TÁC PHẨM DỰ THI CUỘC THI “VIẾT CHỮA LÀNH” DO BOOKAS TỔ CHỨC “QUÀ QUÊ – NHỮNG MẢNH VÁ DỊU DÀNG CỦA TRÁI TIM” (Tác phẩm dự thi thứ 6 của tác giả) “Quà quê” – hai tiếng thật đỗi giản dị mà tha thiết. Đó có thể là gói bánh cu đơ Hà Tĩnh, vài chiếc nem chua Thanh Hóa, chùm sấu xanh Bắc Giang, quả cam ngọt Hà Tĩnh, túi vải Xuân Mai hay chỉ đơn thuần là nắm muối vừng mộc mạc từ Nghệ An… Tất cả những món quà dân dã ấy, tưởng chừng bình thường, lại chứa đựng cả tấm lòng, cả miền ký ức, cả tình cảm thắm thiết giữa người với người. Trong hành trình sống và làm việc nơi đô thị hai mươi sáu năm qua, tôi may mắn có những người bạn, người đồng nghiệp, người thân… luôn âm thầm mang yêu thương gửi đến tôi qua những món quà quê nhỏ bé. Chính tình cảm ấy đã nâng đỡ tôi qua những tháng ngày mỏi mệt, khiến tôi tin rằng: cuộc sống này, dù lắm lo toan, vẫn còn rất nhiều điều ấm áp. Và chính những món quà quê ấy, tuy giản dị, lại là liều thuốc chữa lành nhiệm màu cho tâm hồn tôi. Những người em rể và những món quà đượm vị quê hương Hai người em rể của tôi – những người đàn ông tưởng như khô khan, ít lời cũng là những người đã âm thầm góp phần chữa lành tôi bằng những món quà quê mộc mạc mà chân thành. Em rể Phạm Kỳ Nam, quê ở Quảng Ngãi, lần nào về quê cũng mang cho tôi một món quà đậm vị miền Trung nắng gió: có khi là hộp thịt bò khô dai thơm, có khi là cá bống Sông Trà đậm đà, lúc lại là mứt dừa mẹ ruột em tự tay làm, ngọt mà không gắt, mềm mà thấm nghĩa tình. Em chẳng nói nhiều, chỉ nhẹ nhàng đưa tôi túi quà và cười: “Có chút đặc sản quê em, chị ăn thử nhé!” Nhưng tôi hiểu, đó là một cách lặng lẽ để em thể hiện sự quý mến, trân trọng với người chị vợ đã đồng hành cùng gia đình bao năm. Có lần, em được đồng nghiệp tặng mấy chùm vải Thanh Hà, hay mấy cái bánh gai, mấy hộp bánh đậu xanh Hải Dương – là những thứ tôi vốn rất thích, vậy mà em không ăn một mình, mà luôn nhớ chia cho tôi một phần. Tôi trân trọng không chỉ món quà, mà cả cái cách em âm thầm để dành phần ngon nhất cho người khác. Em không cần phải nói lời hoa mỹ, nhưng hành động của em đã là một thứ ngôn ngữ yêu thương rất đỗi dịu dàng. Còn người em rể thứ hai, Quách Văn Hà, quê Hải Phòng, cũng có thói quen mỗi lần về quê lại mua quà cho tôi. Biết tôi thích ăn bánh dẻo, bánh nướng Đông Phương vị truyền thống, nên trung thu năm nào em cũng không quên mua cho tôi một cặp vừa vặn, đúng gu, đúng hương. Những chiếc bánh ấy, tôi thường ăn rất chậm, như để cảm nhận từng lớp vị ngọt mềm thấm qua từng nỗi nhớ. Có lần em được tặng xoài cát từ miền Nam, em cũng mang qua nhà cho mẹ con tôi cùng ăn, vui vẻ nói: “Chị ăn thử đi, xoài này ngon lắm!” Khi có mẻ hải sản tươi – tôm, chả mực – em cũng đều mang lên cho tôi. Chẳng cần dịp gì đặc biệt, chỉ cần có đồ ngon là em nhớ đến mẹ con tôi. Và tôi – người luôn tin vào những điều bé nhỏ tử tế đã thấy mình được yêu thương một cách ấm áp, lặng lẽ, mà thấm đến tận lòng. Những món quà quê mang hương vị của một tình bạn dịu dàng Cô bạn đồng nghiệp thân thiết của tôi – Nguyễn Ngọc Quỳnh, người con gái xứ Vinh, là người đầu tiên gieo vào lòng tôi hai chữ “quà quê” bằng những món ăn giản dị mà thơm thảo đến nao lòng. Mỗi lần về thăm quê trở lại Hà Nội, bạn chẳng bao giờ mang theo những bó hoa đắt tiền hay hộp quà cầu kỳ. Thứ bạn mang, luôn là những điều tưởng như rất đỗi bình thường: một hộp bánh mướt mềm tay ăn cùng những chiếc giò nóng hổi, vài chiếc bánh cu đơ giòn tan, ít cá chỉ vàng còn thơm mùi nắng, mấy con mực khô mằn mặn hương biển, hay đôi ba quả bưởi Phúc Trạch, cam Vinh căng mọng, ngọt lành. Ấy vậy mà, chỉ cần nghe tiếng bạn gọi khe khẽ: “Cậu ơi, ăn quà quê tớ này!”, là lòng tôi lại bồi hồi như đứa trẻ được ai đó dắt tay quay về căn bếp tuổi thơ – nơi có khói bếp cay xè mắt, có mẹ, có bà, có tiếng rổ rá lách cách và có cả một tình quê ấm nồng, dịu dàng len qua từng làn hơi nóng bốc lên từ nồi canh rau dền. Có lần, Quỳnh còn tự lái ô tô, vượt mấy trăm cây số từ Hà Nội về Vinh, chỉ để đưa ba chị em chúng tôi về quê bạn chơi. Một chuyến đi không hề ngắn, nhưng ánh mắt bạn vẫn ánh lên niềm vui rạng rỡ. Bạn muốn chúng tôi được tận mắt thấy mảnh