Cả nhóm phụ nữ phá lên cười khúc khích, tiếng cười giòn tan vang vọng khắp cánh đồng. Diễm, cô góa phụ trẻ tuổi với khuôn mặt bầu bĩnh và đôi mắt đen láy, bỗng đỏ bừng mặt, vội vàng đập nhẹ vào vai cô gái vừa trêu chọc: “Mày cứ ghẹo cán bộ, người ta qua thật chị biết làm sao!” Một cô gái khác, tinh nghịch hơn, lên tiếng: “Thì đừng có khóa cửa là được rồi!” Cả nhóm lại được dịp cười phá lên lần nữa, tiếng cười vang cả một góc trời chiều. Lúc này, Khôi cũng đỏ bừng mặt, ngượng nghịu gãi đầu cười khổ, không dám lên tiếng đáp lời. May sao, anh Tư, một người đàn ông trung niên với vẻ mặt nham nhở nhưng hiền lành, đang đứng gần đó, vội nói đỡ hộ: “Thôi, để anh qua làm dùm Khôi được không?” Cả nhóm hội phụ nữ bĩu môi, rồi lẳng lặng đi mất, tiếng cười vẫn còn vương vấn trong không khí. Khôi quay qua, cười hiền như thầm cảm ơn anh Tư: “Thôi ta về anh Tư ơi!” Anh Tư cũng cười trêu: “Ừ, chứ ở đây trời tối, mấy cô ấy ăn sống cán bộ đấy!” Cả hai cùng cười xoà rồi vác cuốc lên vai, bước đi trên con đường đất nhỏ giữa những luống ngô cao vút, thân ngô lay động xào xạc theo làn gió hoàng hôn. Phía xa, những bóng người lầm lũi vác cuốc, vác liềm, dáng đi mệt mỏi nhưng đều đặn, nối đuôi nhau trở về sau một ngày lao động vất vả. Ánh nắng cuối ngày trải dài trên cánh đồng, tạo nên những vệt bóng dài đổ xuống con đường, như những nét vẽ buồn trên bức tranh chiều tà. Tiếng cười nói của các chị em phụ nữ đã xa dần, chỉ còn lại tiếng bước chân thầm thì của Khôi và anh Tư, cùng tiếng gió thổi qua những rặng tre rì rào ở phía xa. Khôi mới được cử về xã này chưa lâu nên chưa được cấp nhà riêng. Anh ở tạm tại trụ sở ủy ban xã, một căn phòng nhỏ nằm cuối dãy hành lang, vừa là nơi làm việc vừa là chỗ nghỉ ngơi. Mở cánh cửa văn phòng hợp tác xã, Khôi bước vào, căn phòng nhỏ với chiếc bàn làm việc cũ kỹ kê giữa phòng. Anh đặt cuốc xuống, ngồi phịch lên chiếc ghế gỗ, thở phào một hơi, cảm nhận sự mệt mỏi thấm vào từng thớ thịt. Đúng lúc đó, anh Hùng, thủ trưởng của Khôi, một người đàn ông trung niên với dáng vẻ nghiêm nghị nhưng ánh mắt hiền từ ghé qua. Khôi vội vàng bật dậy, đứng thẳng người, chào thủ trưởng theo điều lệnh. Hùng gật đầu đưa tay chào nhẹ, rồi đưa cho anh một tệp tài liệu dày dặn. “Này Khôi, có thư ngỏ điều động theo chính sách ‘Đổi Mới’ này. Cậu đọc đi rồi tuần sau báo lại tôi có tham gia không nhé.” Khôi nhận lấy tập tài liệu, cảm ơn vị thủ trưởng. Sau khi Hùng đi khuất, Khôi mở bao tài liệu ra. Trên tờ giấy đầu tiên, tiêu đề in rõ ràng, nổi bật: “Tự do trong kinh tế mới”. Khôi nhíu mày, đọc kỹ từng dòng, từng chữ. Những khái niệm mới mẻ, những chính sách thay đổi, dường như đang mở ra một con đường khác, một tương lai khác cho đất nước. Anh cố gắng hiểu, cố gắng hình dung, nhưng sự mệt mỏi sau một ngày dài dầm nắng dãi mưa ngoài đồng khiến đầu óc Khôi quay cuồng. Sau khi tắm rửa qua loa, Khôi kéo chiếc ghế bố được cấp ra giữa phòng. Anh ngả mình xuống, đôi mắt nhìn lên trần nhà, vẫn không ngừng suy tư về nội dung tài liệu đọc hồi chiều. “Tự do trong kinh tế mới”… nó là gì? Khác với “Độc Lập” mà ông lão từng kể trong giấc mơ của cậu bé Khôi ngày xưa như thế nào? Sự mệt mỏi sau ngày làm việc vất vả ngoài đồng khiến Khôi thiếp đi lúc nào không hay, mang theo những câu hỏi chưa lời đáp, lạc vào cõi mộng. Khôi lại mơ. Lần này, khung cảnh quen thuộc hiện ra trước mắt, con đường lạ lẫm thơm lừng mùi hương sen và gỗ trầm, ánh đèn lồng dịu nhẹ hắt ra từ căn nhà sàn nhỏ. Ông lão râu tóc bạc phơ, trán cao, chòm râu dài trắng muốt như cước, vẫn ngồi thong thả dưới hiên nhà, nụ cười hiền từ nở trên môi. Ông lão ngẩng đầu lên, ánh mắt lấp lánh nhìn Khôi, rồi khẽ cất tiếng, giọng nói vẫn ấm áp như ngày nào: “Lâu rồi không thấy cháu ghé chơi. Coi bộ lớn nhanh quá nhỉ!” Khôi cúi chào, giọng đầy kính trọng: “Dạ, cháu chào ông ạ: “Anh lúng túng gãi đầu, một nụ cười khổ hiện trên khuôn mặt đã hằn lên vài nét cứng cáp của tuổi trưởng thành. “Cũng mười lăm năm rồi, ông nhỉ?” Ông lão gật đầu, nụ cười trên môi càng thêm hiền hậu. “Phải, mười lăm năm rồi đấy, cháu ạ.” Ông từ tốn đưa tay chỉ vào chiếc ghế đối diện. “Cháu ngồi đi.” Khôi rón rén ngồi xuống, cảm giác như một đứa trẻ nhỏ trước người lớn. Ông lão nâng bình trà lên, dòng nước nóng hổi chảy ra từ vòi ấm, tỏa hơi nghi ngút. Vừa rót trà, ánh mắt ông vẫn tập trung vào tách trà đang rót dở, ông khẽ hỏi: “Lần này cháu lại có thắc mắc gì nữa sao?” Ông đặt chén trà lên phía bàn trước mặt Khôi. Khôi đưa hai tay đỡ lấy chén, khẽ cúi đầu nói nhỏ: “Dạ, cháu cảm ơn ông.” Anh lại gãi đầu, vẻ mặt hơi ngượng nghịu, ánh mắt đăm chiêu nhìn vào chén trà, như thể đang tìm kiếm câu trả lời trong làn khói bốc lên. “Dạ, cháu thật sự cũng có chút thắc mắc ạ. Hôm nay cháu nhận được một tài liệu về ‘Đổi mới’ và ‘tự do trong kinh tế mới’. Mấy năm qua cháu đã quen với hợp tác xã rồi, bây giờ…” khôi ngập ngừng: “ ‘Tự Do’ theo kiểu ‘Đổi mới’ này cháu không hiểu lắm.” Ông lão lại cười lớn, tiếng cười sảng khoái vang vọng khắp căn nhà sàn, xua đi chút căng thẳng trong lòng Khôi. Ông đặt chén trà xuống, khẽ thở dài một hơi, ánh mắt xa xăm nhìn ra phía hồ sen đang tỏa hương. “Tự do, à… Chuyện này…” Ông lại nhấp một ngụm trà, rồi giọng kể từ tốn cất lên, trầm ấm và đầy suy tư: “Chuyện này là một khái niệm còn mong manh hơn, nhưng lại là khát vọng mãnh liệt nhất của mọi kiếp người… Tự Do.” Ông lão trầm ngâm một chút rồi nói tiếp: ”Trong những buổi bình minh của thời đại mới, con người đã bắt đầu nhận ra chân lý ấy một cách rõ ràng hơn bao giờ hết. Trên vùng đất Châu Mỹ xa xôi, những con người dũng cảm đã viết nên Tuyên ngôn Độc lập của họ, trong đó, họ tuyên bố một cách đanh thép rằng: ‘Mọi người sinh ra đều bình đẳng, tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; Trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.’ Với họ, Tự do cá nhân (Liberty) là một quyền hiển nhiên, một phần không thể tách rời của sự tồn tại con người. Đó là quyền được tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do theo đuổi cuộc sống theo cách mình muốn, không bị sự can thiệp quá mức của chính quyền chuyên chế. Họ chiến đấu để giành lấy Tự do khỏi ách cai trị của một vị vua xa xôi, một chính phủ không còn đại diện cho ý nguyện của họ.” Ông lão ngưng lại, từ tốn nhấp một ngụm trà. Khôi, với vẻ mặt đầy tò mò và khao khát được hiểu, buột miệng hỏi: “Vậy còn với Việt Nam thì sao ạ?” Ông lão mỉm cười hiền từ, nhưng rồi, giọng ông lại chuyển sang một nỗi niềm khác, một nỗi niềm đã hằn sâu vào tâm khảm của dân tộc Việt Nam. “Tuy nhiên, hỡi cháu trai, Tự do của dân tộc ta, của con người Việt Nam, lại mang một ý nghĩa bi tráng và cấp bách hơn rất nhiều. Với chúng ta, Tự do, trước hết và trên hết, là sự giải phóng cả một dân tộc khỏi ách nô lệ. Nó không phải là một khái niệm trừu tượng về quyền cá nhân khi đã có một nhà nước tự do, mà là sự vật lộn, là cuộc đấu tranh sinh tử để thoát khỏi xiềng xích thực dân.” Ông lão ngước nhìn trần nhà, ánh mắt như đang thấy lại hình ảnh những tháng năm đen tối, khi cả một dân tộc bị xiềng xích: “Dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, dân tộc ta đã mất đi tất cả mọi quyền tự do cơ bản nhất của một con người. Họ cướp đất, cướp nước, cướp cả quyền được nói tiếng nói của mình. Tuyên ngôn Độc Lập năm 1945 đã vạch trần tội ác của chúng, không chỉ là tội cướp nước, mà còn là tội tước đoạt mọi Tự do của con người: ‘chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học’, ‘chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước của ta’, ‘chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân’. Hạnh phúc nào có thể mưu cầu khi con người không được tự do nói, tự do học, tự do đi lại, tự do sống một cuộc đời có phẩm giá?” Giọng ông lão trở nên dứt khoát, vang vọng như tiếng trống trận. “Vì vậy, Tự do trong Tuyên ngôn của chúng ta là tiếng thét của cả một dân tộc đòi lại sự giải thoát khỏi những xiềng xích cụ thể, tàn bạo đó. Nó là quyền được sống một cuộc đời không bị bóc lột, không bị tù đày vô cớ, không bị ngu dân, không bị biến thành súc vật lao động. Và điều quan trọng hơn cả, nó là sự thể hiện cao nhất của tự do ý chí tập thể, ý chí của toàn dân tộc Việt Nam quyết không cam chịu làm nô lệ, quyết đứng lên tự mình định đoạt vận mệnh, dẫu phải hy sinh cả máu xương và tính mạng.” Khôi gật gật đầu vẻ tâm đắc, ánh mắt sáng lên như vừa vỡ lẽ điều gì đó sâu sắc. Rồi anh nói thêm, giọng đầy vẻ tò mò: “Dạ, vậy còn ‘Đổi mới’ thì sao ạ?” Ông lão mỉm cười hiền từ, đặt chén trà xuống bàn. “À… Thời gian trôi qua, lịch sử đổi thay, và khái niệm Tự do cũng tiếp tục được định hình trong dòng chảy phát triển của đất nước.” Ông lão đưa tay ra, như đang chạm vào những chuyển mình của thời đại: “Khi đất nước bước vào giai đoạn Đổi mới, Tự do lại mang một hình hài mới, phù hợp với hơi thở của thời cuộc, nhưng vẫn vẹn nguyên giá trị cốt lõi.” “Đổi mới đã mang đến một cuộc cách mạng trong lĩnh vực kinh tế, và đó chính là sự mở rộng Tự do mạnh mẽ nhất,” ông lão phân tích, giọng điệu đầy hào sảng. “Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, nơi mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh đều bị bao cấp và kiểm soát chặt chẽ, Đổi mới đã phá vỡ những xiềng xích đó, trao trả tự do kinh tế cho người dân. Người dân được khuyến khích làm giàu, được tự do sản xuất, buôn bán, lựa chọn nghề nghiệp, thành lập doanh nghiệp tư nhân. Sự ‘Tự Do’ này đã giải phóng một nguồn năng lượng khổng lồ trong xã hội, tạo nên sự phát triển thần kỳ của đất nước.” Khôi tỏ vẻ khó hiểu, khuôn mặt thoáng chút băn khoăn. “Dạ, con thấy là hợp tác xã cũng rất hiệu quả mà, đâu còn ai phải chịu đói đâu ông? Cứ như hiện tại con thấy ổn định hơn.” Ông lão nở nụ cười hiền hậu, ánh mắt đầy kiên nhẫn nhìn Khôi. “Ôi cháu trai của ta. Khi con người có Tự do kinh tế, họ mới có nhiều lựa chọn hơn trong cuộc sống. Họ có thể mua sắm những gì mình muốn, lựa chọn nơi ở tốt hơn, cho con cái học hành ở những trường chất lượng hơn, và tự do đi lại, học tập, làm việc ở nước ngoài. Điều này, mặc dù không phải là Tự do chính trị theo nghĩa phương Tây, nhưng lại là một bước tiến khổng lồ trong việc mở rộng Tự do cá nhân trong đời sống thường nhật của mỗi người dân. Họ có nhiều cơ hội hơn để theo đuổi ước mơ, để phát triển bản thân, để lựa chọn một cuộc sống mà họ mong muốn.” Khôi gật gù, vẻ mặt vẫn còn chút suy tư, nhưng ánh mắt đã ánh lên sự thấu hiểu. Tuy nhiên, anh vẫn còn một nỗi băn khoăn. “Dạ, cháu hiểu rồi nhưng chưa biết thực tế như thế nào, không biết là cháu có nên tham gia vào phong trào đi ‘kinh tế mới’ này không?” Ông lão từ tốn hỏi lại, ánh mắt đầy vẻ thăm dò: “Cháu đã đọc qua tác phẩm ‘Tắt đèn’ của Ngô Tất Tố chứ?” Khôi gật đầu, giọng dứt khoát: “Dạ, cháu được đọc từ hồi mới giải phóng rồi ạ.” Ông lão gật đầu, giọng ông đầy trăn trở, như đang hồi tưởng về một thời đã qua: “cháu có thể thấy rõ nhất khát vọng Tự do trong những tác phẩm hiện thực phê phán trước Cách mạng. Ngô Tất Tố trong Tắt đèn đã phơi bày một cách trần trụi sự thiếu Tự do đến cùng cực của người nông dân dưới chế độ cũ. Chị Dậu, một người phụ nữ hiền lành, lương thiện, lại bị dồn vào bước đường cùng, phải bán con, bán chó, thậm chí bán mình để đóng ‘sưu’. Đó là sự thiếu Tự do đến mức bị tước đoạt cả quyền làm người, quyền được sống một cuộc đời có phẩm giá. Tác phẩm ấy chính là tiếng kêu xé lòng đòi Tự do khỏi áp bức, bóc lột.” Khôi nhìn ông lão, ánh mắt đăm chiêu, hỏi gặng: “Vậy ông ơi, cháu có nên tham gia không ạ?” Ông lão cười, nụ cười vẫn hiền từ nhưng chưa kịp trả lời thì một tiếng loa phát thanh quen thuộc chợt vọng lại từ xa, tiếng loa rè rè như tiếng ong vỡ tổ, báo hiệu một ngày mới đang đến. Cùng lúc đó, khung cảnh xung quanh Khôi bắt đầu nhòa đi, ông lão chợt tan biến, để lại một khoảng lặng đầy gợi mở trong không gian. Khôi bừng tỉnh, tiếng kèn quen thuộc của buổi tập thể dục sáng sớm khiến anh giật mình. Mồ hôi nhễ nhại trên trán, anh nhanh chóng vệ sinh cá nhân rồi chạy ra sân tập trung cùng mọi người. Sau nửa tiếng vận động dưới ánh nắng ban mai, Khôi cảm thấy thoải mái hơn, cơ thể dường như được giải tỏa sau những suy tư nặng nề của giấc mơ. Anh trở lại phòng, ngồi xuống chiếc bàn làm việc cũ kỹ. Ánh mắt anh đăm chiêu nhìn vào tờ giấy kêu gọi tham gia “Kinh tế mới”, vẫn còn đặt trên mặt bàn, như cố nhớ lại từng lời ông lão đã nói trong giấc mơ đêm qua. Những câu hỏi về “Tự do” và “Đổi mới” vẫn còn đó, nhưng giờ đây, chúng không còn mơ hồ như trước. Giấc mơ đã gieo vào lòng Khôi một hạt mầm của sự lựa chọn, một con đường mới đang chờ anh quyết định. Khôi từ tốn mở nút thắt trên cuốn sổ tay đặt kế bên ra, từng chuyển động chậm rãi, dứt khoát như thể đang mở ra một phần ký ức sâu kín. Anh lật mở vài trang giấy đã ngả màu thời gian, những con chữ viết vội vàng, những nét vẽ nguệch ngoạc từ thuở niên thiếu hiện ra. Tay anh miết nhẹ lên hai mảnh vỏ gói sôcôla đã ép thẳng, cũ nhàu, bạc phếch màu thời gian, chỉ còn lờ mờ những đường vân xoắn ốc của vỏ bạc ngày nào. Chúng phẳng lì, mỏng manh, như giữ trọn những giấc mơ và lời hứa xa xăm từ một thời thơ ấu đầy biến động. Ánh mắt Khôi trầm ngâm, nhìn vào những kỷ vật cũ kỹ ấy, rồi từ từ chuyển hướng về tờ tài liệu “Kinh tế mới” trên bàn. Một sự tĩnh lặng bao trùm căn phòng, chỉ có tiếng gió nhẹ thổi qua khe cửa sổ. Đột nhiên, khóe môi anh khẽ nhếch lên thành một nụ cười nhẹ, rất khẽ, nhưng ánh mắt Khôi giờ đây đã trở nên rõ ràng, kiên định lạ thường, một sự quyết tâm đã được tôi luyện qua bao năm tháng. Anh đã có quyết định trong lòng.
