TTS feed content

TÁC PHẨM DỰ THI CUỘC THI “VIẾT CHỮA LÀNH” DO BOOKAS TỔ CHỨC “DÙ CÓ ĐAU VẪN CHỌN NGHỀ GIÁO: MỘT TÌNH YÊU KHÔNG HỐI TIẾC” (Tác phẩm dự thi số 5 của tác giả) Ai đó từng nói: “Thầy cô là những người gieo hạt giống yêu thương vào tâm hồn học trò.” Nhưng có lẽ ít ai hỏi: Tâm hồn của người gieo hạt, ai chăm sóc? Tôi không phải giáo viên chủ nhiệm, không phải người phải quán xuyến từng li từng tí chuyện học trò từ học tập đến hành vi. Tôi chỉ là giảng viên thỉnh giảng, dạy vài buổi cuối tuần và buổi tối ở một số trường đại học, cao đẳng. Vậy mà đã có lúc, tôi thấy mình kiệt sức. Học trò đại học giờ cũng đầy yêu sách: muốn học ít nhưng điểm cao, không thích bị nhắc nhở, coi nhẹ quy định nhưng phản ứng mạnh nếu bị xử lý. Có em lên lớp ngồi lướt điện thoại, nhưng đến kỳ lại xin giáo viên nâng điểm “vì hoàn cảnh”. Nếu nghiêm khắc, giảng viên sẽ bị phàn nàn là khó tính. Nếu linh hoạt, lại bị đánh giá là dễ dãi. Tất cả những điều ấy, nhỏ thôi, nhưng tích tụ dần thành mệt mỏi. Nhưng tôi chưa bao giờ chán nghề. Dù có khả năng làm nhiều việc khác, có thu nhập tốt hơn, tôi vẫn chọn đi dạy mỗi khi được mời giảng. Vì đó là giấc mơ thuở nhỏ, là tình yêu tôi dành trọn cuộc đời. Tôi học ngành tiếng Trung Quốc Sư phạm từ năm 1999 đến 2003 với mơ ước làm cô giáo. Nhưng ra trường không xin được việc đúng nghề, tôi phải làm phiên dịch tiếng Trung Quốc suốt bao nhiêu năm. Năm 2018, khi đã nhận bằng Tiến sĩ, tôi mạnh dạn xin chuyển công tác sang một trường đại học với mong muốn làm giảng viên tiếng Trung. Nhưng người ta từ chối, nói rằng: “Trường này không đào tạo ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, không cần đến giảng viên có trình độ tiến sĩ, giảng viên có trình độ thạc sĩ là đủ dạy rồi.” Tôi thất vọng. Nhưng không bỏ cuộc. Tôi đành chấp nhận làm công việc chuyên môn ở vị trí không mong muốn và chủ động xin đi thỉnh giảng ở một số trường đại học, cao đẳng khác vào cuối tuần và buổi tối chỉ để được đứng trên bục giảng, được dạy đúng ngành mình học, đúng đam mê mình theo đuổi. Dù đã ra trường 22 năm, tôi chưa một lần hối tiếc vì đã học ngành Sư phạm. Tôi chưa bao giờ hết yêu nghề giáo. Tôi vẫn háo hức chuẩn bị bài, hồi hộp trước mỗi buổi dạy đầu tiên, vui sướng khi sinh viên nhắn tin cảm ơn vì tiết học truyền cảm hứng. Tôi vẫn chọn đi dạy, dù tiền thù lao thỉnh giảng ít ỏi không bằng công việc khác tôi làm thêm. Vì trong sâu thẳm, tôi biết: đó mới là nơi tôi thuộc về. Tôi đã từng giảng dạy cho sinh viên các trường cao đẳng, đại học ở nhiều địa phương khác nhau và dẫu môi trường có khác biệt, dẫu sinh viên mỗi nơi một tính cách, thì điểm chung vẫn là ánh mắt của các em khi hiểu ra một điều gì đó sau bài giảng, là sự thẹn thùng khi các em biết mình cư xử chưa đúng, là những dòng tin nhắn gửi muộn lúc 11 giờ đêm: “Cô ơi, mai em nộp bài được không? Em bị đau bụng cả ngày. Em xin lỗi cô ạ.” Tôi cảm thấy mình được sống thật, được là chính mình, mỗi khi bước vào lớp học. Tôi yêu từng tiết giảng, yêu tiếng cười rúc rích của sinh viên khi tôi kể một câu chuyện thú vị. Tôi yêu cả những buổi học lặng lẽ, khi tôi và sinh viên cùng nhìn lại một vấn đề xã hội dưới lăng kính giáo dục. Với tôi, bục giảng là nơi tôi thuộc về và nghề giáo là điều duy nhất khiến tôi chấp nhận đánh đổi thời gian, sức lực mà không so đo thiệt hơn. Tôi cũng biết, rất nhiều giáo viên khác vất