đất đã nuôi lớn bạn, được hít hà hương đồng gió nội, được đi chợ quê, được ngồi giữa gian nhà nhỏ mà thưởng thức những món quà quê vẫn thường được bạn gói ghém mang ra Hà Nội. Hôm ấy, chúng tôi không chỉ ăn no một bữa cơm đậm đà hương vị miền Trung, mà còn thấy lòng mình đầy ắp sự tri ân bởi tình bạn chân thành, bởi những điều bé nhỏ mà sâu xa, bởi thứ tình quê thấm qua từng sợi bánh, miếng cá, quả cam, quả bưởi – những món quà không sang trọng nhưng khiến người ta nhớ mãi không quên. Trong dòng những món quà quê đi qua cuộc đời tôi như những mảnh vá dịu dàng của trái tim, tôi chẳng thể nào quên cô em đồng nghiệp Trương Thị Thu Hương – một cô gái đậm người nhưng đầy ắp yêu thương. Hương quê ở Điện Biên, mỗi lần về thăm nhà lại lặng lẽ mang lên Hà Nội cho tôi một túi ngô nếp thơm lừng, vài quả dưa chuột xanh non còn đẫm sương sớm, đôi khi thêm cả miếng thịt trâu gác bếp đậm đà hương núi rừng. Không hoa mỹ, không cần nói nhiều, Hương chỉ khẽ bảo: “Em gửi chị chút quà quê thôi ạ!” mà lòng tôi ấm đến lạ. Những món quà mộc mạc ấy, trong sâu thẳm, đâu chỉ là thức ăn, mà là một tấm lòng, là tình thân trong guồng quay nhộn nhạo của thành phố. Còn em Lê Ngọc Hà – cô đồng nghiệp trẻ tuổi, xinh xắn, dễ thương người Thanh Hóa – lại thương tôi theo một cách khác: âm thầm, lặng lẽ mà sâu sắc vô ngần. Mỗi lần về quê, Hà lại mang lên vài chiếc nem chua – thứ đặc sản trứ danh mà tưởng chừng ai cũng từng nếm qua, vậy mà chẳng hiểu sao nem em mua vẫn ngon hơn tất thảy. Có lẽ bởi trong từng lớp lá chuối mỏng manh ấy, em gói cả một tấm lòng. Ở nhà có món gì ngon, em lại xách lên phòng, mời các chị ăn cùng. Không ồn ào, không khoa trương, chỉ là một cử chỉ nhỏ, nhưng đủ ấm lòng cả ngày dài. Với con gái tôi, Hà cũng luôn tinh tế như thế. Em hay mua cho cháu những món quà nho nhỏ: chiếc gương xinh, sợi dây chun buộc tóc dễ thương, rồi có hôm lại là một chú gấu bông xinh xắn ôm vừa tay – món quà mà con gái tôi nâng niu như báu vật. Những món quà giản dị đến mức có thể dễ dàng lướt qua, vậy mà lại khiến người làm mẹ như tôi thấy nghẹn ngào. Bởi tôi hiểu, khi người ta thực sự thương ai, họ không chỉ quan tâm đến người ấy, mà còn âm thầm dõi theo cả những người thân yêu của họ. Quỳnh mang hương quê từ xứ Vinh, Hương gói ghém nắng gió của miền núi Điện Biên, còn Hà gửi theo tấm lòng mộc mạc của đất Thanh. Ba người phụ nữ, ba miền đất, ba phong cách khác nhau nhưng cùng chung một điểm chạm: họ đều trao tôi “quà quê” bằng tất cả sự dịu dàng, ân cần và sẻ chia chân thành. Không ồn ào, không cần những lời to tát, chính họ bằng sự lặng lẽ mà tinh tế đã sưởi ấm tôi vào những ngày lòng chùng xuống giữa bộn bề công việc, con cái và những biến động bất chợt của cuộc đời. Từng gói quà quê họ trao, dù giản dị thôi, nhưng luôn như một cái ôm thầm lặng, một sự nâng đỡ không lời, giúp tôi vá lại những khoảng trống trong tim và nhắc tôi rằng: mình không đơn độc trên hành trình làm mẹ, làm nghề và làm người. Phúc – Người bạn luôn mang quà quê và yêu thương Cô bạn thân Ninh Thị Kim Phúc – người bạn tôi đã gắn bó từ những ngày cấp 2, cấp 3, là một phần ký ức không thể thiếu trong đời. Phúc hiện ở Xuân Mai, một miền đất bình yên nơi có gió mát, đồng xanh và những người dân chân chất. Cứ mỗi lần xuống Hà Nội gặp lại chúng tôi – những người bạn thân cấp 3, là Phúc lại mang theo những món quà quê bình dị nhưng đầy ắp tình cảm. Mỗi lần cô ấy đến, dù cuộc sống đã vùi vào những tất bật của gia đình, của vai trò người mẹ, người vợ, nhưng Phúc vẫn giữ được ánh mắt dịu dàng như thuở hai mươi. Chỉ có điều, ánh mắt ấy giờ đây sâu lắng hơn, đằm thắm hơn, như lời nhắc nhở về những tháng ngày đã qua khi chúng tôi cùng nhau mặc áo dài trắng, cùng ăn quà vặt, ngồi chung cổng trường. Phúc đến, tay xách túi vải, tay cầm nải chuối quê – món quà đã trở thành hình ảnh quen thuộc, mà mỗi lần gặp lại, chúng tôi lại háo hức mong đợi. Quà quê ấy giản dị nhưng quý giá lạ thường, bởi nó chứa đựng không chỉ hương vị của mảnh đất Xuân Mai, mà còn là những hồi ức ngọt ngào, những năm tháng tuổi trẻ gắn liền với những trò nghịch ngợm và những lời hẹn hò thầm lặng bên bờ sông Đà của tuổi