Tín sống giữa đám nhốn nháo tiền bạc, quả là lạc lõng. Anh ngày ngày chỉ thích thú đi dạo rừng, dạo làng, ngắm thiên nhiên, chụp những bức ảnh đẹp. Biết đâu mai này nó sẽ là của hiếm.
Mặc dù ở Liên hiệp đã có những thú vui quyến rũ hết trai gái làng, với Tín, anh như hờ hững.
– Cậu cứ như người rừng, không tiếp thu nổi văn minh hiện đại. Phải nhảy, phải hát nó mới nên người! Cậu cứ vào cuộc đi. Cứ ôm cứ nhảy, rồi sẽ thấy mình trẻ ra đến mấy chục tuổi ấy chứ! – Đề nói lời động viên mà như là khiển trách.
– Mê một thứ được rồi anh. Em mê ảnh thôi! – Tín thật thà khước từ.
– Mê thêm món nhảy cũng tốt chứ sao. Nó thêm hương vị, thêm sinh lực cho cuộc đời. Nhảy rồi sẽ phát sinh nhiều thứ, hấp dẫn lắm! Ưng em nào cứ sòng phẳng, coi như “ăn bánh trả tiền” nhá! Chẳng ảnh hưởng đến ai.
– Em trót già rồi. Chỉ còn thích chụp hình chụp bóng mộng mơ thế thôi!
– Này, cậu bảo thủ lắm! Ở cái xứ khỉ ho cò gáy, muốn lôi kéo được mọi người về với mình thì phải vui chứ. Cứ nhạc, cứ nhảy thì kém gì đô thị. Cậu thấy đấy, gia đình tớ ở thành phố lớn, nhà cao cửa rộng. Nhưng ở đây thua gì! Có khi còn vui hơn!
Sau những cuộc trao đổi không đầu không cuối ấy, Tín thầm nghĩ ông Quyết có lẽ đã chọn nhầm người! Ông đã đặt lầm niềm tin vào một kẻ sâu mọt đội lốt trí thức! Ngẫm ra, Đề quả là kẻ cao tay. Y biết lợi dụng sự nhiệt huyết của những người kháng chiến cũ, biết dựa vào cái bóng liêm chính vì sự nghiệp chung của họ để tiến thân. Mà những người kháng chiến thừa nhiệt huyết, nhưng phần lớn bị thiệt thòi trong học hành chữ nghĩa. Họ rất cần chỗ dựa là kẻ trí thức cùng chí hướng! Hơn thế, Đề lại có thuật dùng người, ít khi thấy anh ta đang tâm tàn nhẫn hạ sát ai dưới trướng bao giờ. Hễ kẻ nào sắp bị bể, sắp bị kỷ luật, Đề lập tức cho thuyên chuyển sang vị trí khác, làm mới ngay từ đầu, như cách người ta format máy tính để sửa lỗi hay phòng tránh vi rút vậy!
Là người học ở Liên Xô về, Đề rất thích lối sống của người Phương Tây. Dáng y to cao, phương phi đẹp mã. Đầu tóc luôn chải láng o. Trên mình y luôn khoác chiếc áo thun màu trắng với chiếc quần bò xanh, mang đôi giày thể thao, trông như một minh tinh màn bạc hơn là tổng giám đốc doanh nghiệp lớn. Y có lối sống hiện đại của các nước Âu Tây. Y mê nhất món nhảy khiêu vũ, lại nhảy đẹp, nhảy tốt. Để thay đổi vùng đất heo hút, ngoài làm hạ tầng, y còn nghĩ đến lối chơi hiện đại. Trong lịch công tác của Liên Hiệp, có dòng “Thứ Năm – nhảy đít cô”. Nghĩa là tất cả Thứ Năm hàng tuần toàn đơn vị tập trung về văn phòng Liên hiệp học nhảy. Nhạc rầm trời. Nam thanh nữ tú đua nhau nắm tay ôm eo uốn mình dậm dật. Cả một vùng đất bật lên hừng hực!