vả hơn tôi rất nhiều. Nhất là giáo viên chủ nhiệm ở bậc phổ thông – nơi người thầy không chỉ là người dạy, mà còn là người dỗ dành, người quản lý, người xử lý khủng hoảng, người gánh mọi trách nhiệm nếu lớp có “biến”… Trong một buổi trò chuyện với người bạn cũ – cô giáo chủ nhiệm lớp 9 tại một trường công lập – tôi đã lặng người khi nghe cô kể: “Con trai mình sốt 40 độ, mình gửi tạm sang nhà bà ngoại để buổi chiều đi họp với phụ huynh có con vi phạm nội quy. Họp xong thì trời mưa như trút, quay về đón con thấy con nằm co ro trong chăn, sốt li bì. Mình khóc. Không biết vì thương con hay vì mệt.” Cô bảo: “Làm giáo viên chủ nhiệm, chẳng khác gì làm mẹ của 45 đứa con nhưng lại không có quyền quyết định điều gì cho trọn vẹn.” Một ngày của cô bắt đầu từ 6h sáng và kết thúc sau 11h đêm, với tin nhắn từ nhóm Zalo phụ huynh, học sinh, tổ chuyên môn, tổ công đoàn và cả nhóm “giáo viên chủ nhiệm khối 9”. Học sinh thì muôn mặt: đứa hiền lành nhưng u uất vì bố mẹ ly hôn, đứa nghịch ngợm vì thiếu tình thương, đứa học giỏi nhưng bị bắt nạt, đứa ngỗ ngược vì muốn gây sự chú ý. Cô chủ nhiệm là người phải hiểu hết, nhớ hết và chấp nhận hết mọi tính cách của học trò. Công việc không tên nhiều không kể xiết: soạn giáo án, giảng dạy, tham dự cuộc họp, tổ chức sinh hoạt chủ điểm, đưa học sinh đi khám sức khỏe, nhắn tin, gọi điện trao đổi với cha mẹ học sinh về những trường hợp mắc lỗi, vi phạm kỷ luật, giải quyết các công việc trên lớp, tổ chức cho học sinh tập văn nghệ, thể thao tham gia sự kiện, hưởng ứng phong trào thi đua của Nhà trường, rồi tổ chức ngày lễ, sơ kết học kỳ, tổng kết năm học, tham gia thi giáo viên dạy giỏi…Tất cả trong một đồng lương không đủ nuôi con mình. Ngày nay, cô giáo chủ nhiệm là tổng đài 24/7, là “người đại diện pháp luật” cho một tập thể trẻ vị thành niên, là người quản lý thông tin trên mọi nền tảng số: Google Meet, Zalo, VNEdu, Teams, Classroom, … Có học sinh trốn tiết, lên mạng nói xấu cô, quay clip lén, ghép video châm biếm. Một cô giáo ở miền Trung từng bật khóc trên lớp vì bị tung clip “bắt lỗi sai tiếng Anh” trong giờ và clip đó lan khắp các nhóm học sinh. Chưa rõ cô sai tới đâu nhưng hậu quả là cô phải viết bản kiểm điểm, phụ huynh yêu cầu đổi giáo viên và lớp học thì vỡ kỷ luật từ đó. Sự tổn thương không nằm ở lỗi sai mà nằm ở cách xã hội phản ứng với người làm nghề giáo. Khi người thầy bị “treo” lên mạng xã hội, thì cái sai của họ, nếu có, bị phóng đại và những năm tháng cống hiến của họ bị phủi sạch. Càng đau đớn hơn, khi không chỉ có lời nói tổn thương người giáo viên, mà còn có cả hành động bạo lực thể xác. Năm 2020, dư luận chấn động trước vụ việc phụ huynh có con học ở Trường Tiểu học – THCS Lộc Giang (Đức Hòa, Long An) xông vào lớp học, tát giáo viên chấn thương và ngất xỉu khi cô đang giảng dạy. Năm 2023, sự việc “cô giáo bị học sinh nhốt, xúc phạm, ném dép” xảy ra tại Trường THCS Văn Phú, huyện Sơn Dương. Cụ thể, khi cô P.T.H. dạy hết tiết 4 môn âm nhạc tại lớp 6A, một số em học sinh lớp 7C sang lớp 6A, dồn cô vào góc lớp, có phát ngôn và hành vi thiếu chuẩn mực đối với cô (nói tục, có hành vi xúc phạm giáo viên, quay video và đăng tải lên mạng xã hội). Mỗi sự việc là một vết dao đâm vào lòng tự trọng của những người làm nghề giáo. Càng yêu nghề bao nhiêu, càng thấy nghẹn ngào bấy nhiêu khi bị xúc phạm, bạo hành trong chính nơi lẽ ra