học trò. Chúng tôi từng nhận được từ Phúc những món quà quê thân thuộc như su hào, bắp cải, đậu bắp, bí đao, nhãn, vải, mận… và tất cả đều là quà quê, nhưng thật quý giá. Quý vì người mang quà không bao giờ đến tay không. Quý vì mỗi món quà ấy, dù là thứ nông sản giản đơn, lại gửi gắm cả tình bạn thuở còn mặc áo dài trắng, còn những buổi chiều tan học cùng chia nhau chiếc bánh mì lề đường. Và với tôi, quà quê của Phúc không chỉ là một thứ hiện vật đơn giản, mà là biểu tượng của sự tử tế, là tấm lòng vẫn nguyên vẹn qua năm tháng, không gì đổi thay. Mỗi lần nhận món quà của Phúc, lòng tôi lại ấm lên, như được ôm lấy những kỷ niệm cũ, những tình bạn thắm thiết và những ngày tháng chẳng thể nào quên. Những người mang vị ngọt của quê hương Trong suốt những năm tháng đi học rồi đi làm, tôi có rất nhiều bạn. Có người đi qua đời tôi như cơn mưa rào – ào ạt, dữ dội, rồi tan biến. Có người như nắng dịu mùa thu – âm thầm nhưng ở lại rất lâu. Nhưng có lẽ, những người khiến tôi xúc động nhất lại là những người bạn từ quê hương – mang theo cả hương, vị và tình quê ngọt ngào đến tận những buổi họp lớp nơi đô thị ồn ào. Trần Thị Tuyết và Nguyễn Thúy Hằng – hai cô bạn học từ thời cấp 2, cấp 3 của tôi – chính là những người như thế. Các bạn đang sống và làm việc tại Hòa Bình, mảnh đất thanh bình nơi tôi đã sinh ra và lớn lên. Mỗi lần có dịp xuống Hà Nội họp lớp, hai bạn đều chẳng đi tay không. Không cần ai nhắn nhủ, chẳng cần dặn dò, cứ đến hẹn lại lên, các bạn lại mang theo những túi quà quê giản dị mà thấm đẫm nghĩa tình: chè lạc xoòng đủ vị, khoai sọ dẻo bùi, măng chua vàng ươm… Những món ăn ấy, ở Hà Nội không thiếu, nhưng cái cách các bạn lựa chọn từng củ khoai, bó măng, cốc chè… rồi cẩn thận gói ghém, chia đều cho từng đứa bạn mới chính là điều khiến tôi cảm động nhất. Tôi đã nhiều lần cầm trên tay túi quà quê ấy mà nghẹn lời. Không phải vì giá trị vật chất mà bởi vì trong đó là cả vị ngọt của quê hương tôi, là bóng núi sông Đà, là mùi khói bếp chiều tà, là ký ức tuổi thơ chân đất chạy tung tăng giữa đồi chè và đồng ngô. Đó là một phần rất sâu, rất thật trong tôi mà dù có đi bao xa, sống ở đâu, thành đạt đến mức nào, cũng không thể nào quên. Tình bạn của Tuyết và Hằng đối với tôi không ồn ào, chẳng phô trương. Nhưng mỗi túi quà quê nhỏ nhắn mà các bạn mang theo lại như một mảnh vá dịu dàng của ký ức, âm thầm chữa lành cho tôi sau những tháng ngày tất bật với công việc, với con cái, với những lo toan thường nhật. Mỗi lần gặp lại các bạn, tôi thấy mình như được trở về – về với một phần rất trong trẻo, rất bình yên của cuộc đời. Người ta thường nói: “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng bạn cũ mang quà quê”. Và tôi tin điều đó. Bởi tôi đã được nhận – không chỉ là chè, là khoai, là măng – mà là cả một tấm lòng. Món quà từ người em gái đang bận chăm con nhỏ Có một người em gái tôi rất mực thương quý – Trần Thị Hòa – giảng viên tiếng Trung Quốc trường Ngoại ngữ – Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội. Dù đang bận rộn xoay vòng giữa tã sữa, tiếng khóc con thơ và muôn việc không tên trong những ngày đầu làm mẹ, vậy mà lần nào về quê, em cũng vẫn nhớ mang chút quà quê lên Hà Nội gửi tặng tôi. Có hôm là túi nem chua thơm nức, có hôm là chiếc áo khoác vừa khít với thân hình tôi, như thể em ngầm nói: “Em vẫn để ý chị từng chút.” Có lần khác, em gửi hộp tinh bột nghệ vàng ươm – thứ em bảo đã uống đều đặn mười năm nay cùng mật ong để giữ gìn sức khỏe. Tôi nhìn hộp nghệ ấy, nghẹn ngào. Không phải vì giá trị vật chất, mà vì một người phụ nữ đang bận đến thế, tất bật đến thế, vẫn nhớ chăm sóc tôi theo cách dịu dàng mà sâu lắng nhất. Những món quà em chọn đều rất vừa vặn với tôi cả về hình dáng lẫn tấm lòng. Tôi không khỏi tự hỏi: “Giữa bộn bề cuộc sống, giữa một vòng xoáy không ngơi nghỉ của mẹ bỉm sữa, em đã dành bao nhiêu thương mến để nghĩ về tôi?” Và mỗi lần như vậy, tôi lại thấy tim mình dịu đi, mềm lại như thể được xoa dịu bởi một bàn tay rất ấm, rất nhẹ, rất ân cần. Chẳng cần lời hoa mỹ, em luôn biết cách gửi gắm yêu thương qua từng món quà nhỏ mà với tôi, là những viên kẹo ngọt ngào cho tâm hồn sau