LỜI KHEN NGỌT NGÀO DỄ GÂY NGHIỆN, LỜI CHÊ CAY ĐẮNG DỄ ĐÁNH MẤT LÝ TRÍ Có bao giờ bạn nghe ai chê mình, rồi cả buổi hôm đó tâm trí cứ quay cuồng, dằn vặt, nổi giận? Có bao giờ bạn được một lời khen và cảm thấy lâng lâng vui, đến mức bắt đầu tìm cách để được khen tiếp? Lòng người, vốn dễ rung động bởi cái nhìn từ bên ngoài. Một câu khen có thể khiến ta mất cảnh giác. Một lời chê có thể khiến ta mất kiểm soát. “Nghe lời chê bai mà giận là làm ngòi cho người gièm pha; Nghe câu khen tặng mà mừng là làm mồi cho kẻ nịnh hót.” Lời răn của cổ nhân, không chỉ là dạy cách cư xử, mà còn là một thế phòng thân giữa đời. Người dễ nóng giận vì bị chỉ trích, rất dễ bị thao túng bởi kẻ xấu. Còn người dễ vui mừng khi được tán thưởng, lại càng dễ bị dẫn dắt vào con đường sai lạc. Tào Tháo, một trong những chính trị gia sắc sảo nhất thời Tam Quốc, từng giết chết Lã Bá Sa, một kẻ giỏi nịnh nọt chỉ vì một câu tâng bốc quá mức: “Thiên hạ ai cũng không bằng Thừa tướng!” Tào Tháo nghe xong, chỉ cười lạnh: “Ngươi nói vậy là ngươi không thật lòng.” Và ra lệnh xử tử. Đó là cách một người hiểu rõ: lời khen có thể là dao găm bọc nhung. Ngược lại, Ngụy Vũ, danh thần đời Tống, nổi tiếng không bao giờ phản bác khi bị phê bình. Một lần ông bị triều đình hiểu nhầm, cách chức, ông chỉ nói: “Có thể ta thực sự có sai sót ở chỗ mà chính ta chưa nhìn thấy.” Về sau, vua Tống Nhân Tông phục chức cho ông, và gọi là “người hiếm thấy biết tự trị mình.” Người quân tử nghe chê để sửa, nghe khen để soi. Tiểu nhân nghe chê để giận, nghe khen để tự mãn. Giữa một xã hội ưa nịnh nọt và sợ mất lòng, giữ được sự tĩnh lặng như nước trước khen – chê là một bản lĩnh quý giá. Bạn không thể ngăn người khác nói, nhưng bạn có thể quyết định lời nào bước vào tâm mình.