-
TTS feed content
GIỮA HAI MÙA HOA Tác phẩm dự thi “Viết chữa lành” Mở đầu – Hoa trong tim Tôi từng nghĩ mình quá mong manh để chở che một sinh linh nhỏ bé, khi ngoài kia cả thế giới dường như đồng loạt khép cửa. Nhưng rồi, giữa những tháng ngày tăm tối nhất, một ánh sáng le lói vẫn thắp lên – từ đôi mắt trong veo như giọt sương mai và tiếng cười tinh khôi của bé con. Nhưng ánh sáng ấy chưa đủ để xua tan mùa đông lạnh giá đang bủa vây. Mùa đông kéo đến không chỉ bên ngoài cửa sổ, mà còn len sâu vào trong tim. Phần I – Đông Tàn Có những mùa đông trôi qua lặng lẽ. Mọi thứ trong đời tôi dường như mất hết màu sắc, chỉ còn xám xịt và u uất. Tôi từng nghĩ mình sinh ra để hứng chịu bão tố, để làm nền cho người khác bước qua, để mãi mãi không biết đến yêu thương trọn vẹn. Ngày được đưa vào phòng mổ, ánh đèn trắng lóa trên trần làm tôi hoa mắt. Cơn đau ruột thừa quặn lên từng cơn, nhưng tim tôi còn nhói hơn khi bác sĩ buông một lời lạnh tanh, không chút xúc cảm: “Cô có thai. Muốn giữ lại hay xử lý?” Câu hỏi đó rơi xuống như lưỡi dao sắc ngọt, trần trụi và tàn nhẫn. Tôi mười tám tuổi. Dại khờ đến mức còn chưa biết cách chăm sóc bản thân, huống hồ nuôi một đứa bé. Tôi còn quá trẻ để làm mẹ, còn quá yếu đuối để gánh cả thế giới. Nhưng khi nhìn tờ giấy siêu âm với nhịp tim nhỏ xíu đang hiện lên, tôi nghe rõ một tiếng nói vang lên trong lòng: Hãy giữ con lại. “Cháu sẽ giữ con” tôi đáp. Không chút ngập ngừng. Tin tôi mang thai như một cơn bão quét qua căn nhà nhỏ. Mẹ biết chuyện, bà nhìn tôi, ánh mắt đẫm nước pha lẫn thất vọng và nỗi đau khó diễn tả. Vừa đau vừa giận, bà trút lên tôi những lời cay nghiệt nhất bà có thể nghĩ ra. Từng câu, từng chữ như những nhát roi quất vào da thịt, để lại những vết đau âm ỉ mãi trong tâm hồn. Ba không mắng, nhưng ông già đi thấy rõ. Ông ngồi hàng giờ trên hiên, ánh mắt lạc lõng, mái tóc bạc thêm chỉ trong vài tuần. Đêm đến, tiếng mẹ nức nở hòa với tiếng thở dài nặng nhọc của ba, phủ lên căn nhà một nỗi buồn lặng câm, chồng chất giữa day dứt và bất lực. Gia đình bên cha đứa bé đến. Họ mặc đồ chỉn chu, nhưng ánh nhìn lạnh lẽo. Họ bước vào nhà như để giải quyết một gánh nặng, không phải đón nhận một sinh linh. Không ai hỏi tôi có ổn không, cũng không ai nhắc đến đứa trẻ. Tôi vẫn nhìn về phía cửa, hy vọng một lần, chỉ một lần thôi, anh ta sẽ bước vào. Tôi tưởng tượng cảnh anh ta đứng đó, dứt khoát nói rằng sẽ cùng tôi chịu trách nhiệm. Nhưng cánh cửa vẫn im lìm. Anh ta không đến. Sự vắng mặt ấy nặng hơn bất kỳ lời nói nào. Nó lấp đầy căn phòng bằng một khoảng không mơ hồ, đến mức tôi nghe rõ tiếng tim mình đập, lạc lõng và trống rỗng. Họ cất giọng thản nhiên, pha chút mỉa mai: “Ai biết đó có phải con cháu nhà tôi không?” “Nếu cô muốn giữ thì tự lo. Đừng kéo chúng tôi vào.” “Nếu cô dám bế nó đến, thì đừng trách bị đưa thẳng vào cô nhi viện.” Tôi đứng đó, tay ôm bụng, thấy lạnh buốt từ ngoài vào tận tim. Mỗi lời họ nói như nhấn thêm một nhát vào niềm tin vốn đã rạn nứt. Tôi cố gắng đứng vững, không rơi nước mắt trước mặt họ. Nhưng khi họ nói đến chuyện bỏ con, mọi xúc cảm trong tôi vỡ vụn. Không phải là nước mắt, mà là sự tỉnh táo đến đau đớn. Ngay khoảnh khắc này, tôi biết mình phải buông bỏ, buông bỏ người đàn ông không đủ dũng khí đến bên tôi, buông bỏ một gia đình đã lạnh lùng chối bỏ chính máu thịt của họ. Chỉ giữ lại điều duy nhất tôi có, là con. Tôi siết chặt bàn tay, thầm hứa với chính mình: Dù cả thế giới có quay lưng, tôi vẫn sẽ giữ con lại. Bên ngoài, hàng cây khô trụi lá lay động trong gió. Đông đã tàn, nhưng cái lạnh vẫn còn đó. Tôi cũng không biết ngày mai sẽ ra sao. Nhưng giữa những vô định, tôi bỗng cảm nhận rõ, bên trong tôi, một mầm sống nhỏ bé đang âm thầm lớn lên. Tim tôi đập nhanh hơn, một cảm xúc lạ lẫm lan khắp người, vừa xao động, vừa ấm áp đến lạ kỳ. Phần II – Xuân Chớm Mùa đông rồi cũng qua, nhưng cái lạnh dường như vẫn chưa rời hẳn. Tôi ôm con vào lòng, bé nhỏ và yếu ớt như một chồi non đang run rẩy giữa những cơn gió đầu xuân. Chỉ mới mười ngày tuổi, con đã dị ứng sữa công thức. Đôi mắt nhỏ sưng húp, da mẩn đỏ từng đốm li ti. Tôi sợ hãi đến mức tay chân bủn rủn khi bế con chạy hết bệnh viện huyện này đến bệnh viện tỉnh khác. Những đêm dài, tôi ngồi co ro trên ghế nhựa lạnh toát nơi hành lang, tôi chỉ cầu mong con đừng bỏ tôi lại. Tiếng máy móc “tít tít” liên hồi, tiếng khóc yếu ớt của con vọng lại, khiến lòng tôi chông chênh giữa một mùa dài lê thê. Có những đêm dài, khi con ngủ vùi trên tay, tôi cầm điện thoại lướt mạng xã hội. Bạn bè cùng trang lứa người rạng rỡ trong lễ tốt nghiệp, người khoe công việc mới, người vi vu khắp nơi với thanh xuân phơi phới. Tôi lại nhớ về ước mơ của mình ngày trước, từng ao ước mình trở thành hướng dẫn viên du lịch, được đi nhiều nơi, khám phá những vùng đất mới, sống một cuộc đời rực rỡ. Nhưng hiện thực của tôi giờ đây chỉ là những ngày lặp đi lặp lại: đi làm thuê, về nhà tất bật với tã sữa và những đêm thức trắng ru con. Một nỗi tủi thân, nhục nhã dâng lên nghẹn ngào. Tôi thấy mình bị bỏ lại phía sau, lạc lõng giữa thế giới đang rực rỡ ngoài kia. Ba mẹ vẫn chưa nói gì với tôi từ khi con chào đời. Nhưng dường như cơn giận dữ đã nguôi ngoai dần. Mẹ lặng lẽ đặt thêm chăn lên vai tôi lúc tôi ngủ gục bên nôi. Ba để sẵn ly sữa nóng trên bàn bếp, không cất một lời. Thời gian trôi đi. Những tưởng sau giông bão, mọi thứ sẽ bình yên hơn. Nhưng khi tròn ba tuổi, con vẫn chưa biết nói. Tôi bắt đầu lo lắng. Đêm nào cũng thao thức, sợ những tháng ngày mang thai đầy căng thẳng đã để lại vết sẹo trong con. Tôi tìm đọc đủ loại bài viết về trẻ chậm nói, đôi khi hoảng loạn đến mức không dám nhìn vào đôi mắt to tròn ngây thơ kia. Mỗi ngày, tôi vẫn kiên trì nói chuyện, hát ru, đọc sách cho con nghe. Dù con chỉ nhìn tôi, không đáp lời. Rồi một buổi chiều mùa xuân, khi tôi đang xếp lại đồ chơi, con bất ngờ kéo tay tôi, đôi môi run run thốt ra hai tiếng yếu ớt:“Mẹ… ơi.” Tôi chết lặng. Hai tiếng ấy như tia nắng xuyên qua bầu trời xám xịt. Tôi ôm con vào lòng, nước mắt rơi không kìm được . Trong giây phút ấy, mọi nỗ lực bé nhỏ của con dường như đã được đền đáp. Từ hôm đó, con bắt đầu cất tiếng nhiều hơn. Ban đầu còn ngọng nghịu, chậm rãi, nhưng rồi dần rõ ràng hơn. Mỗi tối, tôi dành thời gian trò chuyện và chơi đùa với con. Chỉ vài tháng sau, bé con đã có thể nhận biết chữ cái, đọc vanh vách bảng cửu chương, đam mê những con số và câu đố logic. Người ta nhìn con ngạc nhiên: “Thông minh quá!” Tôi mỉm cười, siết chặt bàn tay con. Trong ánh mắt sáng ngời ấy là cả một hành trình mà mẹ con tôi đã đi qua, đầy nước mắt nhưng cũng khắc sâu dấu chân của lòng kiên cường. Một buổi tối, khi hai mẹ con đang tô màu trong phòng khách, con bất chợt hỏi bằng giọng non nớt: “Mẹ ơi… ba con đâu rồi?” Tôi khựng lại. Câu hỏi ấy không oán trách, chỉ là một thắc mắc rất đỗi hồn nhiên, vậy mà lại khiến lòng tôi đau nhói. Tôi vuốt tóc con, kéo con vào lòng ôm thật chặt. Tôi im lặng. Một giọt nước mắt lăn xuống má. Không phải vì đau đớn, mà vì tôi nhận ra mình vẫn chưa sẵn sàng nói về điều này. Có lẽ đến lúc nào đó, tôi sẽ đủ can đảm để kể cho con nghe. Mùa xuân năm ấy, bão vẫn chưa tan, nhưng