những ngày dài mệt mỏi. Em không ồn ào, không kể công, nhưng chính bởi sự lặng lẽ ấy mà tình cảm em dành cho tôi càng thấm lâu, càng khiến tôi biết ơn và cảm động khôn nguôi. Tấm lòng thơm như hương lúa Đó là một buổi sáng tháng Giêng năm ngoái, khi hoa bưởi vẫn còn vương hương ngái trong những con ngõ nhỏ. Tôi nhận được tin nhắn từ chị Ngô Thúy Nga – người chị hơn tôi ba tuổi, dạy Văn ở thành phố Vinh, người bạn mà tôi luôn dành cho một sự kính mến lặng thầm: “Em ơi, sáng nay chú ý điện thoại của nhà xe giúp chị với nha. Chị gửi cho mẹ con em ít cam an toàn, trồng theo phương pháp sinh học, không phun thuốc đâu em. Chị đặt từ Hà Tĩnh gửi ra tận nhà cho em đấy.” Tôi cầm điện thoại mà chợt thấy sống mũi cay cay. Một người đang tất bật chăm mẹ bệnh nặng, lo toan trăm bề, vậy mà vẫn nhớ đến tôi bằng tất cả sự dịu dàng và chỉn chu. Chị không gửi những món quà hào nhoáng, đắt tiền. Chị gửi cam – thứ quả miền Trung mọng nước, tròn căng như chứa cả nắng gió của quê nhà, như mang theo tình cảm âm ấm chảy từ mảnh đất chị sinh ra đến nơi tôi đang sống. Trưa hôm đó, tôi đang ở cơ quan thì người giao hàng gọi. Không ai ở nhà, tôi đành nhờ bác hàng xóm nhận giúp. Chiều về, bác đưa cho tôi thùng cam chị gửi. Mở nắp, những quả cam vàng ươm hiện ra, vỏ nhẵn bóng, thơm lừng mùi nắng và đất. Tôi khẽ nâng từng quả cam, như sợ làm đau đi tấm lòng người gửi. Trong khoảnh khắc ấy, tôi biết, mình đang cầm trên tay không chỉ là trái cam, mà là trái tim của một người bạn biết yêu thương đúng lúc, đúng cách, đúng người. Mỗi lần chị ra Hà Nội, chẳng bao giờ tay không. Lúc là muối vừng lạc do chị tự rang, tự giã, đậm đà mà thơm thảo. Khi là cá thu ướp muối sẵn, xếp trong thùng đá để giữ được vị biển cả nguyên lành. Có hôm là hộp sữa chua do chính tay chị làm, mát lành như tình yêu của mẹ. Có hôm khác, chị lại mang nem cuốn thơm mùi rau răm, khéo léo gói trong giấy nến, kèm theo lời dặn “ăn ngay nhé, đừng để lâu.” Tôi vẫn thường nói đùa: “Chị giống hệt mẹ em thuở nào – thương ai là cứ lo xem người ta ăn có ngon không, ngủ có ấm không.” Và đúng thật. Cái tình của chị không ồn ào, không rực rỡ, nhưng cứ lặng lẽ tỏa hương, dịu dàng mà bền bỉ như một nhánh lúa chín vàng giữa đồng chiều. Giữa Hà Nội đô thị, hối hả và lạnh lùng, tình quê của chị như một làn gió trong lành lùa vào tâm hồn tôi nhẹ thôi, nhưng đủ để lòng người được hong khô, được sưởi ấm, được chữa lành sau những ngày gió bụi. Chị không cần hồi đáp. Không mong báo đáp. Chị cứ thế, trao đi ân cần như người nông dân trao hạt giống xuống đất, không ồn ào nhưng tin rằng mùa gặt sẽ đến. Người chị mang vị ngọt yêu thương Chị đồng nghiệp cũ của tôi – Tô Thị Mỹ Bình, hiện công tác tại Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Mỏ và Công nghiệp – Vinacomin, quê ở Hải Dương. Chị là người phụ nữ vừa bản lĩnh trong công việc, vừa dịu dàng trong đời sống và có một tấm lòng rộng mở khiến ai đi bên cạnh cũng cảm thấy được chở che. Mỗi lần về quê thăm bố mẹ, chị lại không quên mang cho tôi chút quà quê – mấy chiếc bánh gai dẻo thơm, mớ rau cải xanh nõn, quả mít nức mùi chín cây, hay vài loại hoa quả sạch từ vườn nhà bố mẹ chị trồng. Tất cả đều là những thứ mộc mạc, không cầu kỳ, nhưng được chị chọn lựa cẩn thận, tỉ mẩn như thể gói cả tình thân vào trong đó. Chị biết tôi thích ăn bánh gai nên lần nào về Hải Dương, chị cũng gói sẵn vài chiếc mang ra Hà Nội cho tôi. Không cần ồn ào, không cần dặn dò, chỉ cần nhìn thấy túi quà nhỏ chị đặt xuống bàn, tôi đã thấy lòng mình ấm lên. Tôi vẫn hay nghĩ, có những người bạn giống như một hàng cây lặng lẽ tỏa bóng mát bên đường – không ồn ào, không phô trương, nhưng luôn hiện diện đúng lúc, luôn dang tay khi ta cần. Và chị Bình, với tôi, chính là người như thế. Tấm bánh gai và ký ức bạn cũ Đỗ Hồng Hạnh – bạn thân đại học của tôi – mỗi lần về quê Nam Định, đều lặng lẽ mang lên Hà Nội cho tôi ít bánh gai tươi Đỗ Hảo, vài lát patê Huyền Lâu thơm bùi, thêm chút ruốc mềm tơi như tơ nõn. Chẳng cầu kỳ đóng hộp, chỉ gói trong túi ni lông, nhưng từng món một đều thấm đẫm tình bạn đã kéo dài hơn hai mươi năm không đổi sắc. Mỗi lần nhận quà Hạnh gửi, lòng tôi