Cái thú ấy hóa ra rất hợp với tuổi trẻ xứ rừng. Các trai làng từ vùng sâu cũng kéo nhau ùn ùn về Liên hiệp. Ban đầu thì coi. Sau họ bạo dạn nhào vào nhảy. Mà nhảy rất đẹp, rất hay, rất say, rất có hồn. Người ta bảo, các dân tộc thiểu số Tây Nguyên từ trong máu của họ đã có những dòng âm thanh. Điều đó có lẽ đúng. Họ thẩm âm rất tốt, hát và nhảy đều rất ăn nhạc. Thế là ý tưởng của Đề đã thành công. Trai gái làng say sưa nhảy theo nhạc Tây. Họ quên luôn lửa rừng, quên luôn những vòng xoang theo nhịp cồng chiêng linh thiêng trữ tình đầm ấm.
Các làng từ ngày có phong trào nhảy đít cô của Liên hiệp, như nguội lạnh. Cồng chiêng để cho hoen rỉ, không bàn tay nào đụng đến.
Những cuộc nhảy đã tuyển cho Đề dàn sơn nữ rất mềm mại, với ngực vế tròn căng eo thon hút hồn say đắm.
Để thu phục nhân tâm toàn vùng đất, Đề không màng gì đến vợ con.
Ở phố hết.
Một mình y trở thành chúa đất của xứ núi rừng.
Tất cả những cô gái trẻ khi đã say nhảy, say hát, trước sau đều thành lạc thú riêng của Đề, nếu lọt mắt y, nếu y muốn. Nhưng rốt cuộc y cũng chẳng để cho ai phải thua thiệt. Y sống kiểu Tây. Mọi thứ đều sòng phẳng. Người thì y tạo kế cho làm ăn. Người thì y cho địa vị bổng lộc. Người y lại dựng vợ gả chồng cho yên bề gia thất… Thỏa mãn kỳ thôi. Mà lạ, Đề không bao giờ vi phạm chế độ một vợ một chồng của bất kỳ người nào dưới quyền. Ai y đã dựng gả là thôi. Ai đã có gia thất là hàng cấm.
Vợ chồng tay Xơ mà Tín thỉnh thoảng vẫn qua lại lúc chén rượu, lúc chén trà là một hoàn cảnh như vậy. Vợ hắn tên Duyên, làm nhân viên văn phòng. Duyên cao ráo sắc nét, làn da ngăm ngăm nhưng có duyên. Được Đề đem từ dưới đội lên phục vụ văn phòng. Tưởng là quá lứa, đến lúc y lại gán cho anh lái xe ủi tên Xơ. Hai vợ chồng khập khiễng về tuổi tác, Xơ thua Duyên năm tuổi nhưng té ra lại rất hợp rất khéo. Xơ dầu mỡ đen đúa lại hóa ra già dặn, cứ như hơn Duyên đến mấy tuổi. Vợ chồng làm công giữa chốn rừng rú chẳng có thú gì dành cho họ, tối tối lại lăn ra mài nhau. Đến mê. Đến say. Rồi vợ chồng hắn ghiền nhau. Rồi hắn mắc chứng quen mồ hôi vợ. Lái máy ủi cách nhà mười mấy cây số, xong ngày, bạn cùng ca ở lại làng đổi gà nhậu, hắn lụi cụi đạp xe đạp vượt rừng về cho kỳ được. Xa hơi vợ, Xơ không tài nào chợp mắt nổi!
Vợ chồng hắn hóa ra rất hạnh phúc.
Hạnh phúc của người lao động, thật đơn sơ và giản tiện.
Công việc, tiền bạc đều đều kha khá.
Cuộc sống tự do tự tại chẳng ai làm phiền.
Đề có biết Hơ Thy đã yêu Tín hay không, nhưng y cứ như chẳng thể thiếu nàng được. Cô Sơn Nữ ngây ngô tốt nết mà hát hay, nhảy đẹp. Một bông hoa rừng tuyệt mỹ. Bỗng dưng chẳng cần bàn bạc tham mưu gì, Đề cho rút ngay Hơ Thy từ cụm kinh tế – kỹ thuật xã về văn phòng Liên hiệp. Tín cảm thấy rất ái ngại, nhưng anh chỉ im lặng.
