NIKOLAI A. OSTROVSKY – NGÒI BÚT VIẾT BẰNG NGHỊ LỰC VÀ NIỀM TIN “Phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí…” Nếu Pavel Korchagin là nhân vật sống mãi với thời gian, thì Nikolai A. Ostrovsky – người viết nên cuộc đời ấy, là hiện thân trọn vẹn của chính những gì ông đã viết ra: một con người bằng xương máu, được rèn nên từ khổ đau, bệnh tật và ý chí phi thường. Sinh năm 1904 trong một gia đình công nhân nghèo tại Ukraina, tuổi thơ của Ostrovsky không hề êm đềm. Ngay từ năm lên 9, cậu bé đã phải rời trường để mưu sinh khi thì phụ bếp ở nhà ga, khi thì đốt lò, làm thợ điện, thợ gỗ… Chính hiện thực đó đã sớm tôi luyện trong ông một trái tim cứng cỏi, và một tinh thần luôn nhìn thẳng vào khổ đau mà không trốn tránh. Ngòi bút nảy mầm từ bóng tối Năm 15 tuổi, Ostrovsky gia nhập phong trào cách mạng, rồi tình nguyện ra chiến trường trong Nội chiến Nga. Nhưng cuộc sống không dừng ở đó. Vào mùa thu năm 1920, trong một trận chiến gần Lviv, Ostrovsky bị thương nặng ở lưng do mảnh đạn bắn vào. Vết thương này, cùng với những di chứng của bệnh sốt phát ban và thấp khớp mà ông mắc phải, đã dẫn đến tình trạng sức khỏe suy giảm nghiêm trọng. Khi mới 19, ông bắt đầu liệt toàn thân. Đến năm 22, ông mù hoàn toàn. Suốt những năm tháng còn lại, ông chỉ nằm một chỗ thân xác dần mục nát, nhưng tinh thần thì không. Trong bóng tối của đôi mắt đã tắt, ông chọn ngòi bút làm vũ khí. Với một nghị lực gần như siêu phàm, Ostrovsky đã “viết bằng lửa cháy trong tim và nước mắt không thể rơi trên giấy.” Cuốn tiểu thuyết Thép đã tôi thế đấy ra đời trong chính hoàn cảnh nghiệt ngã ấy. Pavel – nhân vật chính, không chỉ là một biểu tượng lý tưởng cộng sản, mà còn là bản sao linh hồn Ostrovsky, sống động đến từng cơn đau, từng khoảng lặng, từng ẩn ức không nói thành lời. Bút pháp Ostrovsky, khốc liệt nhưng đầy tính người Không bi quan hóa chiến tranh, không thần thánh hóa lý tưởng, Ostrovsky viết bằng tất cả những gì thật nhất. Ông không tạo ra một người hùng siêu nhân, mà dựng nên một con người đầy vết nứt đau đớn, vật vã, hoang mang, nhưng vẫn bước tiếp.Văn phong của ông mộc mạc, không trang trí. Nhưng chính sự giản dị ấy lại khiến từng câu, từng đoạn như găm thẳng vào tim người đọc. Những hình ảnh như Pavel mù lòa vẫn gõ máy chữ từng đêm, hay cậu thanh niên rướn mình trong bệnh tật để viết nốt lý tưởng đời mình là những chi tiết khiến người đọc không ngừng nhớ đến. Sống như một que diêm, cháy hết mình rồi mới lụi tắt Ostrovsky qua đời khi mới 32 tuổi khi mà cuốn tiểu thuyết thứ hai của ông “Ra đời trong bão táp” vẫn còn dang dở. Nhưng ông đã kịp để lại “Thép đã tôi thế đấy”, một kiệt tác, một ngọn đèn không bao giờ tắt. Không phải vì nó sáng rực, mà vì nó được thắp bằng chính cuộc đời của người viết. Có thể nói, cuộc đời của Ostrovsky chính là phần mở rộng của “Thép đã tôi thế đấy”. Ông không chỉ viết nên một cuốn sách, mà sống trọn vẹn như một cuốn sách dành cho người khác đọc để tin, để hy vọng, để đứng lên. Cuộc đời của Nikolai A. Ostrovsky là một minh chứng sống động cho câu nói nổi tiếng của chính nhân vật Pavel Korchagin trong tác phẩm của ông: “”Cái quý giá nhất của con người là cuộc sống. Đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống hoài sống phí, cho khỏi hổ thẹn vì một dĩ vãng ti tiện và hèn hạ, để khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói rằng: tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người.””