giữa những đêm mưa lạnh, tôi đã nghe thấy tiếng chim hót yếu ớt báo hiệu bình minh. Phần III – Giữa ánh Lửa Đỏ Mùa Hạ Xuân qua đi, mầm non dần cứng cáp, còn tôi lại bước tiếp vào một mùa khác – mùa của thử thách, của những ảo ảnh rực rỡ mang tên tình yêu. Mùa hạ đến, nắng gắt phủ khắp con đường. Giữa những ngày oi ả như thiêu , tôi dạy con những bước đi đầu tiên. Con chập chững, đôi chân bé xíu run run, gương mặt rạng rỡ khi nắm được tay mẹ. Mỗi lần con ngã, tôi lại kiên nhẫn đỡ dậy, dịu dàng chỉ dạy con. Con bé vẫn luôn là cả thế giới của tôi. Đôi mắt trong veo, tiếng cười hồn nhiên như mưa đầu hạ. Tôi cố gắng từng ngày, chỉ mong hai mẹ con có một cuộc sống yên bình hơn. Chúng tôi sống giản dị. Tôi đi làm thuê, tối về ôm con ngủ. Dần dần, tôi cũng quen với cuộc sống của một người mẹ đơn thân. Vừa làm mẹ, vừa làm cha, vừa làm, Không ai đỡ mình khi mỏi, nhưng tôi học cách tự đứng vững. Dù vất vả, tôi thấy lòng mình nhẹ nhàng hơn. Rồi anh ta xuất hiện, vào một buổi chiều nắng cháy. Anh ta là quản lý của tôi, một người đàn ông thành đạt, ăn nói khéo và luôn tỏ ra quan tâm đến mẹ con tôi. Tôi biết anh ta không phải bến đỗ, cũng chẳng phải chỗ để dựa. Nhưng những lời ngọt ngào và quan tâm vụn vặt đủ làm tôi lầm tưởng mình có thể nương nhờ. Tôi đã nghĩ mình mạnh mẽ hơn sau từng ấy chuyện, nhưng hóa ra, trái tim từng rạn nứt lại dễ mềm trước một chút ấm áp. Tôi tin tưởng đến mức đưa anh ta toàn bộ số tiền mình chắt chiu mấy năm trời. Tin tưởng đến mức tự nhủ việc ở bên tôi đã là một sự thiệt thòi cho anh ta. Cho đến một ngày, tôi thấy tin nhắn yêu thương của anh ta gửi cho người con gái khác, ngọt ngào, dịu dàng, nhưng không phải dành cho tôi. Tim tôi đau thắt. Tôi không khóc, không la hét. Chỉ thấy trong lòng trống rỗng, nặng như cái nóng ngày hè đè chặt lên ngực. Tôi bước đi. Gió trưa hầm hập, cơn mưa hạ lất phất rơi trên vai. Tôi không phân biệt nổi đâu là mưa, đâu là nước mắt. Tóc tôi ướt đẫm, từng lọn dài rũ xuống. Tôi cầm kéo, cắt phăng đi, từng nhát, từng nhát, như cắt bỏ những tháng ngày ngu ngốc, những hy vọng bị phản bội. Tôi nhìn con, rồi nhìn ba mẹ, cổ họng nghẹn đắng. Một nỗi hối lỗi âm ỉ dâng lên, vì tôi đã từng để họ hy vọng vào một người không xứng đáng, để rồi tất cả cùng thất vọng. Tôi cúi đầu, để mặc đôi mắt nhòe đi trong im lặng. Tôi biết mình không thể ở lại đây, không thể để sự yếu đuối của mình làm ảnh hưởng đến gia đình mình. Tôi đành để bé con ở lại với ông bà, chấp nhận chuyển công tác đến một nơi xa. Mùa hạ năm ấy, nắng không còn rực rỡ. Nó thiêu cháy mọi niềm tin mong manh, chỉ để lại trong tôi vết tro tàn lặng lẽ, chẳng thể xóa nhòa. Phần III – Thu Về Bên Khung Cửa Tôi đã rụi tàn trong mùa hạ ấy, rực lên rồi vụn vỡ. Mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, tôi mới học cách nhặt nhạnh từng mảnh vỡ của mình, tự vá lại chúng bằng thời gian. Tôi học cách tha thứ, không phải cho những người từng làm tôi đau, mà cho chính bản thân mình những ngày dại dột. Tôi và bé con chuyển đến một thị trấn nhỏ, nơi thu về sớm hơn. Ở đó, gió thoảng nhẹ, mang theo mùi lá vàng và chút nắng dịu. Bé con đã lớn, đôi chân nhỏ thoăn thoắt chạy khắp sân, mái tóc mềm khẽ bay theo gió. Thỉnh thoảng con quay lại nhìn tôi, đôi mắt lấp lánh như chứa cả bầu trời. Con bé hiếu động và tinh nghịch, nhưng cũng rất ngoan và hiểu chuyện. Con hay lăng xăng giúp mẹ, vẽ tặng những bức tranh nguệch ngoạc, gấp những con hạc giấy nhỏ xíu rồi trịnh trọng trao cho tôi. Mỗi món quà con bé tặng, dù vụng về bé nhỏ nhưng đắp thêm từng chút lên tâm hồn tôi, khiến những vết xước cũ thôi nhức nhối. Tôi tìm lại chính mình giữa tiếng cười con trẻ và những ngày bình yên. Tôi quay lại giảng đường, vẫn tất bật với công việc nhưng đã bắt đầu học cách tự yêu thương bản thân. Không còn tủi thân khi nhìn bạn bè cùng lứa đã tiến xa, đã thành đạt, rạng rỡ trong thanh xuân của họ. Tôi nhận ra, thanh xuân của mình vẫn còn đó, nó chỉ mang một hình hài khác. Mỗi người có một con đường riêng, và con đường của tôi dù quanh co, chậm rãi, vẫn có thể đưa tôi đến nơi mình cần đến. Tôi đi chậm hơn, nhưng tôi vẫn đang bước tiếp, và mỗi bước đi đều có đôi bàn tay bé xíu ấy nắm lấy, tiếp thêm cho tôi sức mạnh. Ước mơ năm xưa của tôi từng là được đi khắp nơi, khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia. Giờ đây, ước mơ ấy đã đổi thay, nhỏ bé hơn, giản dị hơn, nhưng chưa bao giờ tắt. Hai mẹ con bắt đầu những chuyến đi nho nhỏ, khi thì dạo công viên gần nhà, khi thì rong ruổi trên chuyến xe về vùng biển xa. Chúng tôi không có một cuộc sống hoàn hảo, nhưng mỗi ngày đều đầy ắp tiếng cười, những cái ôm và đôi khi cả những giọt nước mắt hạnh phúc. Tôi hiểu, mình vẫn đang sống một thanh xuân rực rỡ, một thanh xuân đủ đầy yêu thương. Và rồi, khi bình yên dần trở lại, tôi mới nhận ra: bên tôi không chỉ có con, mà còn có gia đình. Mẹ cưng bé con lắm, bà chăm từng bữa ăn, từng cái áo cái quần. Ba ít nói, nhưng mỗi lần đưa đón cháu đi học, ông đều cười hiền hậu.Tôi chợt thấy nghẹn lại khi nghĩ đến những năm tháng trước đây, chính tôi đã làm ba mẹ buồn lòng nhiều đến thế nào. Những giọt nước mắt, những đêm dài họ thao thức lắng lo. Giờ đây, tôi chỉ muốn sống tốt hơn, không chỉ để bé con có một cuộc đời hạnh phúc, mà còn để ba mẹ có thể an lòng. Tôi học cách quan tâm đến họ nhiều hơn, cùng mẹ nấu bữa cơm ngon, nhắc ba mặc ấm khi trời trở lạnh, góp nhặt từng chút để phụng dưỡng và đền đáp những hy sinh lặng lẽ mà họ dành cho tôi. Không còn những đêm dài khóc ròng, không còn ác mộng rượt đuổi. Vết thương cũ giờ chỉ còn là vết sẹo mờ, không còn đau, chỉ nhắc tôi rằng mình từng vượt qua. Sau tất cả, tôi nhận ra: gia đình vẫn luôn là nơi an toàn nhất, và giờ đây tôi đã đủ mạnh mẽ để trở thành nơi an toàn cho chính những người tôi yêu thương. Rồi anh đến, không ồn ào, không hứa hẹn. Anh là đồng nghiệp ở nơi làm mới, hiền lành và chân thành. Anh thường nán lại sau giờ làm, giúp tôi những việc nhỏ, đôi khi chỉ đặt ly cà phê nóng trên bàn mà chẳng cần nói gì. Anh bước vào cuộc đời tôi, nhẹ như cơn gió thu, không khuấy động, nhưng đủ để hơi ấm len vào những góc tối trong tim. Ở bên anh, tôi lần đầu tiên nhận ra mình có thể thở nhẹ nhàng, những phòng tuyến trong tim lặng lẽ sụp đổ mà không sợ bị tổn thương. Tôi có thể khóc thật to, mà không cần kìm nén. Có thể cười, hồn nhiên như đứa trẻ. Có thể nổi giận, trách móc, thậm chí lặng im nhiều ngày, và anh vẫn ở đó, không rời đi, không lay động. Anh trở thành nơi tôi tựa đầu những lúc mệt mỏi, là bờ vai đủ rộng để gánh cả những hỗn loạn trong tôi. Khi tình cảm dần sâu đậm, chúng tôi vấp phải sự cấm cản từ gia đình anh. Tôi từng nghĩ sẽ buông tay, vì không muốn anh kẹt giữa tình yêu và sự kỳ vọng của gia đình. Tôi đã quen với việc lùi bước để người khác dễ lựa chọn hơn. Nhưng anh thì không. Anh chọn ở lại, lặng lẽ thuyết phục từng người trong gia đình, giải thích cho họ hiểu về quá khứ của tôi, về những năm tháng tôi đã trải qua. Anh không bảo vệ tôi bằng những lời hứa khoa trương, mà bằng sự tôn trọng và tình yêu giản dị. Xung quanh chúng tôi, những lời bàn tán cũng từng dấy lên. Người ta nhìn tôi bằng ánh mắt nửa thương