TTS feed content

“”TẮT ĐÈN””: ÁNH SÁNG VĨNH CỬU TỪ MÀN ĐÊM CÙNG CỰC CỦA KIẾP NGƯỜI Trong dòng chảy văn chương hiện thực phê phán Việt Nam đầu thế kỷ XX, “”Tắt đèn”” của Ngô Tất Tố (1939) không chỉ là một tiểu thuyết, mà là một bản hùng ca bi tráng, một bức tranh sống động và xót xa về hiện thực cuộc sống nông dân dưới ách sưu thuế và cường quyền. Tác phẩm này, như lời giới thiệu đầy trân trọng của Vũ Trọng Phụng, đã lấp đầy khoảng trống trong văn học đương thời, trở thành một kiệt tác “”vị nhân sinh”” phụng sự những thân phận “”cùng đinh””. “”Tắt đèn”” mở ra trước mắt độc giả một thế giới mà sự khốn cùng đã đạt đến đỉnh điểm. Gia đình chị Dậu, đại diện cho tầng lớp nông dân nghèo khổ, bị vắt kiệt đến tận cùng bởi những gánh sưu thuế vô lý, ngay cả suất sưu của người đã khuất cũng không được tha. Từ cảnh anh Dậu bị trói, bị đánh đập dã man đến việc chị Dậu phải dứt ruột bán con, bán chó để có tiền nộp sưu, mỗi chi tiết đều là một nhát cứa đau đớn vào lương tâm người đọc. Những lời nói trơ trẽn của bà Nghị Quế so sánh con người với chó, hay cảnh Quan Phủ hống hách, dâm ô lợi dụng quyền lực, đã lột trần bản chất tàn độc, vô nhân tính của tầng lớp địa chủ, quan lại. Họ không chỉ là kẻ áp bức mà còn là hiện thân của sự mục ruỗng, giả dối, biến thiên tai thành cơ hội vơ vét. Dẫu bị đẩy vào vực thẳm bần cùng, người nông dân trong “”Tắt đèn”” không hoàn toàn cam chịu. Chị Dậu hiện lên như một biểu tượng bất diệt của sức sống kiên cường, của lòng yêu thương gia đình vô bờ bến. Chị chấp nhận mọi tủi nhục, bất chấp hiểm nguy để cứu chồng, nuôi con. Hành động chị đánh trả Cai lệ, hay giằng nắm bạc vứt xuống đất và tuyên bố “”Tôi ỉa vào tiền của ông!”” khi bị Quan Phủ cưỡn.g bức, là những khoảnh khắc bùng nổ, thể hiện lòng tự trọng, sự phẫn uất và ý chí phản kháng mạnh mẽ. Đó không chỉ là phản ứng tự vệ bộc phát, mà còn là tiếng chuông cảnh tỉnh về giới hạn của sự chịu đựng, mở ra khả năng về một cuộc nổi dậy lớn hơn. Trong cảnh khốn cùng, tình cảm vợ chồng, tình mẫu tử của gia đình chị Dậu và sự đồng cảm, đùm bọc của bà con lối xóm vẫn lấp lánh như những đốm lửa nhỏ, sưởi ấm tâm hồn. Ngô Tất Tố đã kiến tạo “”Tắt đèn”” bằng một bút pháp hiện thực bậc thầy. Ông miêu tả chân thực, chi tiết đến từng ngóc ngách đời sống nông thôn, từ cảnh vật đến nội tâm nhân vật, tạo nên một bức tranh sống động, có sức ám ảnh mạnh mẽ. Ngôn ngữ của ông giàu sức biểu cảm, sắc sảo và đầy chất châm biếm, đặc biệt là trong các đoạn đối thoại, lột tả bản chất của từng hạng người. Giá trị của “”Tắt đèn”” vượt xa một câu chuyện về nạn sưu thuế. Tác phẩm là bản cáo trạng đanh thép về tội ác của chế độ cũ, đồng thời là lời ca ngợi bất diệt về phẩm giá, sức chịu đựng phi thường và tinh thần phản kháng tiềm ẩn của người nông dân Việt Nam. Cái kết mở, với hình ảnh chị Dậu lạc bước trong đêm tối, dù đầy bế tắc và vô định, lại càng khắc sâu ý nghĩa phê phán: con đường thoát khỏi áp bức vẫn còn mịt mờ, đòi hỏi một cuộc cách mạng thực sự. “”Tắt đèn”” không chỉ là một tác phẩm văn học, mà là một tiếng chuông cảnh tỉnh vĩnh cửu về công lý và lòng nhân đạo.