Qua mùa khô đến mùa mưa thì cái họa trên trời rơi xuống Liên hiệp. Những khu trồng cà phê, không được che tưới, phần thì chết, số còn sống chỉ leo ngoeo, không vươn lên được mặt đất. Chỉ chờ có thế, trời đổ mưa, cỏ được cơ hội mọc um tùm phủ kín mít như một thảo nguyên mênh mông.
Một ngày bất ngờ người làng Klung lên gặp Liên hiệp.
– Liên hiệp phải cử người về đền bò cho làng mình thôi – Già làng Klung túm lấy Đề bắt vạ.
– Có chuyện gì vậy già!
– Bò mình sập hố Liên hiệp, sáu con gãy chân. Phải đền cho làng mình mười con.
– Sáu con sập hố, sao phải đền mười con? – Đề chuyển từ lo sợ sang sửng sốt.
– À, mấy con bò cái nó có bò con trong bụng rồi. Làng mổ ra đếm đủ mười con!
Rồi tiếp đến là làng Kleng, Klah, Kluh, làng Choẹt, thấy làng Klung được việc cũng lũ lượt kéo nhau lên.
Tình thế này thì nguy.
Không chỉ chừng ấy.
Hết mùa mưa, chưa biết bao nhiêu con bò nữa què chân.
Đề tự dưng gặp sự đau đầu.
Thời buổi ai cũng bảo chặt rừng là khó, là nặng nhọc. Tín nghĩ đến lúc lại phải trồng rừng cho coi. Trồng rừng còn khó gấp trăm lần chặt rừng nữa!
Những đề án kế hoạch khai hoang, chặt hết bao nhiêu là cây rừng.
Gỗ quý thì chủ thầu chở về các thành phố lớn, xuất khẩu. Gỗ xấu, người ta gom lại từng đống ở bờ lô, chờ khô thì đốt. Đất khai hoang xong, kịp trồng mì, trồng bắp thì thành đồng thành ruộng. Coi như đổi rừng lấy mì bắp. Chỉ vì cái ăn ba bữa mà mất rừng ngàn năm. Khi không đủ khả năng trồng tỉa, để vài mùa mưa, lại hóa bãi cỏ hoang vô tích sự mà rừng thì mất…
Cứ nghĩ lẩn thẩn vậy, Tín như nát ruột. Một anh phó, đúng là thằng giúp việc thuần túy, bảo sao làm vậy. Thấy sai cũng chỉ biết buông xuôi. Từng học về rừng, mà chẳng ích gì cho rừng. Tin rằng, có ngày nhất định phải trả cái giá trồng rừng gấp trăm gấp ngàn cái đã thu được. Những luận chứng, những chương trình, tổ chức này, bộ máy nọ, rầm rộ thế, rốt cục cũng chỉ là bán rừng giá rẻ để tồn tại.
Rõ là cái giá chát chua!
– Mày suốt ngày toàn lo đi chụp ảnh. Phải hiến kế chứ! – Đề trách mắng Tín mà như khơi gợi điều gì đó.
– Anh là tối thượng rồi! Anh bảo sao em làm vậy.
– Đúng là cậu. Nhu nhược. Nhu nhược như thế ế là phải!
– Bây giờ thì em nói thật. Những khu đất ở vùng Đăk Mơ Thượng ta đã bỏ ra không biết bao nhiêu công sức đào những cái hố sâu hoắm, chẳng ai trồng được cà phê. Đó là những cái bẫy bò! Đàn bò của các làng sẽ bị dính bẫy hết!
– Thế theo cậu thì khắc phục làm sao? – Không chờ cho Tín nói hết ý, Đề đã hỏi dồn dập.
– Trồng cây gì cũng phải có nước anh ạ. Ta thất bại vì không có nước.
– Ý cậu là sao? – Đề tỏ ra sốt ruột.
– Rừng đã bị tàn phá quá nhiều. Mỗi cây rừng là một công trình thủy lợi nhỏ! Em không nhớ ai đã nói thế. Nhưng đúng anh ạ!
– Cậu toàn lý thuyết suông. Tóm lại, vấn đề là thế nào?