như chùng xuống. Tôi lại thấy mình trở về căn phòng ký túc xá thời sinh viên, nơi hai đứa cùng nhau gọt khoai lang, chụm đầu học Hán tự, chia nhau từng gói mỳ tôm lúc đói. Mỗi chiếc bánh gai hôm nay như gói cả một khoảng trời thanh xuân – cái tuổi mà chúng tôi chưa có gì trong tay ngoài mơ ước, nhưng lúc nào cũng ấm lòng vì có nhau. Có lần tôi nói đùa: “Bánh gai cậu gửi toàn vị thời sinh viên. Ăn xong là muốn ôm lại cả tuổi trẻ của tụi mình.” Và Hạnh cười. Một nụ cười trầm tĩnh, đầy dịu dàng của người đã đi qua nhiều dâu bể, nhưng vẫn giữ được trong tim một miền ký ức không bao giờ cũ. Bánh gai, patê, ruốc… – những món quà quê của bạn tôi đã nâng đỡ tôi trong bao ngày tháng cô đơn, tất bật, làm mẹ đơn thân. Chính vì có bạn như Hạnh, mà tôi biết: tình bạn thực sự không phai, nó chỉ lắng xuống như gói bánh gai đen thẫm, nhưng mềm thơm mãi trong tim người nhận. Người bạn như mạch nước ngầm Nguyễn Văn Thi, người bạn cùng học tiếng Trung với tôi thuở nào, giờ sống ở Hải Dương, vẫn vậy: điềm đạm, hiền lành và âm thầm tử tế. Chúng tôi không nói chuyện mỗi ngày, không hay gặp gỡ, nhưng giữa chúng tôi vẫn tồn tại một sợi dây gắn kết đặc biệt – một thứ tình bạn không phô trương, chỉ lặng lẽ chảy, như mạch nước ngầm trong lòng đất, kiên trì, ấm áp và nuôi dưỡng. Một lần, tôi đùa: “Tớ thèm ăn ruốc lắm rồi”, bạn chỉ mỉm cười, rồi lặng lẽ biến mất khỏi cuộc trò chuyện. Vài hôm sau, tôi nhận được túi ruốc thơm lừng. Bạn kể, tự tay đi siêu thị mua thịt lợn sạch, về luộc, xé từng thớ thịt bằng tay, kỳ công hơn rất nhiều so với cách làm bằng máy. Buổi sáng ấy, bạn rang ruốc suốt nhiều tiếng, căn chỉnh lửa, đảo tay liên tục để thịt tơi đều, thơm mà không cháy. Rồi khi mang ra bưu điện gửi cho tôi, bạn mới phát hiện cả hai điểm giao hàng trong huyện đều hỏng mạng. Thay vì bỏ cuộc, bạn phóng xe tới tận Tiên Lãng, cách xa hàng chục cây số, chỉ để gói ruốc đến tay tôi kịp lúc. Tôi lặng người khi nghe kể lại. Không ai yêu cầu bạn phải làm thế. Không ai mong đợi. Nhưng bạn vẫn làm, chỉ bởi “Mình quý Huyền, thế thôi.” Giản dị. Nhưng khiến tôi rưng rưng. Có lần khác, bạn thấy một con cá chép mắc cạn trong ao cạn nước. Người khác có thể bắt nó mang về nấu canh. Nhưng bạn lại tìm cách bới bùn, mở dòng, dẫn nước để cứu con cá trở về hồ lớn. Tôi nghe mà thấy lòng dịu lại. Bạn sống lặng lẽ, nhưng có một loại thiện lành tự nhiên toát ra từ từng hành động, không cần phô diễn, không cần ai nhìn thấy, nhưng đủ để ai đó biết, ở đời này, vẫn có những người sống rất tử tế. Tình bạn, với tôi, không cần là những lời thề non hẹn biển. Mà chỉ cần như bạn Thi, biết nhìn thấy mong muốn thầm lặng của nhau, rồi âm thầm làm điều gì đó chân thành mà không đợi báo đáp. Chính vì thế, mỗi món quà bạn gửi dù là ruốc, là túi quả mắc ca hay chỉ là lời hỏi han đều khiến tôi cảm thấy: trong thế giới này, mình không hề đơn độc. Mùa quả sấu và trái tim người quản lý Chủ nhật ấy, trời Hà Nội vừa bớt nắng gắt, sếp tôi – Giám đốc một đơn vị với hơn 500 cán bộ về quê Bắc Giang. Không phải để nghỉ ngơi, mà là về thăm quê và để hái sấu. Vâng, chính xác là hái sấu từ gốc cây duy nhất trong vườn nhà bố mẹ anh. Và thứ Hai đầu tuần, anh mang lên Hà Nội cả một bao tải sấu tươi xanh, chia đều cho từng phòng ban trong cơ quan. Mỗi phòng một túi lớn, rồi các thành viên tự chia nhau mang về. Tôi nhớ mãi câu anh dặn: “Ngoài chợ sấu rẻ thôi, nhưng đây là quý cái công anh hái ở quê mang lên cho các em. Nếu nhiều quá không ăn hết thì chia bớt cho người khác, đừng vứt đi nhé.” Nghe tưởng như lời nói thường tình, mà sao khiến tôi nghẹn nơi cổ họng. Một người lãnh đạo tất bật điều hành, lo toan, chịu bao áp lực, vậy mà vẫn dành cả một buổi hái sấu cho nhân viên. Quả sấu ấy không chỉ chua dịu, mà thấm đượm cả sự quan tâm giản dị, lặng lẽ mà sâu xa. Chúng tôi mang về những quả sấu để nấu canh chua, om vịt, hay ngâm đường nhưng trong lòng mỗi người đều mang theo một thứ khác: niềm cảm kích, sự ấm áp và niềm tin âm thầm rằng: ở nơi làm việc này, mình không vô hình. Mình được quý trọng. Mình được nhớ đến. Tôi gọi đó là “mùa quả sấu của tình đồng nghiệp” – một mùa mà trái tim người nhận như tôi