hại, nửa dò xét. Nhưng anh chỉ nắm tay tôi chặt hơn, im lặng đồng hành, để sự kiên định của anh thay câu trả lời cho tất cả. Tôi chợt nhận ra, người ta ở lại không phải để cứu rỗi hay xóa nhòa nỗi đau, mà chỉ để nhắc tôi rằng: tôi có quyền yếu đuối, có quyền vỡ òa sau những năm tháng gồng mình chịu đựng, rằng tôi không cần phải mạnh mẽ mọi lúc, cũng chẳng cần cố gắng hoàn hảo để có được hạnh phúc, rằng ngay cả khi trái tim này đầy rẫy những vết xước, tôi vẫn xứng đáng được nâng niu, được yêu thương trọn vẹn, theo cách dịu dàng nhất. Bé con ban đầu gọi anh là “chú” đầy rụt rè, nhưng chẳng bao lâu sau, con bé đã cười khúc khích mỗi lần anh xuất hiện, bàn tay nhỏ níu chặt lấy ngón tay anh. Tôi nhìn thấy trong ánh mắt anh sự dịu dàng, kiên nhẫn, thứ tình yêu không ồn ào mà sâu lắng đến tận đáy tim. Ngày tôi tốt nghiệp đại học, anh đứng lặng lẽ ở cuối hội trường, tay ôm bó hoa lớn, nụ cười nở rộ như ánh nắng trời thu. Bé con chạy đến, nắm tay anh, kéo vào giữa đám đông, bước thật nhanh về phía tôi.Ba mẹ tôi đứng bên, không còn vướng lại những nỗi buồn xưa, chỉ có ánh mắt ấm áp mà suốt nhiều năm tôi chưa từng thấy lại. Tôi khẽ nhìn ra, bên ngoài khung cửa, những chiếc lá vàng chao nghiêng như đang nhảy múa. Lần đầu tiên sau rất lâu, tôi thấy lòng mình thật sự bình thản. Mọi thứ từng vỡ nát giờ đang dần được chữa lành lại, từ từ, chậm rãi, và tôi biết: cuối cùng, những vết thương cũng đã ngủ yên trong hơi ấm dịu dàng của mùa thu. “Giữa hai mùa hoa, tôi từng sợ trái tim mình mãi đông cứng trong giá lạnh. Nhưng rồi, khi gió đã thôi gào rít, khi nắng không còn bỏng rát, tôi hiểu ra rằng: chỉ cần kiên trì yêu thương, hoa vẫn có ngày đơm nở rực rỡ.” Leo Kim #Vietchualanh #Giuahaimuahoa
-
TTS feed content
“ĐÁM ĐÔNG KHÔNG CẦN LÝ LẼ CHỈ CẦN CẢM XÚC MẠNH “Lý trí của một người trong hoàn cảnh bình thường sẽ nhìn thấy sự thiếu mạch lạc nhưng đám đông gần như mù quáng trước sự thật ấy và thực tế là họ bị bóp méo bằng trí tưởng tượng áp đặt lên đó.” (Trích Diễn biến tâm lý đám đông) Bạn có từng thấy một ai đó bị “ném đá” dữ dội mà không hiểu vì sao? Bạn có từng thấy một xu hướng vô nghĩa lan truyền rầm rộ mà chẳng ai dừng lại để hỏi: “Việc này để làm gì?” Nếu từng, bạn đã chứng kiến quyền lực đáng sợ của “tâm lý đám đông”. Gustave Le Bon đã chỉ ra rất rõ: Đám đông không suy nghĩ, chỉ cảm nhận. Và đó là lý do vì sao cảm xúc trong đám đông luôn vượt ngoài tầm kiểm soát. Ông liệt kê ra các đặt điểm về cảm xúc và đạo đức của đám đông như sau: 1. Tính bốc đồng, tính dễ thay đổi và sự cáu kỉnh của đám đông Le Bon chỉ rõ, đám đông phản ứng theo bản năng. Không suy xét. Không phân tích. Không cần sự thật. đám đông bị chi phối bởi những nguyên nhân kích thích bên ngoài và phản chiếu lên những biến đổi không ngừng giữa họ. Đám đông cả nể và dễ tinh theo một gợi ý nào đó. Vụ việc Johnny Depp và Amber Heard là minh chứng điển hình. Khi Amber lần đầu lên tiếng tố cáo, cả thế giới quay lưng với Johnny mà chưa có một bằng chứng rõ ràng nào. Các hãng phim cắt hợp đồng, người hâm mộ quay lưng. Đó không còn là công lý mà là hiệu ứng đám đông. Mãi đến khi phiên tòa được công khai, sự thật mới sáng tỏ. Nhưng ai chịu trách nhiệm cho những mất mát mà đám đông gây ra? 2. Sự phóng đại và ngây thơ của cảm xúc trong đám đông Trong đám đông, ta không còn phân biệt được nghi ngờ lành mạnh với niềm tin mù quáng. Chính vì thế, đám đông dễ tin theo thuyết âm mưu, lời đồn thổi, hay “một chiếc idol thần thánh hóa”. Sự thật thì phức tạp, nhưng đám đông chỉ muốn thứ gì đơn giản, giật gân – và dễ thỏa mãn cảm xúc. Trong mùa đại dịch COVID-19, có một giai đoạn người dân đổ xô đi mua… giấy vệ sinh. Không phải vì thiếu mà vì ai cũng sợ không còn. Một vài hình ảnh “trống kệ” trên mạng đủ khiến cả thành phố hỗn loạn. Không cần lý do. Chỉ cần sợ hãi lan tỏa. Đó là “tâm lý bầy đàn” một dạng tâm lý đám đông mà Le Bon gọi là “mù quáng tập thể.” 3. Sự không khoan dung, độc tài và chủ nghĩa bảo thủ của đám đôngKhi một tư tưởng mới xuất hiện, một nhân vật đi ngược số đông nổi lên, phản ứng thường là gì? Chống đối. Tẩy chay. Mạt sát. Vì sao? Vì đám đông không chịu được cảm giác bất an khi niềm tin cũ bị thách thức. Sự bảo thủ là lá chắn chống lại nỗi sợ mất kiểm soát. Ngày xưa, Steve Jobs từng bị chính hội đồng Apple sa thải vì những ý tưởng “quá khác người”. Họ sợ thay đổi. Sợ rủi ro. Và đám đông ban đầu đâu có ai tin rằng một cái “iPhone không bàn phím” sẽ thay đổi thế giới? May thay, lịch sử vẫn luôn ưu ái những kẻ dám đi ngược đám đông. 4. Đạo đức của đám đông Đám đông có thể trở nên rất nhân đạo hoặc cực kỳ tàn ác chỉ trong vài giờ. Tùy vào người dẫn dắt họ chạm vào phần nào trong cảm xúc: cao đẹp hay hèn hạ. Đám đông không xấu nhưng dễ bị dẫn dắt về phía xấu nếu không có một tiêu chuẩn lý trí để soi đường. Trong bóng đá, đôi khi chỉ một tình huống trọng tài bị nghi là thiên vị, đám đông trên khán đài có thể từ reo hò thành… đập phá. Những vụ như Heysel 1985 hay Indonesia 2022 từng cướp đi sinh mạng của hàng trăm người vì cảm xúc tức giận lan truyền. “Thời đại của chúng ta là thời đại của đám đông nhưng chỉ những ai giữ được lý trí cá nhân mới không bị cuốn trôi.” Đừng dễ dàng tin theo. Đừng vội chia sẻ. Đừng để cảm xúc của người khác thay thế tư duy của chính bạn.
-
TTS feed content
TỬ TẾ LÀ KHÍ CHẤT ĐẸP NHẤT Mỗi người trong chúng ta đều có những tiêu chuẩn riêng khi nói về “người lý tưởng”. Có người yêu nét đẹp dịu dàng, có người say mê sự mạnh mẽ, thông minh hay nổi bật. Nhưng với mình, tử tế luôn là khí chất đẹp nhất. Không lấp lánh như mấy viên kim cương chục cara, không ồn ào như danh vọng. Nhưng một người tử tế dù ở đâu, ở tuổi nào đều khiến người khác cảm thấy dễ chịu. Mình mê một người có giọng nói nhẹ nhàng. Biết nói lời “cảm ơn” và “xin lỗi” khi cần. Không vì sĩ diện mà nặng lời. Không vì tức giận mà tổn thương người khác. Mình thích cái cách mà ai đó đợi mình dịu lại, chờ cho nước mắt ngưng rơi, rồi mới nhẹ nhàng nói với mình: “Anh hiểu vì sao em buồn. Nhưng em hiểu sai rồi, để anh giải thích cho em nghe…” Thật ra, sự tử tế không phải là thứ được học từ sách vở như trong sách đạo đức, mà là điều được chắt lọc từ trải nghiệm, từ cách mình từng bị tổn thương, và từ những lần mình vô tình khiến người khác tổn thương. Một người tử tế không phải vì họ chưa từng giận dữ, mà vì họ biết: Khi đối diện với người mình yêu thương, tổn thương dù nhỏ cũng có thể để lại vết nứt sâu. Chính vì vậy, mình cũng muốn trở thành một người như thế một người dịu dàng trong cách nói, chừng mực trong cách yêu, và bình tĩnh trong cách giận. Không phải để người khác yêu mình hơn. Mà để mình xứng đáng hơn với chính người mình chờ đợi. Tử tế không phải là thứ khiến bạn nổi bật trong đám đông. Nhưng là điều khiến bạn được nhớ mãi khi người khác lặng lẽ rời đi. Vậy nên, nếu bạn đang cảm thấy mình chưa đủ nổi bật, chưa đủ đặc biệt đừng vội chạy theo hình mẫu nào đó. Hãy thử sống tử tế thêm một chút, đủ kiên nhẫn với người khác, và dịu dàng với chính mình. Bạn sẽ thấy, tử tế chính là ánh hào quang âm thầm, nhưng không bao giờ tắt. Đến lúc cho thế giới thấy hào quang của bạn rực rỡ đến nhường nào.