– Thì phải làm gấp các công trình thủy lợi.
– Được. Nói tiếp đi!
– Em đã khảo sát rồi. Khi đi dạo khắp vùng, em thấy vùng Đăk Mơ Thượng như một cái lòng hồ. Dãy Thiên Thai như một cái bờ đập thiên nhiên vĩ đại. Chỉ cần ngăn dòng một quãng ngắn là có một hồ nước lớn. Sau đó, bền vững nhất, vẫn là khôi phục lại rừng đầu nguồn để giữ lấy mạch nước tự nhiên cho đất.
– Được rồi. Trước mắt là đắp hồ. Tiếp đi.
– Vấn đề là phải có thiết kế phê duyệt và vốn đầu tư.
– Tưởng gì. Cái đó không khó! Cậu quên tớ có ông Quyết à.
Đề nghĩ ngay ra vấn đề.
Thằng này té ra cũng sáng suốt.
Quả là một mũi tên trúng mấy đích.
Đầu tiên, nó lấp láp đi bao nhiêu vết tích về gỗ rừng. Cái đó như là rửa tiền. Nước hồ dâng lên sẽ xóa nhòa tất. Chẳng ai biết thực hư trữ lượng gỗ của rừng đã lấy đi. Thứ đến nó sẽ xóa nhòa đi bao nhiêu tiền của đầu tư vào chương trình cà phê quái quỷ. Xóa đi cái thất bại đắng cay của cả Liên hiệp, mà kẻ đứng đầu là y. Nước sẽ dịu lành vết thương. Cái hồ cũng sẽ giải phóng y khỏi nỗi lo nỗi khổ về dự án cà phê “Hoa sen nở” và “Đâm cành, nảy nhánh”. Hồ sẽ chấm hết. Cuối cùng, đắp hồ cũng là một cơ hội làm ăn, từ xây dựng đến gỗ rừng, rồi đồng ruộng…
Từ ý tưởng đó, hồ Đăk Mơ Thượng nhanh chóng được triển khai.
Để cho chắc ăn, Đề lại tìm chỗ để đẩy Tín ra xa. Y đẻ ra cái ban dọn lòng hồ. Cho Tín làm trưởng ban, đưa chân tay của mình vào làm phó và nhân viên. Biết trước với phong cách nghệ sĩ, Tín sẽ giao hết mọi việc cho cấp phó rồi vác máy ảnh lang thang đi rừng, đi suối, đi làng. Thế là thầy trò Đề thoải mái tung hoành tác oai tác quái.
Thật ra gỗ lòng hồ thì qua bao nhiêu năm thực hiện cơ chế “đổi gỗ lấy hàng hóa, lấy hạ tầng”, nay cũng đã cạn kiệt, chỉ còn lại những loại gỗ xấu. Tuy nhiên khá nhiều chủ thầu lại nhảy vào cuộc với quyết tâm rất cao.
Thì ra họ chẳng báu gì mấy khối gỗ nhóm ba nhóm bốn mất công chặt. Thực lòng họ chỉ lấy chỉ tiêu trên giấy, rồi bí mật chặt những cây gỗ quý từ cao trình mặt nước gia cường trở lên, lăn xuống lòng hồ rồi chở đi một cách hợp pháp.
Hơ Thy ngày càng say sưa hát ca nhảy múa, như dính bẫy dính bã. Tín rất buồn. Anh sợ rằng sẽ đến lúc cô ấy sa vào bàn tay của Đề, rồi bị đầy đọa như bao cô gái khác.
– Em nhiễm Tây từ bao giờ vậy? – Tín tỏ vẻ dỗi hờn bực bội, khi hai người ngồi bên nhau ở chốn riêng tư.
– Anh nói sao? – Hơ Thy phản ứng như vừa bị xúc phạm một điều gì đó trong sâu thẳm.
– À, nhìn em nhảy, nghe em hát lạc lõng lắm! Thứ ấy không hợp với em!
– Anh điên rồi! Cả làng cùng hát đó thôi. Có sao đâu? Chắc anh ghen đó mà! – Không ngờ Hơ Thy lại nổi đóa, nặng lời với Tín như vậy.
Cãi vã to.