được chữa lành… chỉ bằng một túi sấu hái từ quê. Có lẽ, tình cảm thực sự không cần lớn lao. Chỉ cần là sự quan tâm trong từng hành động giản dị. Một túi sấu cũng có thể làm dịu một ngày nắng gắt. Một lời nhắn kèm thùng cam có thể làm ấm cả mùa đông. Khi bạn thân tặng tôi hộp bánh gai mềm thơm, tôi cảm nhận được một phần tuổi trẻ của mình đang quay trở lại – những năm tháng giản dị, đầy hy vọng, sống hết lòng vì nhau. Còn khi người sếp – một người đàn ông từng trải, bận rộn trăm công nghìn việc – lại cặm cụi hái từng quả sấu mang từ quê lên cho nhân viên, tôi lại cảm thấy mình được yêu quý trong chính môi trường làm việc tưởng chừng khô khan, nhàm chán. Khác nhau về vai trò, khoảng cách, tuổi tác nhưng giữa họ lại có điểm chung: cùng trao gửi yêu thương qua những món quà thật nhỏ, thật quê, thật đời. Chính sự giao thoa ấy, giữa tình bạn cũ và lòng nhân hậu của người lãnh đạo, khiến tôi càng tin rằng: “Chữa lành không đến từ những điều lớn lao, mà đến từ cách người ta nghĩ về nhau trong những khoảnh khắc rất đỗi bình thường.” Tôi, một người phụ nữ đi qua bao biến động, may mắn nhận được những món quà ấy, từ cả bạn bè và sếp. Mỗi người một cách, mỗi người một tâm, nhưng tất cả đều khiến tôi rưng rưng khi nghĩ lại. Quà quê không phân tầng địa vị, không tính toán hơn thiệt, chỉ đơn giản là một chiếc cầu nối giữa trái tim này với trái tim khác, một nhịp đập chung mang tên “nghĩ về nhau”. Từ tấm lòng người hàng xóm đến bài học làm người Không chỉ có bạn thân, đồng nghiệp hay người sếp tôi quý mến, mà ngay cả hàng xóm – những người tưởng chỉ ghé vai khi cần, vậy mà cũng khiến tôi nhiều phen rưng rưng vì lòng tốt mộc mạc. Có một bác hàng xóm ngoài 70 tuổi, thi thoảng về quê lại mang lên Hà Nội nắm rau cải, vài quả cà chua, mớ rau ngót, quả mít… Bác gọi vui là “món quà quê chống phố thị hóa”, còn tôi thì coi đó là… tình người bền bỉ. Có lần, cháu bé hàng xóm gõ cửa nhà tôi, lễ phép thưa: “Thưa cô, hôm nay nhà cháu thắp hương, bố mẹ cháu bảo con mang sang biếu cô đĩa xôi.” Đĩa xôi nóng hổi, khói còn tỏa thơm bàn tay bé nhỏ khiến tôi nghèn nghẹn. Cứ như thể cả quê hương thu nhỏ lại trên chiếc đĩa nhỏ xíu ấy, trong nếp xôi dẻo thơm kia là sự kính nhường, là nghĩa xóm giềng, là bài học không sách vở nào dạy được. Tôi chợt nghĩ: Quà quê không chỉ là sản vật từ đất đai sinh dưỡng, mà còn là hoa trái từ tấm lòng người dân quê – những người không bao giờ để cho trái tim mình cằn cỗi, dù cuộc sống có khắc nghiệt đến đâu. Những món quà mang vị của… yêu thương Có người nói: “Muốn biết ai thật lòng thương mình, hãy xem họ mang gì đến khi trở về từ quê.” Với tôi, điều ấy chưa bao giờ sai. Những món quà quê ấy dù là cam ngọt, quả mít, quả bưởi, muối vừng, ruốc, bánh gai, nem chua, bánh cu đơ, hay chỉ là vài mớ rau cải đều mang trong đó ý nghĩa của sự nhớ thương. Họ đã nghĩ đến tôi. Đã lặng lẽ chuẩn bị. Đã cẩn trọng gói ghém. Đã vượt bao nhiêu cây số, bao nhiêu công đoạn, chỉ để trao tôi một chút gì đó từ miền quê họ yêu. Mà cũng là cách họ nói: “Tôi nhớ bạn. Tôi quý bạn. Tôi mong bạn vui.” Tôi nhận từng món quà ấy bằng hai tay, nhưng là để cất vào tim. Có những đêm muộn, ngồi bên bàn làm việc, giữa tiếng đồng hồ tích tắc và ánh đèn vàng nhè nhẹ, tôi mở gói ruốc, rắc chút pa tê lên cái bánh mỳ, rồi khẽ nhai từng miếng như thể đang gặm nhấm một bài ca không lời về tình bạn, tình người và lòng biết ơn. Chữa lành bằng những điều thật nhỏ Đã có những ngày tôi rơi vào mệt mỏi. Áp lực công việc. Trăn trở về con cái. Cô đơn âm thầm lấn vào tâm trí như bóng xế cuối ngày. Thế rồi, bất chợt, một món quà quê đến, chẳng cần là thứ xa xỉ, chỉ là túi bánh gai, vài quả cam, gói ruốc mềm tơi hay hộp sữa chua nhà làm… Và tôi bỗng thấy lòng mình dịu lại như được chạm vào một làn nước mát giữa sa mạc. Chữa lành đôi khi không phải là đi du lịch sang chảnh, cũng chẳng phải liệu trình tâm lý tốn kém. Chữa lành, đôi khi là những khoảnh khắc rất nhỏ, rất người, rất thật, khi ta cảm nhận được mình được yêu thương, được nhớ đến, được quan tâm một cách âm thầm mà sâu sắc. Khi một người gửi tặng quà quê, điều họ cho đi không chỉ là đồ vật, mà là cảm xúc, là sự hiện