-
TTS feed content
Báo oán giả tiền nhập! Báo ân giả thứ nhập! Sĩ từ thứ nhập. Dứt mấy tiếng loa “chiếu lệ”, âm ọc ở trên chòi canh, người lính đứng cạnh ghế tréo của ông chủ khảo theo miệng người lại phòng cầm sổ cũng đứng chỗ ấy, bắc loa đọc tên học trò. Một tiếng dạ bật lên trong đám đông. Một người thiếu niên liêu mạng lách qua “vòng vây” đệ các đồ đạt kềnh càng đến khu đất trước ông chủ khảo. Toán lính kiểm soát bắt đầu làm việc. Họ giở bỏ áo tơi và cuốn áo lều, họ dòm nững cái chõng, chân chõng, họ ghé vào ống đựng quyển và quả bầu be đựng nước, họ lần giải lưng và vuốt các gấu áo gấu quần, họ cởi tung cả bộ lọng lều, rồi họ lúc soát đến cái tráp sơn. Ngoài một thoi mực, một cái nghiên, và vài cái bút, một cái dù vở, một tập giấy bản và mấy cái bánh giò, mấy cái bánh dầy, vài cái tả trâu, vài miếng cơm nắm, vài miếng thịt rang, trong tráp không có vật gì khả nghi. Người thiếu niên ấy được phép lĩnh quyển thi của người lại phòng, tung tăng đi vào trong trường. Đến lượt người khác theo tiếng loa gọi tiếng vào. Người này cũng không có sách thạch bản hay văn cũ chữ “kiến” chi hết, nhưng các đô lặt vặt không đựng bằng tráp mà đựng bằng yên và trong cái yên lại thêm mộ bộ bàn đèn thuốc phiệ.n. Thuốc phiệ.n không phải vật bị cấm, người ấy cũng được lĩnh quyển vào trường. …. Mặt trời mọc, các cây đình liệu cũng vừa cháy hết, vũ trụ đã khôi phục cảnh tượng xinh đẹp và mênh mông của ban ngày. Trong miếng đất giáp với của trường, một tràng tuổi trẻ thơ thẩn đợi sự khám xét của bọn lính kiểm soát. Bộ mặt tuấn tú cố chọi vẻ kiều diễm với ánh nắng buổi mai. Đôi mắt long lanh như muốn hút cả sơn hà thành quách. Quần áo đồ đạt chàng ấy không có thứ gì phạm cấm, chỉ duy cái ngực sao lại nở nang mẩy lớn, hơi khác với ngực bình thường. Lục hết các món linh tinh, cố nhiên bọn lính kiểm soát không quên soát cái chỗ mà họ đã nghi ngờ đó. Vừa thục tay vào lần trong áo chàng ta, thì người lính ấy lập tức rút luôn tay ra, dáng bộ giãy nảy giống như dúng phải nước nóng. Những người gần đó hau háu nhìn chàng tuổi trẻ bằng đôi mắt ngờ vực, có kẻ bảo chàng ấy giắt nhiều sách vở giấy má trong mình, có kẻ lại đồ trong mình chàng ta hẳn có hung khí hoặ phù chú gì đó. – Bẩm quan lớn người này không phải đàn ôngSau tiếng trình giật giọng của người lính kiểm soát, ông chủ khảo trọ trẹ gắt giọng: – Sao mi hay? – Bẩm quan lớn, con thấy… Rồi ngập ngừng, người lính như không dám nói nốt. – Mi thấy cái chi? Người lính lại ngập ngừng: – Bẩm con thấy … Sự thông minh của chủ khảo đã cho sự ngập ngừng đó mà biết được cái người lính đã thấy, ngó mặt người trẻ tuổi, ông ấy hỏi một cách nghiêm nghị” – Có thật mi là đàn bà hay không? Đích thực đàn bà, người ấy không dám chối cãi. Lệnh nghiêm từ trên ghế tréo đưa xuống. Người đàn bà ấy phải bỏ chiếu, lều, chõng, tráp ở cửa trường, theo luôn sợi thừng của lính kiểm soát để đi ra dinh tổng đốc. Trong đám đông những ông sĩ tử còn đợi tiếng gọi, xôn xao người nọ hỏi người kia: – Cô ả nào mà to gan thế? – Quê quá chị ta ở đâu, có ai biết không? – Cô ta ở phường Khán Xuân, chứ đâu! – À cái cô ái nam ấy sao? – Phải, chính cô ái nam ấy! – Hoài của nhỉ! Người thế mà ái nam! – Cô ả ấy học hành khá lắm phải không? – Chẳng khá lại dám giả trai đi thi? Giỏi lắm ấy chứ, kém gì nàng Văn Tú Tài? – Các ông dám khen nó giỏi, tôi cho là đồ đ.ĩ. “Nữ ngôn bất xuất”, chữ sách để đâu? Một người con gái đã có đọc sách mà dám len lõi vào thi với đám con trai, thì cò biết danh giá là cái gì nữa. dầu hay “tám vạn nghìn tư” cũng là đồ bỏ. – Chẳng những đồ bỏ mà thôi, lại còn cái tội “khi quân”, nữa chứ. Giả làm con trai đi thi đó là khi quân chứ gì! Rồi các ông xem, chị ta được “giảo giam hậu” là nhẹ, nếu tội ấy vào người đàn ông thì phải “trảm quyết”. Cứ thế, người ta cứ chĩa vào mặt người con gái mà cãi nhau mãi như thế. Mặc cho những tiếng mỉa mai, những lời khen ngợi bay ngoài lỗ tai, cô gái lạ đời cứ việc đi qua trước mặt mọi người bằng dáng bộ thản nhiên. – Trích Trong rừng nho – Trên là một đoạn trích trong tác phẩm “Trong rừng nho” của Ngô Tất Tố, đoạn Hồ Xuân Hương cải nam trang đi dự thi. Ở cuối đoạn ta thấy, mặc cho những tiếng mỉa mai hay lời tán tụng, Hồ Xuân Hương vẫn hiên ngang bước đi, bỏ lại sau lưng trường thi và mọi định kiến xã hội. Với nàng, tri thức không để cầu danh mà để cất lên tiếng nói riêng, phá vỡ xiềng xích phong kiến. Ngọn lửa khinh bạc khuôn sáo và khao khát tự do bùng cháy mạnh mẽ, biến nàng thành biểu tượng của người phụ nữ dám sống trọn vẹn, dám khẳng định tài năng.
-
TTS feed content
“AI CHO TAO LƯƠNG THIỆN?” Tiếng thét của Chí Phèo vang lên trong đêm vắng không chỉ là lời cuối của một kiếp người, mà là lời buộc tội dành cho cả xã hội đã đẩy một con người vào chỗ không lối thoát. Đó không phải là một câu hỏi đòi hỏi câu trả lời. Mà là một tiếng khóc. Một tiếng khóc từ đáy cùng nhân tính. Chí Phèo từng là một người hiền lành, sống bằng lao động, không làm hại ai. Nhưng sau những tháng ngày trong tù, nơi quyền lực và tàn bạo là thứ ngôn ngữ duy nhất được hiểu, hắn trở về làng với gương mặt đầy sẹo, tay cầm chai rượu, miệng luôn chửi bới. Xã hội dán nhãn cho hắn là “kẻ mất nhân tính” và hắn buộc phải sống theo đúng cái nhãn đó, như một cách phản kháng. Theo tâm lý học xã hội, đây là hiện tượng “self-fulfilling prophecy” lời tiên đoán tự trở thành sự thật. Khi ai đó bị xem là hư hỏng, dù họ muốn thay đổi, xã hội cũng không cho họ cơ hội. Và thế là, họ dần trở thành đúng như điều người ta nghĩ. Thị Nở, người phụ nữ “xấu đến ma chê quỷ hờn”, lại chính là người đầu tiên nhìn Chí Phèo không qua lăng kính sợ hãi. Bát cháo hành của Thị như một lời mời quay về làm người. Lần đầu tiên, Chí nghe thấy tiếng chim hót, thấy trăng sáng. Lần đầu tiên, hắn muốn bỏ rượu. Hắn mơ đến một mái nhà. Một cuộc sống bình thường, tử tế. Đó không chỉ là tình yêu, mà là sự công nhận đầu tiên từ một con người khác, rằng Chí xứng đáng được sống như một con người. Hắn muốn quay lại với lương thiện nhưng xã hội chưa sẵn sàng tha thứ cho hắn. Chỉ một lời từ bà cô Thị Nở “Không thể lấy một thằng rạch mặt ăn vạ” là đủ để kéo sập toàn bộ hy vọng vừa mới nhen lên trong Chí. Hắn nhận ra, dù có cố gắng bao nhiêu, xã hội cũng sẽ không bao giờ nhìn hắn khác đi. Câu hỏi “Ai cho tao lương thiện?” vang lên trong một đêm định mệnh. Nó không hướng vào Thị. Mà hướng vào cả một xã hội nhỏ bé nhưng khắc nghiệt, đầy định kiến. Chí Phèo không chỉ kể câu chuyện về một con người bị tha hóa, mà là lời cảnh tỉnh rằng: nếu xã hội chỉ biết loại trừ, sẽ luôn có những Chí Phèo mới sinh ra. Và câu hỏi “Ai cho tao lương thiện?” vẫn cứ lởn vởn giữa đời sống hôm nay nơi người ta vẫn dán nhãn, phán xét, rồi ngoảnh mặt đi với những kẻ từng trượt ngã. Bởi đôi khi, làm người không khó. Cái khó là: được công nhận là một con người.