phải là vùng an toàn – lớp học. Tôi từng nghe đồng nghiệp kể câu chuyện tại một trường THPT, có một giáo viên dạy Văn lớp 10, chủ nhiệm lớp chuyên. Hôm ấy, em học sinh bị phát hiện mang bài giải sẵn vào lớp kiểm tra. Cô giáo mời phụ huynh đến trao đổi. Nhưng thay vì hợp tác, người mẹ gay gắt: “Cô phải hỏi lại cách ra đề của mình đi. Nếu đề không quá khó, con tôi đâu phải gian lận? Cô dạy khó như thế thì học sinh làm sao học được.” Cô giáo ấy chỉ im lặng. Về nhà, cô viết thư tay cho học sinh, không trách móc, chỉ tâm sự. Em học sinh sau đó nộp lại bài kiểm tra, lần này viết bằng nước mắt và để lại dòng chữ nhỏ ở cuối: “Em xin lỗi. Em biết lỗi rồi cô ạ. Nhưng em sợ mẹ hơn sợ sai.” Câu chuyện khiến tôi day dứt nhiều ngày. Có những sai lầm không bắt nguồn từ học sinh, mà từ những bức tường vô hình do người lớn dựng lên. Và giáo viên chủ nhiệm, một lần nữa, lại là người chịu đựng thay. Những giáo viên tôi biết dẫu mệt, dẫu buồn vẫn không bỏ nghề. Họ bảo: “Mỗi lần muốn nghỉ, lại có một học sinh gửi tin nhắn: “Cô ơi em nhớ cô lắm”. Vậy là lại gượng dậy, lại soạn giáo án, lại đứng lớp. Một cô giáo ở vùng cao kể: “Học trò nhà nghèo, đi học phải băng qua suối. Có hôm mưa lũ, cả lớp chỉ có 3 đứa. Nhưng sáng nào cũng có học sinh gõ cửa nhà cô: ‘Cô ơi đi học với con nhé”. Vậy là không nỡ nghỉ.” Họ chữa lành mình bằng chính tình cảm chân thành của học sinh, bằng nụ cười của một đứa trẻ vừa học được điều tử tế, bằng lời cảm ơn trong ngày tổng kết năm học, bằng một bó hoa dại trong ngày 20 tháng 11 nhỏ thôi, nhưng đầy ắp yêu thương. Người thầy không phải siêu nhân. Người thầy là con người có mệt, có tổn thương, có đổ vỡ. Và họ xứng đáng được chữa lành, không chỉ bằng yêu thương của học sinh, mà bằng cả sự thấu hiểu của xã hội. Phụ huynh hãy đặt mình vào vị trí giáo viên. Hãy nhớ rằng: khi con bạn đến lớp, thầy cô chính là người thay bạn dạy chúng biết đúng sai, tử tế, yêu thương. Và thầy cô, dù rất giỏi, cũng không thể làm điều đó một mình. Nhà trường, chính sách giáo dục cũng cần thực chất hơn: không chất chồng hồ sơ hình thức, không đòi hỏi giáo viên phải có “mọi thứ đều phải hoàn hảo trong một con người”. Không ai có thể duy trì lòng nhiệt huyết trong một môi trường luôn lo sợ bị quay lén, bị đưa lên mạng xã hội, bị đánh giá chỉ qua điểm số và bình chọn. Tôi mơ một ngày, học sinh không chỉ viết “em yêu thầy cô” trong vở, mà còn biết kính trọng từ hành động. Phụ huynh không chỉ tặng hoa 20 tháng 11, mà còn sẵn sàng bảo vệ giáo viên khi họ làm đúng. Mạng xã hội không còn là nơi kết tội người thầy, mà là nơi lan tỏa sự thấu hiểu và biết ơn. Tôi mơ một ngày, người thầy không cần phải “tự chữa lành” nữa, vì quanh họ, có một xã hội sẵn lòng nâng đỡ. Cám ơn những người thầy vẫn đang đứng lớp, không vì danh tiếng, không vì tiền bạc, mà vì một niềm tin lặng lẽ: thế giới này sẽ tốt đẹp hơn, nếu hôm nay có thêm một đứa trẻ biết yêu thương, biết học hỏi, biết làm người. Tôi vẫn luôn mang trong mình một ước mơ nhỏ mà thật ra là rất lớn: ước mơ rằng, một ngày nào đó, người thầy cũng sẽ được đến trường với niềm vui nhẹ nhõm như học sinh. Tôi ước, thầy cô có thể bước chân vào lớp học với tâm thế hạnh phúc, không nặng trĩu lo toan, không sợ điều tiếng, không khép mình giữa những ranh giới vô hình của định kiến và đòi hỏi. Tôi ước, giáo viên sẽ không phải làm việc trong căng thẳng và lo