diện, là lời thầm thì không nói thành lời: “Tôi hiểu bạn. Tôi vẫn nghĩ về bạn. Và bạn không đơn độc đâu.” Những triết lý được gói trong tấm bánh Tôi từng nghĩ rằng, hạnh phúc là điều gì đó thật lớn lao. Nhưng rồi, càng đi nhiều, càng sống lâu, tôi càng thấm thía: hạnh phúc chỉ đơn giản là được người khác nhớ đến bằng cả trái tim. Mỗi lần mở quà quê, tôi như được học lại một bài học về lẽ sống: rằng tử tế không phải điều gì cao siêu, nó chỉ là những cử chỉ nhỏ lặng lẽ, nhưng đủ làm trái tim người khác ấm lên; rằng yêu thương nên bắt đầu từ việc quan sát kỹ hơn người bên cạnh để hiểu họ cần gì; rằng chia sẻ không khiến ta nghèo đi, mà giàu thêm bởi nó là sợi chỉ vàng nối kết con người lại gần nhau hơn. Tôi đã ghi lại từng món quà nhỏ, từng dòng tin nhắn nhắn gửi, như người gom nhặt sợi nắng cuối thu. Bởi tôi biết, đó là những liều thuốc chữa lành mà cuộc đời trao tặng cho tôi qua tay những người tưởng bình thường nhưng có trái tim phi thường. Quà quê – những nhịp đập yêu thương nối dài trong tim Có khi tôi nghĩ, nếu ví cuộc đời là một con đò, thì quà quê chính là những bến nước nhỏ bé nhưng an yên, nơi người đi mỏi mệt có thể thả neo và nghỉ chân. Mỗi món quà ấy dù chỉ là quả sấu xanh, quả cam, chùm vải ngọt, cái nem chua, chiếc bánh gai, gói ruốc, hộp sữa chua đều là những dấu lặng đẹp đẽ giữa bản nhạc sống quá nhiều nốt cao và nốt gấp. Chúng giúp tôi dừng lại, thở sâu, sống chậm. Chúng khiến tôi nhớ về cha mẹ, về bếp rơm, về gió làng quê thơm mùi lúa mới và những chiều nhặt sấu cùng mẹ dưới tán cây già. Tôi yêu cái cách quả cam vàng mọng nằm yên trong hộp xốp trắng, mang mùi thơm của tháng Chạp miền Trung như thể nắng quê nhà vẫn còn phả trên từng tép múi. Tôi yêu quả sấu xanh chua gắt nhưng gợi nhớ những chiều mưa, bát canh sấu om vịt và cái cách bà ngoại xếp từng quả vào rổ tre dưới gầm giường. Tôi yêu nem chua – thứ món ăn mà người xứ Thanh coi là thơm cả nếp sống – cay, giòn, mặn mà, như lòng người xứ ấy: thẳng, thật và giữ lời. Tôi yêu bánh gai đen nhánh mà mềm như ký ức; yêu gói ruốc tơi xốp mà ngọt lành; yêu hộp sữa chua mát lạnh mà chứa đựng cả một tình thương. Mỗi món quà quê đều có linh hồn. Và người tặng chính là người đã truyền hơi ấm vào đó qua ánh mắt, qua lựa chọn, qua sự gói ghém cẩn thận và mong mỏi người nhận sẽ vui. Những người thương tôi – bạn bè, đồng nghiệp, sếp, hàng xóm đâu phải ruột rà máu mủ, nhưng đã đối đãi với tôi như thể thân quen tự thuở nào. Và chính nhờ họ, trái tim tôi được chữa lành không cần thuốc men, không cần lời hoa mỹ mà bằng những cử chỉ lặng lẽ, đậm sâu, chân tình và bền bỉ như đất đai đã nuôi lớn những thức quà quê ấy. Cảm ơn đời… vì đã có quà quê Giờ đây, khi đã đi qua gần nửa chặng đường đời, tôi càng thấm thía: “Hạnh phúc không nằm ở chỗ ta có bao nhiêu, Mà nằm ở chỗ… có ai nghĩ đến ta từ những điều nhỏ bé nhất.” Quà quê là biểu tượng của điều nhỏ bé ấy. Không ồn ào, không sang trọng, không đắt đỏ nhưng là tình thương nguyên chất, là sự kết nối thầm lặng, là cầu nối giữa những tâm hồn biết quan tâm và lắng nghe nhau. Tôi đã từng nhiều lần bật khóc khi nhận được một hộp muối vừng, mấy hộp nem cuốn, túi bánh gai trong trong ngày hè oi ả, hay một hộp ruốc trong mùa mưa ngập ngụa, hay một lời nhắn nhủ: “Chị nhớ em, chị gửi cam ra Hà Nội cho mẹ con em nhé.” Những lúc ấy, mọi mệt mỏi đều tan chảy. Mọi cô đơn đều dịu xuống. Tôi thấy mình… không một mình. Tôi thấy trái tim mình được vá lại từng chút, từng chút bằng chính những món quà quê lặng thầm mà diệu kỳ. Quà quê – chiếc chìa khóa mở cánh cửa an yên Giữa thành phố ngột ngạt khói xe, giữa đời sống hiện đại nhiều bon chen, quà quê là nút thắt tình thân còn sót lại, là chiếc neo giữ người ta khỏi trôi đi trong vô cảm. Nó là một tiếng gọi về, một lời nhắc nhớ rằng: Dù đi đâu, làm gì, bận rộn đến mấy, vẫn có người nhớ đến ta bằng cả trái tim. Quà quê, với tôi, đôi khi mang chính dáng hình của một “người mẹ”. Có khi là mẹ thật – lặng lẽ gói ghém từng quả chuối, mớ rau từ vườn nhà gửi ra phố cho con. Có khi là người bạn thân năm xưa, xách từng nải chuối, chùm vải, quả bí, quả bầu từ Xuân Mai xuống Hà Nội, tay lấm bụi đường