TTS feed content

THẮNG BẰNG MƯU: ĐẠO CỦA NGƯỜI TRÍ TRONG CÕI NHÂN GIAN Trong Binh pháp Tôn Tử, kế đầu tiên không phải là “đánh” mà là “mưu”. Tôn Tử viết: “Dụng binh chi pháp, thượng mưu công, thứ mưu giao, thứ mưu binh.” Nghĩa là: Cách dụng binh cao nhất là thắng bằng mưu kế, kế tiếp mới là đàm phán, sau cùng mới là động binh. Bởi kẻ trí không mưu cầu thắng bại nhất thời, mà tính đến đại thắng vĩnh cửu thắng không đổ máu, thắng mà giữ được nhân tâm, thắng mà không cần tranh đoạt. Chiến thắng trong đạo của người trí không phải là chinh phục bằng bạo lực, mà là thu phục bằng trí tuệ. Khương Tử Nha, khi phò nhà Chu diệt nhà Thương, không một lần tự mình xung trận. Ông chỉ bày mưu đặt kế, sử dụng lòng người, biết lúc tiến lúc lùi, khiến kẻ mạnh dần tan rã trong hỗn loạn, và kẻ yếu kết thành liên minh trong trật tự. Hay Gia Cát Lượng, suốt đời “không đánh mà khuất phục”. Một bức thư, một cuộc đàm đạo, đã hóa giải binh đao. Trận Xích Bích là minh chứng rõ nhất, mượn gió, mượn lửa, mượn người, chỉ bằng mưu, khiến đại quân Tào Tháo tan tác mà phe Thục – Ngô không hao tổn mấy quân binh. Thắng trong hòa, thắng trong thuận lý, mới là thắng vững bền. Có người sợ chữ “”mưu””, cho rằng đó là thủ đoạn. Nhưng chính kẻ tiểu nhân mới dùng mưu để hại người. Còn bậc trí, dùng “mưu” để cân bằng thế cục, để “thắng” mà không tạo thêm oán thù, để biến nguy thành an, hóa thù thành bạn. Mưu chân chính, là một thứ “trí tuệ mềm”, không cưỡng ép, không tàn phá, mà dẫn dắt, hóa giải, xoay chuyển vận mệnh bằng đạo lý và hiểu biết. Người đạt đến cảnh giới “thắng bằng mưu”, thường không màng thắng bại bên ngoài. Họ hiểu: “Cái thắng lớn nhất là thắng chính mình.” Thắng được sự nóng nảy, tham vọng, cố chấp của bản thân. Trương Lương, một trong ba mưu thần lẫy lừng thời Hán Sở, sau khi giúp Lưu Bang lập nên cơ nghiệp nhà Hán, đã lặng lẽ quy ẩn, không tham danh vọng, cũng không lạm quyền. Bởi ông biết: thời của mình đã hết, lúc lui là lúc giữ mình và cũng là một loại trí.Trong xã hội hôm nay, “”đấu”” không còn là cầm gươm ra trận, nhưng những va chạm trong công việc, cạnh tranh trong kinh doanh, xung đột trong quan hệ đều là chiến trường. Biết dùng lý trí thay vì cảm xúc, biết dùng kiên nhẫn thay vì đối đầu, biết lựa thời, nhìn người, hiểu mình, đó là đạo “”mưu”” của người hiện đại.