-
TTS feed content
LÀM SAO ĐỂ NGƯỜI CÓ TÀI CAN TÂM TÌNH NGUYỆN LÀM VIỆC CHO MÌNH? Trong thời đại mà ai cũng nói về “thu hút nhân tài”, có bao nhiêu người thật sự hiểu cách dùng người? Người giỏi không thiếu, cái thiếu là chỗ xứng đáng để họ trao lòng trung thành. Tương truyền thời xưa có một vị vua muốn mua ngựa quý gọi là ngựa thiên lý, sẵn sàng trả ngàn vàng. Nhưng suốt một thời gian dài, vẫn không ai đem ngựa tới bán. Cuối cùng, có một vị đại thần đã nhận trách nhiệm đi mua ngựa, ông trả ngàn vàng… nhưng để mua một con ngựa đã chết. Quan cận thần vẫn mang xương ngựa về dâng vua. Vua nổi giận: “Ai cho phép ngươi dùng số vàng lớn như vậy để mua một bộ xương ngựa?” Đại thần đáp: “Một con thiên lý mã đã chết, cho dù đã mua mất 500 lượng vàng, huống hồ một con thiê lý mã sống? Người trong thiên hạ tất nhiên đều cho rằng bệ hạ có lòng thật sự muốn mua thiên lý mã, nhất định họ sẽ đem thiên lý mã đến cửa triều đình.” Quả nhiên, chưa đầy một năm, nhà vua đã mua được ba thiên lý mã. Thời Chiến Quốc, nước Yên nhỏ bé, thế yếu hơn các chư hầu. Nhưng Yên Chiêu Vương nuôi chí lớn, muốn chiêu mộ nhân tài để phục hưng đất nước. Ông tìm đến Quách Hòe, một mưu sĩ tầm trung, hỏi: “Ta muốn tìm người tài khắp thiên hạ để giúp giang sơn xã tắc, thu phục những đất đai đã mất, nên làm thế nào?” Quách Hòe không trả lời thẳng, mà kể lại tích “ngàn vàng mua xương ngựa”, rồi nói: “Ngày nay, nếu quả thật bệ hạ muốn cầu tìm người hiền là thầy dạy, vậy thì hãy xin bắt đầu từ tôi. Ngay cả đế Quách Hòe tôi mà cũng được nhà vua trọng dụng, huống hồ những người có tài năng hơn tôi? Nhất định họ sẽ từ nơi xa ngàn dặm vội vã kéo tới đây” Chiêu Vương nghe theo. Ông xây biệt phủ cho Quách Hòe, đãi như bậc hiền triết, khiến thiên hạ bàn tán. Không lâu sau, các kỳ nhân như Nhạc Nghị, Trâu Diễn, Điền Đan… đều tìm đến nước Yên. Bằng một hành động đúng người, đúng lúc, đúng tâm thế, Chiêu Vương đã đổi lấy cả một thời kỳ hưng thịnh. Muốn người giỏi làm cho mình, không thể chỉ hô khẩu hiệu. Phải khiến họ cảm thấy được trân trọng, được tin cậy, được cần đến.Hãy đãi người chưa giỏi bằng cái tâm, để người thật giỏi thấy mà tin. Hãy chi tiêu đúng vào niềm tin, thay vì chỉ tiêu tiền vào quảng cáo hào nhoáng. Và đừng chờ đến khi có “ngựa quý” mới chịu trả giá xứng đáng, biết đầu tư trước vào những điều chưa thấy, mới là tầm nhìn thật sự.
-
KHO BÁU – THÙNG RÁC
KHO BÁU – THÙNG RÁC Ai cũng có một kho báu của riêng mình, vì bất kỳ ai cũng sẽ có ít nhiều một vài bí mật mà chỉ bản thân mình mới biết. Kể cả dù đó là điều tốt hay xấu, kể cả khi công khai điều đó có hoặc chả có ai bận tâm, hay chả khiến ai bị ảnh hưởng đi chăng nữa. Nhưng nếu cá nhân chỉ muốn một mình mình biết hoặc chả muốn nói với ai thì kho báu bí mật bắt đầu hình thành từ đó. Nó là kho báu, là tập tin, là tài liệu, là dữ liệu, ký ức, câu chuyện, hình ảnh,… bạn muốn gọi nó là gì thì đó cũng là những suy nghĩ về sự việc, về điều gì đó, chuyện gì đó bí mật mà chỉ mình bạn biết. Nhưng đó chỉ là bạn nghĩ vậy thôi. Bởi vì đôi khi có nhiều cái bạn tưởng người khác không biết nhưng sự thật có thể biến hoá mà. Do vậy nên kho báu có thể trở thành thùng rác bất cứ lúc nào. Ẩn sâu trong mỗi chúng ta đều có một thùng rác cho riêng mình. Nó có thể ở nhiều chế độ đa dạng. Công khai, công cộng hoặc bị khoá. Thùng rác ở đâu cũng có. Cả nghĩa đen và nghĩa bóng nhé! Và nó sinh ra thực sự có ý nghĩa gì? Vạn vật đều có tác dụng và ý nghĩa thực sự phụ thuộc vào cái nhìn và tư duy của mỗi người. Thùng rác là nơi để chứa đồ bỏ đi, những thứ vật chất không còn dùng được nữa hoặc không muốn dùng nữa. Đó có lẽ là điều đơn giản nhất chúng ta nghĩ đến định nghĩa của thùng rác. Thế này nhé! • Một món đồ từng được yêu thích, trân trọng. • Một thứ không còn hữu dụng nữa kể cả còn hạn hay hết hạn. • Món quà từ ai đó tặng. • Bức ảnh kỷ niệm. • Lá thư. • Tài liệu. • v..v.. Tất cả những gì mà con người cùng nhau hoặc tự mình tạo nên đều đi kèm theo cảm xúc của họ lúc ấy. Cảm xúc hạnh phúc, vui sướng, phấn khích, tự hào, hãnh diện, buồn, tủi thân, thất vọng, trống rỗng, chán nản… Cảm xúc nào cũng sẽ tạo ra một điều gì đó. Nó là trừu tượng hay hữu hình thì cũng đều được tạo nên từ cảm xúc và suy nghĩ. Đó là sự vận hành tự nhiên của mọi thứ trong cuộc sống. Và tất cả những điều này khi không còn cần đến nữa sẽ được bỏ vào thùng rác cũng bằng chính cảm xúc và suy nghĩ của thời điểm mới. Ai cũng thế. Nên ai cũng có thùng rác là vậy. Nhưng tại sao tôi lại nghĩ nó cũng là nơi chứa bí mật, là kho báu? Vì do cách nó được tạo ra. Nó từng là hạnh phúc, niềm hãnh diện, hi vọng, mồ hôi, nước mắt, sức lao động, thành quả… Có thể là công khai hoặc có thể là của riêng bạn với ai đó hoặc của mình bạn thôi. Và những điều đó chắc chắn được bạn trân quý, coi trọng, gìn giữ và bảo vệ. Vậy nó có phải là kho báu không? Rồi khi hết vui, giống như khi không thể dùng được nữa. Có thể vì hết hạn, mất giá trị. Hoặc bị phát hiện rồi ghen tị dẫn đến tranh dành, giật cướp và rơi hỏng, hoặc do chính bạn lơ là làm hỏng. Cả những vật chất lẫn tinh thần – tình cảm nhé! Đỉnh điểm để bị bỏ đi, vứt đi, bán đi hoặc miễn sao là không còn hiện diện ở bên bạn nữa là khi xuất hiện sự phẫn nộ, tuyệt vọng, thất vọng… Ví dụ tiếp nhé! • Bạn được tặng một món đồ từ có giá trị lớn đến nhỏ, kể cả vô giá (có tiền không mua được hoặc không cần tiền mà cũng mua được). Nó sẽ ở bên bạn bao lâu là tuỳ theo cảm xúc của bạn với người cho tặng bạn, đúng không? Nghĩ lại xem bạn có thứ gì như thế không? • Bạn tự mua cho mình một món đồ, một bộ quần áo hay cái túi, đôi giày, cái vòng, cái xe, cái điện thoại… Rồi đến khi không thích nữa, hết thấy đẹp, lỗi mốt, rộng quá, chật quá, bỗng dưng thấy xấu, thích cái khác hơn… Xong bạn sẽ làm gì? Bán, cho, vứt? – Thùng rác truyền thống tiêu thụ những thứ đó.- Và thường vứt vào thùng rác này rồi là một đi không trở lại. Hoặc phải đi bới rác ngay còn kịp. Chỗ rác thải này cần mất rất nhiều thời gian để phân huỷ trong môi trường sống, cái này chắc ai cũng rõ rồi. • Bạn làm được điều gì đó như tài liệu, phát minh, luận văn, bản thảo, ý tưởng… nhưng không được trân trọng, không được sử dụng vì vài lý do. Và bị xoá bởi ai đó hoặc chính bạn (Delete). • Những hình ảnh kỷ niệm, tin nhắn, hay về chủ đề nào đó được tạo ra và lưu lại. Nhưng khi không còn hữu dụng, thừa thãi, không còn cần nữa, không vui nữa sẽ bị xoá (Delete). – Thùng rác công nghệ sẽ tiêu thụ những thứ này.- Thời buổi này gần như tất cả đồ công nghệ đều có mục thùng rác. Còn lựa chọn Delete thì là luôn có rồi. Biểu tượng của nó là hình ảnh chiếc thùng rác rất dễ nhận diện. Nhưng thùng rác ấy sẽ lưu trữ lại theo cài đặt của mỗi người hoặc theo cài đặt cơ bản, thường là khoảng 30 ngày rồi mới xoá vĩnh viễn. Thùng rác này quá thoải mái để chúng ta thay đổi quyết định nếu không muốn bỏ nữa. Nếu muốn khôi phục thì ai cũng có cơ hội để làm vậy nếu không thay đổi cài đặt hoặc dọn thùng rác. Giờ cái tầm của ‘Thùng rác’ nó đa dạng và chuyên nghiệp dữ lắm. Tại sao phải có thùng rác. Tại sao những thùng rác công nghệ đó ngày lại càng có nhiều? Để sửa chữa sự hối hận đúng không? Để có thêm cơ hội lần nữa? Để bí mật, kho báu không bị chôn vùi? Để sáng tỏ điều gì đó?