nhưng ánh mắt vẫn ánh lên niềm vui giản dị. Có khi là người đồng nghiệp thân thiết, chẳng nói nhiều lời mà luôn âm thầm để dành phần bánh su sê, quả bưởi ngọt cho tôi vào những ngày hè oi ả. Có khi là người chị ở Vinh, ban ngày dạy học, ban tối ngồi tỉ mẩn cuốn từng chiếc nem, làm từng hộp muối vừng để gửi ra Hà Nội kèm theo một dòng nhắn hỏi thăm nhẹ nhàng mà ấm lòng. Có khi quà quê mang hình dáng người sếp đáng kính, tay hái từng trái sấu từ vườn nhà bố mẹ ở Bắc Giang, mang lên cơ quan chia cho nhân viên – không lời hoa mỹ, chỉ đơn giản: “Anh có chút quà quê tặng các em.” Và có khi, quà quê là tấm lòng người bạn học cũ, cặm cụi nấu ruốc, xé thịt bằng tay, đi hàng chục cây số để gửi bưu điện chỉ vì một câu nói đùa “tớ thèm ăn ruốc lắm rồi.” Tất cả những con người ấy tưởng như rất đỗi bình thường lại đang lặng lẽ gom nhặt từng mảnh ghép yêu thương, ráp lại một bản nhạc dịu dàng để chữa lành một người như tôi, một người phụ nữ bình thường, đôi lúc cũng mong manh, cũng mỏi mệt, cũng cần một bàn tay chìa ra đúng lúc. Quà quê vì thế không chỉ là món ăn, là trái cây, là thứ gói ghém trong túi vải, mà là một dạng yêu thương thuần khiết, chạm đến tận cùng của sự dịu dàng như cách một người mẹ xoa đầu con sau một ngày dài. Không nói nhiều, không đòi đáp đền, chỉ cần bạn bình an, vui vẻ và vẫn còn đủ dịu dàng để yêu thương lại cuộc đời. Khúc vĩ thanh – Lời biết ơn gửi đến những bàn tay thơm mùi đất Tháng Bảy đã về, mùa mưa đã ghé, còn tôi, một người đàn bà từng trải, vẫn còn nguyên cảm giác lâng lâng hạnh phúc mỗi khi mở một túi quà quê từ những người thương mến. Tôi biết ơn họ như biết ơn mùa gặt đầu tiên sau tháng hạn. Tôi biết ơn họ như biết ơn chính những lát cắt rất đỗi bình dị của đời sống đã âm thầm nuôi lớn tâm hồn mình. Tôi đã được thương. Và chính vì thế, tôi tròn đầy. Không phải bằng tiền bạc, vật chất hay danh vọng phù phiếm, mà bằng những lần trái tim mình được vá lại nhẹ nhàng, từ những điều tưởng như nhỏ bé: một chiếc bánh gai thơm nếp, một hộp nem cuốn gói ghém bằng bàn tay tỉ mẩn, một lọ muối vừng rang giã thủ công, một chùm vải ngọt đầu mùa, một nải chuối quê còn thơm mùi rơm rạ, vài quả sấu chua dịu, một quả bưởi căng mọng, một trái cam vàng ươm, một hộp ruốc do bạn tự tay xé thịt, rang vàng, một gói nem chua cay nồng vị xứ Thanh, hay một lời nhắn nhẹ như mây nhưng đủ làm lòng tôi ấm cả ngày: “Chị nhớ em. Gửi cam ra Hà Nội cho mẹ con em nhé.” Mỗi món quà ấy là một mảnh vá cho những ngày lòng tôi rách rưới vì đời, là một mạch nước nhỏ rỉ rách nhưng mát lành giữa cơn hạn. Và khi cộng lại, chúng tạo thành một vòng tay chữa lành vô hình mà tôi vẫn đang may mắn được ôm ấp mỗi ngày. Giữa thành phố đầy bụi mịn và những nhịp bước vội vàng, quà quê như một chiếc neo thầm lặng giữ cho lòng người không trôi dạt vào hoang hoải, vô cảm. Nó là tiếng gõ khe khẽ vào cánh cửa trái tim, nhắc nhở ta rằng: dù có tất bật đến đâu, giữa bộn bề mưu sinh, ta vẫn có thể sống tử tế, thương nhau, nhớ nhau từ những điều giản dị nhất. Tôi yêu bánh gai đen nhánh, dẻo mềm như ký ức tuổi thơ, yêu nem chua gói lá chuối, cay nồng mà thắm đượm nghĩa tình. Tôi yêu hộp sữa chua mát lạnh, gói cả nỗi nhớ miền Trung vào từng thìa nhỏ. Tôi yêu những bàn tay tỉ mẩn gói ruốc, làm nem, hái sấu, lựa cam, bởi trong từng cử chỉ ấy là một vòm trời thương mến, là một thứ tình không tên mà người gửi đã lặng lẽ đặt vào bằng cả trái tim. Những món quà ấy, không cần cao sang, vẫn luôn khiến tôi thấy mình được yêu thương, được nhớ đến, và được sống một cuộc đời đầy ắp dịu dàng. Và đúng vậy. Mỗi món quà quê, dù nhỏ nhoi, vẫn luôn là một cánh cổng mở ra những miền yên ả trong tâm hồn tôi, nơi có bếp rơm ấm, có mẹ ngồi gói bánh, có bạn thân ngắt quả bầu ngoài vườn, có người chị xứ Nghệ đêm đêm cuốn nem, có người bạn cũ miệt mài làm ruốc, có người em rể mang từng quả xoài, từng con cá biển lên chia… Quà quê, cuối cùng, không phải là thứ để ăn mà là thứ để yêu. Là một kiểu thương sâu, thương lặng. Là một kiểu nhớ không cần nói ra nhưng vẫn chạm tới tận cùng. Hà Nội, ngày 14 tháng 7 năm 2025 TS. Vũ Thị Minh Huyền #Vietchualanh #Quaquenhungmanhvadiudangcuatraitim