Đến giận nhau mất.
Rõ là tai họa.
Buồn!
Hơ Thy nhẹ dạ cả tin, ngây ngô thơ mộng.
Không dưng gặp cáo già.
Mà hơn cả cáo già. Hắn là cọp già.
Mèo, cáo, cọp cùng là họ cọp cả.
Người Tây Nguyên bản địa tin vậy.
Đi rừng thì kiêng giết cọp.
Ở nhà thì không nuôi mèo.
Có người bảo Đề có máu hăng là vì ăn quá nhiều cao cọp.
Làng Cheng Leng là địa bàn nhiều cọp, họ lại rất giỏi đánh bẫy thò. Mà thò là loại dễ dính cọp nhất. Dính thì phải chịu.
Trên con đường mòn thấy loài thú lớn hay đi, họ làm cái thò. Đơn giản là có cháng đỡ cây lao nhọn vừa tầm với vai con thú. Phía sau cái lao thiết kế một cái cần đập được căng ngang ra. Cái cần đập được cài một cái lẫy, nối với một sợi dây rừng nhỏ mảnh, kéo qua con đường mòn. Cái sợi dây chết chóc ấy rất khó phát hiện. Hễ con thú nào đi qua, chân trước đều vướng dây. Lẫy thò sẽ bung, cần đập sẽ đánh mạnh vào đuôi cái lao. Chỉ chờ có vậy, ngọn lao nhọn và dài thẳng đuột từ bên mé đường sẽ phóng ra vun vút với một sức mạnh như cú đâm thần thánh. Mũi lao sẽ phập vào nách, xuyên tim.
Tùy từng loài thú mà người ta cài thò.
Cao hoặc thấp ngang tầm con vật.
Xui con cọp nào dính lao.
Đa phần sẽ chết ngay tại chỗ.
Khi đã cài bẫy thò, buộc phải để những gậy chứng, vừa cho người khác biết có bẫy mà tránh đi đường khác, đồng thời nó như một sự khẳng định sở hữu con vật đã được dính bẫy.
Có hôm làng Cheng Leng đưa ra một con cọp đã chết chừng năm mươi cân. Đề rất mừng, trả cho họ một nắm tiền lớn. Y gọi mấy tay nhà bếp thạo việc lột da, xẻ thịt. Đề chỉ lấy da và xương. Bộ da y thuê người nhồi bông trưng ở phòng làm việc.
“Cọp chết để da”!
Bộ da cọp nhồi lông nhìn cũng uy nguy chẳng khác gì cọp sống.
Nó như tôn chủ nhân lên bậc đế vương vạn tuế.
Ai vào phòng Đề cũng ngờm ngợp.
Chẳng biết sợ người hay sợ cọp!
Bộ xương Đề thuê người xử lý theo đúng bài bản rồi nấu cao.
Tốp nấu cao vừa có tay nghề, vừa có mẹo mực để khống chế, kìm tỏa lẫn nhau. Họ phải trực đun nồi cao theo ca theo kíp cẩn mật, sợ có kẻ tham múc bớt nước cao. Có người còn lẳng lặng bỏ vào nồi nước cô mấy quả trứng gà trứng vịt, đợi chín vớt ra dấu mang về. Bao nhiêu tinh túy của nồi cao cọp sẽ bị thu hết vào trong mấy quả trứng ấy.
Nấu cao phải trung thành, và cảnh giác cao độ.
Chẳng tin được người nào.
Nồi cao Đề dùng một mình.
Chỉ riêng tráng nồi bằng chục lít rượu, cả văn phòng Liên hiệp cũng được bữa bí tỷ.
Thịt cọp thì qua các tay chế biến hảo hạng cũng được bữa nhậu tưng bừng. Ai cũng háo hức món thịt cọp hiếm hoi đại bổ, nhưng Tín chỉ làm được một miếng. Miếng thịt trắng nhợt, ăn chẳng có mùi vị gì! Sống thì hùng khí vậy, mà miếng thịt chỉ nhạt hèo!
Nhưng có lẽ cao cọp thì thần diệu thật.
Nhìn Đề là biết.
Y hừng hực nam khí.