sợ, mà sẽ được sống đúng với bản chất đẹp đẽ của nghề dạy học – một nghề gieo mầm hy vọng và yêu thương. Tôi ước, nhà trường không chỉ là nơi để “giữ trật tự và hoàn thành chương trình”, mà sẽ là một ngôi nhà đúng nghĩa – nơi thầy cô được chia sẻ, được thấu hiểu, được nâng đỡ bởi cả phụ huynh, học trò và xã hội. Tôi ước, ở tương lai không xa, sẽ có những trường học mà cả học sinh lẫn giáo viên đều mong đến mỗi sáng, không vì điểm số, không vì thành tích, mà vì ở đó, họ tìm thấy niềm vui, sự tử tế, và những điều làm họ lớn lên mỗi ngày. Bởi vì, người thầy cũng là một con người cần được yêu thương, cần được chăm sóc, cần được mơ ước và sống trong một môi trường tử tế như chính những gì họ đang cố gắng gieo vào học trò. Người thầy cũng cần được chữa lành. Không phải vì họ yếu đuối mà vì họ là con người – những con người biết yêu thương, biết hy sinh, nhưng cũng biết mỏi mệt và tổn thương. Họ đứng trên bục giảng bằng cả trái tim, nhưng trái tim ấy không phải là sắt thép. Họ cũng có lúc bật khóc trong đêm, có lúc rơi vào trống rỗng, có lúc tự hỏi: “Mình còn đủ sức để tiếp tục không?” Và không ai có thể gieo yêu thương mãi mãi từ một tâm hồn đã cạn kiệt. Khi người thầy bị dồn ép bởi áp lực thành tích, bởi những đòi hỏi khắt khe từ phụ huynh, học sinh và xã hội, khi họ không còn không gian để thở, để nghỉ ngơi, để được là chính mình, thì yêu thương cũng hóa thành vết thương. Và nếu không được chữa lành, vết thương ấy sẽ gặm nhấm dần niềm tin vào nghề. Họ cũng có những lúc muốn buông bỏ, khi nước mắt rơi lặng lẽ trong lớp học trống, khi bị học sinh xúc phạm, khi bị phụ huynh chỉ trích, khi bị xã hội quay lưng vì một đoạn clip cắt ghép thiếu thiện chí. Người thầy đôi khi chỉ cần một lời động viên, một ánh mắt tin tưởng, một cái gật đầu đồng thuận để họ biết rằng, họ không đơn độc. Rằng sự tận tâm của họ vẫn được nhìn thấy, dù đôi khi là trong thầm lặng. Chúng ta kỳ vọng người thầy sẽ luôn mẫu mực, điềm tĩnh, sáng suốt và bao dung. Nhưng người thầy cũng có lúc mỏi mệt, cũng có khi nổi giận, sai sót. Và chính trong những khoảnh khắc dễ tổn thương ấy, người thầy cần một vòng tay nhân ái của cả cộng đồng để chữa lành chứ không phải những lời phán xét lạnh lùng. Chúng ta cần một xã hội biết thấu cảm cho người thầy, biết đứng về phía họ khi họ làm đúng, biết tạo ra môi trường để họ được phát triển, được sống đúng với thiên chức của mình. Một nền giáo dục chỉ có thể vững bền khi người thầy được bảo vệ, được trân trọng và được chữa lành. Vì nếu không còn ai đủ sức gieo mầm tử tế, thì làm sao chúng ta có thể mong một thế hệ trưởng thành tử tế? Giáo viên không cần được tung hô. Họ chỉ cần được thấu hiểu, được hỗ trợ, được bảo vệ khi bị xúc phạm vô cớ, được sống đúng với danh xưng “người gieo hạt” mà xã hội vẫn ngợi ca. Khi người thầy được chữa lành, họ sẽ tiếp tục lan tỏa những điều tốt đẹp. Bởi không ai có thể gieo mầm yêu thương nếu chính trái tim mình đã nứt vỡ. Người thầy chỉ cần được nhìn nhận như những con người – những con người đang gồng mình dựng xây nhân cách cho thế hệ tương lai và xứng đáng được yêu thương, chăm sóc, sẻ chia. Bởi chỉ khi người thầy còn lành lặn trong tâm hồn, mới có thể tiếp tục truyền đi ánh sáng của tri thức và tình yêu thương cho con trẻ. Hà Nội, ngày 13 tháng 7 năm 2025 TS. Vũ Thị Minh Huyền #Vietchualanh #Ducodauvanchonnghegiaomottinhyeukhonghoitiec