… Dù là lý do gì thì nó cũng luôn là thứ rất cần thiết. Nào thì thùng rác tài liệu, thư mục đã xoá; thùng rác tin nhắn đã xoá; thùng rác ảnh đã xoá..v..v.. Cái này sẽ là bí mật, nếu ai cần mà lần ra được thì tức là bí mật bị bật mí. Những thứ đã bị bỏ đi, xoá đi, vứt đi ít nhiều sẽ mang theo một bí mật. Bí mật!? Kho báu!? Thùng rác!? Ý tôi là vậy đó! Nhiều cái giá trị sẽ được định nghĩa bằng cảm xúc và thời điểm với môi trường của một cá nhân. Vậy nên dù bạn đã và đang hoặc sẽ có gì. Dù nó là kho báu hay là rác thì mọi thứ đến với mình đều sẽ có ý nghĩa. Và đến được thì sẽ đi được, giống như sinh ra thì cũng sẽ chết đi. Quy luật tự nhiên rồi. Và chính bạn mới là điều quan trọng nhất. Bởi bạn sẽ quyết định mọi thứ đến và đi hay ở lại như thế nào. Và từ khi sinh ra bạn sẽ luôn ở đó để làm vậy cho đến khi bạn chết đi. Nên mất công sống hãy tận hưởng và quý trọng chính bản thân mình. Bạn mới quyết định được giá trị của mình, bạn cũng quyết định giá trị của cả những điều xung quanh đến với cá nhân bạn nữa. Mỗi cá nhận đều có sức mạnh tuyệt đối với chính bản thân mình! • Bạn thích cái kẹo dứa, ăn nó bạn thấy vui. Tôi không thích vị dứa nên tôi không thấy vui khi ăn nó. • Bạn có xe máy và đi giỏi nên bạn thấy vui khi có nó là phương tiện phục vụ đủ cho công việc nhu cầu của bạn. Tôi chỉ biết đi xe đạp, vừa tập thể dục, vừa bảo vệ môi trường, cũng vì nơi làm việc và nhu cầu di chuyển của tôi không nhiều nên có xe đạp là tôi vui rồi. Nhưng bạn khác có ôtô vì nhà đông người và đi xa nên họ lại cần ôtô. Bạn khác nữa chỉ đi bộ vì chả có nhu cầu di chuyển nhiều nên họ chả tốn tiền mua phương tiện hay lo chỗ đỗ xe là họ vui rồi. Tôi thấy suy nghĩ là chìa khoá vạn năng. Song song với nó là cảm xúc. Kho báu và thùng rác dù nó được định nghĩa thế nào thì quan trọng là nó được sử dụng để làm gì, cất giữ điều gì, nó được tạo ra với ý nghĩa như thế nào. Một cái hộp có thể vừa để chứa những thứ quý giá đắt tiền hay món ăn ngon lành. Nhưng sau đó có thể thành cái hộp để rác ngay lập tức, hoặc có thể có mặt ở bãi rác ngay được. Khi quyết định tạo nên điều gì, lưu trữ như nào rồi bỏ đi ra sao thì hãy suy nghĩ trước khi làm nhé tôi ơi, bạn ơi! Nhiều cái mình có thể khôi phục được, nhưng có nhiều cái là đăng xuất, bốc hơi khỏi cuộc sống của mình mãi mãi luôn! [Kho báu – Thùng rác nói: “ Tớ luôn có mặt ở khắp mọi nơi, kể cả trong tâm trí bạn. Tớ có khả năng chứa đựng mọi thứ, không giới hạn. Tớ cũng có thể tiêu huỷ hết những thứ bạn để ở nơi tớ ngay lập tức hoặc theo một khoảng thời gian nhất định nào đó. Nhé! Tớ ở đây!”]
-
TTS feed content
KHI NGOẠI HÓA THÀNH MÂY (Truyện ngắn – văn xuôi chữa lành) Tôi chưa bao giờ nghĩ đến ngày ngoại sẽ không còn. Ngoại tôi là kiểu người mà ai cũng nghĩ sẽ sống lâu thật lâu – bởi bà kiên cường, giản dị, và dịu dàng như một khúc dân ca. Ngoại hay ngồi ở bậu cửa, đôi tay lần chuỗi tràng hạt, đôi mắt đăm chiêu nhìn ra ngõ – nơi lũ trẻ trong xóm í ới gọi nhau những buổi trưa hè. Ngoại tôi không học cao, không giỏi công nghệ, chẳng biết gọi video hay dùng mạng xã hội. Nhưng ngoại biết nấu món cháo mà cả đời tôi không thể quên, biết nhìn tôi rồi đoán được trong lòng đang có chuyện gì, và biết thương tôi theo cái cách không ai khác trên đời có thể làm được. Tôi từng nghĩ, chỉ cần về nhà, sẽ luôn thấy ngoại ở đó – với mái tóc bạc như mây và giọng nói chậm rãi như mưa. Nhưng đời không bao giờ báo trước những điều ta sợ nhất. Rồi ngoại mất. Tôi nhớ như in buổi chiều hôm ấy, trời không mưa, cũng chẳng nắng, chỉ âm u và im lặng lạ thường. Tôi vừa về tới nhà thì căn bếp – nơi ngoại từng lật bánh xèo, giã tỏi, chắt nước rau – nay trống hoác và lạnh tanh. Cái mền bông ngoại thường đắp giờ xếp gọn lại. Cái gối ngoại ôm cũng đã được đem giặt. Tôi ngồi ở đầu giường ngoại, tay cầm cái radio cũ vẫn còn hát dở một bài vọng cổ. Tiếng ca như nghẹn lại, chẳng ai tắt mà cũng không ai còn đủ bình tĩnh để lắng nghe. Tôi không khóc. Không phải vì mạnh mẽ, mà vì chưa kịp tin. Trong đầu tôi cứ vang lên câu hỏi ngây ngô: “Ngoại thiệt sự… không còn nữa hả?” Những ngày sau đó, căn nhà như hụt mất một nhịp thở. Cái im lặng không chỉ là sự vắng mặt, mà là cả một thế giới không còn mùi dầu gió, không còn tiếng dép lê, không còn tiếng gọi: “Con ăn gì chưa để ngoại nấu?” Tôi đi học, về nhà, ăn cơm, rồi lặng lẽ trốn vào phòng. Không còn muốn trò chuyện, không còn muốn nghe ai hỏi han. Tôi tự thu mình lại như con nhím nhỏ – tổn thương và mỏi mệt. Có lần, tôi nghe một đứa bạn kể rằng: “Bà ngoại nó mất, nó mất luôn cả tuổi thơ.” Và giờ tôi hiểu, không phải là cường điệu. Tuổi thơ tôi – những buổi chiều ngoại chải tóc, những đêm nằm gác chân lên bụng ngoại mà ngủ – giờ chỉ còn lại trong trí nhớ. Một ngày, tôi vô tình lục được chiếc hộp thiếc cũ – nơi ngoại hay cất mấy món lặt vặt. Trong đó là cuốn sổ tay cũ kỹ, đầy những dòng chữ nghiêng nghiêng, lem nhem mực: “Ngày… nấu chè đậu đen cho con. Nó nói ngon, ngoại vui gần chết.” “Nó đi thi, sợ nó đói, ngoại nấu cơm sớm.” “Cầu trời, cho nó luôn bình an.” Tôi bàng hoàng nhận ra: ngoại không chỉ thương tôi bằng lời, mà thương bằng cả cuộc đời lặng thầm của bà. Và lần đầu tiên từ ngày ngoại mất, tôi khóc. Khóc đến nấc lên. Khóc như một đứa trẻ vừa đánh rơi điều quan trọng nhất trên đời. Tôi bắt đầu viết. Không phải để trở thành nhà văn, mà để kể chuyện với ngoại – như những ngày tôi còn nhỏ, vừa ăn cơm vừa líu lo kể chuyện trường lớp cho ngoại nghe. Tôi viết về tấm áo bông ngoại mặc mùa đông, về lần ngoại giấu tôi sau cánh cửa vì sợ tôi bị la, về bữa cơm chỉ có rau luộc mà ngon lạ lùng… Mỗi dòng chữ như là một sợi chỉ nối tôi với ngoại – âm thầm, dịu dàng và bền bỉ. Tôi viết đến khi những nhớ thương dịu xuống, đến khi tôi có thể kể tên ngoại mà không ứa nước mắt, đến khi nỗi đau trong tim bắt đầu có hình – là những kỷ niệm đẹp chứ không còn là khoảng trống. Tôi học cách sống lại. Không phải sống qua ngày, mà sống tử tế – như cách ngoại từng dạy tôi bằng chính cuộc đời của bà. Tôi bắt đầu quan tâm đến người bên cạnh nhiều hơn, cẩn thận với lời nói hơn, biết ơn từng bữa cơm nóng và từng tia nắng ban mai. Tôi hiểu rằng: yêu thương không cần phải nói lớn tiếng – chỉ cần có mặt, đủ lâu và đủ lặng, như ngoại từng làm. Giờ đây, mỗi lần nhìn lên trời, tôi lại nghĩ: “Ngoại đang ở đâu đó trên tầng mây, nhìn tôi, mỉm cười.” Tôi viết câu chuyện này không để kể một nỗi buồn, mà để giữ lại một tình thương. Ngoại tôi đã rời đi, nhưng không hề biến mất. Bà chỉ chọn một chỗ ngồi khác – là trong trái tim tôi, trong từng ký ức, và trong tất cả những điều tử tế tôi làm mỗi ngày. Tôi tin, ai rồi cũng sẽ mất một người mình thương tha thiết. Nhưng nếu ta học được cách gìn giữ yêu thương đó bằng lòng biết ơn và những điều đẹp đẽ, thì họ chưa từng đi xa. Và bạn – nếu cũng đang nhớ một người đã hóa thành mây – xin đừng buồn mãi. Trời rồi sẽ trong. Tim rồi sẽ dịu. Và ký ức, nếu đủ đẹp, sẽ mãi là điều không bao giờ mất. (Truyện ngắn – văn xuôi xuất bản. Dành tặng Ngoại. Dành cho mọi đứa cháu mang trong tim một bầu trời thương nhớ.) #vietchualanh #Khi_Ngoại_Hoá_Thành_Mây #Nguyễn_Phạm_Mỹ_Tâm