Làm.
Ăn.
Chơi.
Cứ gọi là cuồn cuộn như sông mùa lũ.
Không ngưng nghỉ…
Cùng với việc đi thường trực lòng hồ, giữa Tín và Hơ Thy không đâu như dần xa cách. Khi tiến độ công việc căng thẳng gấp rút nhất, Tín nhận được tin Hơ Thy đã biến mất khỏi Liên hiệp. Có người bảo, cô đi theo xe thầu gỗ vào làm ca sĩ phòng trà tại một thành phố lớn phương nam.
Đó là một con đường xa hoa ngập trong tiền bạc!
Ai cũng tủi cho phận hồng nhan!
Nghe vậy biết vậy.
Tín thì chẳng tin.
Hơ Thy không phải người như thế!
Sau lại nghe tin làng Dung Dé cũng đã lang bạt đi khắp chốn núi rừng nào đó. Làng trở về với nếp cũ thói quen du cư đã hằn sâu từ bao đời ngàn năm.
Ông trời cay độc đã tuyệt đường giữa họ.
Muốn quay lại tìm nhau sau tháng ngày hờn dỗi cũng khó.
Đúng là người có duyên nhưng không có nợ!
Những lúc rỗi, Tín cứ mường tượng cảnh chở Hơ Thy đi hết rừng này suối nọ. Ôi một thời giản đơn mà đẹp như mộng.
Bây giờ Hơ Thy đang ở chân trời nào?
Nàng sẽ làm gì để mưu sinh?
Nàng còn nhớ tới anh không?…
Một trời câu hỏi!
Anh tự trách mình, ngay từ đầu đã không cản bước Hơ Thy trở về văn phòng Liên hiệp, nơi mà anh đã hình dung may ít rủi nhiều! Thương Hơ Thy quá. Nếu như người đời đồn đại, nàng đã bỏ đất cao nguyên chân chất đến chốn thị thành đô hội thì sẽ khốn khổ biết chừng nào. Nơi đầy cạm bẫy, khiến những người hiền lành thật thà rất dễ sa sẩy.
Khi đã xa nhau rồi, Tín mới thấy mình đã yêu Hơ Thy biết nhường nào. Chẳng hiểu ở phương trời nào đó, Hơ Thy có cùng nhịp ngân rung với mình không! Người ta vẫn bảo loài chim có trí nhớ siêu phàm, nhất là nhớ về nơi chốn cũ, cũng như khướu định hướng phương vị của trời đất. Không biết con Krock bây giờ đang ở đâu. Ước gì nó đến, Tín sẽ gửi một bức thư để nó chuyển đến phương trời nào đó cho Hơ Thy. Chỉ có con Krock may ra làm được việc ấy!
Nhiều đêm trăng sáng không ngủ, Tín ngồi chòng chọc trong bóng đen mà nhớ. Anh đã viết hàng tệp thư dày cho Hơ Thy. Xong rồi lại nghĩ mình quá ngớ ngẩn. Biết nàng ở chân trời nào mà gửi. Cô quạnh và buồn hiu, anh như quên luôn sở thích đi đây đi đó chụp những bức ảnh đẹp. Lục tung những tệp ảnh cũ, nỗi nhớ Hơ Thy lại trào dâng. Những bức ảnh là kỷ niệm duy nhất anh còn lại về nàng.
Bức nào cũng xao xuyến.
Bức nào cũng đẹp mê ly.
Tháng Năm, một con cuốc lẻ bầy kêu khản đặc trên lòng hồ cạn.
Oi bức và ngờm ngợp.
Những thung lũng vàng úa cành lá cây khô khẳng.
Một cảnh tan hoang man dại xác xơ…
Để giúp bạn hiểu rõ hơn về nội dung, sau đây là phần chú thích của chương 8. Mời bạn nghe cùng BÚC CÁC:
Chú thích 17: Gậy chứng là một cách đánh giấu, chiếm hữu của người Tây Nguyên. Họ tin là giàng đã chuwsg giám. Khi xảy ra tranh chấp, kiện ra làng và đưa gậy chứng ra sẽ thắng cuộc.
Hết chương 8.