Chương 1. Điều tra về phong tục các làng

VỀ VIỆC ĐÌNH TRUNG Ở THÔN QUÊ

Mấy lời nói đầu

Chắc ai cũng biết thôn quê xứ ta hãy còn nhiều nơi nhân dân rất hủ lậu.

Thế giới của họ thu gọn vào bốn dãy thành tre, ngoài cổng làng trời đất chi chi, tự họ chân chưa từng qua, mắt chưa từng thấy.

Công việc của họ, tóm lại chỉ có ba mục: cúng tế, ăn uống và kiện cáo.

Có ba mục đó, họ cùng nhau theo đuổi suốt năm này sang năm khác, từ đời nọ đến đời kia, mà vẫn không hề thay đổi.

Biết bao người vì cúng tế mà phải bán vợ đợ con,
biết bao người vì ăn uống mà phải mang công lĩnh nợ, biết bao người vì kiện cáo mà phải tan cửa nát nhà, hết cơ hết nghiệp, ấy là chưa kể những việc hại đến tính mệnh, hại đến chủng tộc.

Cái tình trạng hủ lậu ở thôn quê, thật không thể mô tả cho cùng. Nói tóm một câu, hằng hà sa số những nơi hoa gạo đỏ, lá đa xanh, mà người ta vẫn kêu là xóm tử làng phần kia, hầu hết là những đám tối như đêm, đen như mực vậy.

Cái đình ở thôn quê, cũng như cái sân đại trào của nước quân chủ vậy, trong mắt người quê, cái đình tức là chỗ tôn nghiêm vô thượng mà cũng là nơi hy vọng cuối cùng…

Nói cho đúng, cái đình tức là chỗ gây ra cho dân quê thói mê tín, tục giai cấp và nhiều thảm trạng khác, như đánh nhau kiện nhau v.v…, nó lại là cái cạm làm cho dân quê suốt đời chỉ quanh quẩn ở xó làng mà không dám đi đâu nữa.

Giữa lúc sinh hoạt khó khăn này, cuộc kinh tế cạnh tranh không để cho một dân tộc vừa khờ hớ vừa hoang phí được cơm no áo lành. Những cái hủ lậu ở thôn quê, nay đã đến ngày kíp phải bài trừ.

Song, trước khi bài trừ những cái hủ lậu ấy, ta cần phải biết rõ chân tướng của nó ra sao.

Vì vậy bản báo mở ra mục này.

Chúng tôi muốn rằng, từ nay sẽ đem những tội ác của cái đình, nghĩa là những cái hủ lậu ở thôn quê kia, hàng ngày cống hiến cho bạn đọc và mong các ngài ai nấy lưu tâm nghiên cứu, tìm cách bài trừ những cái hủ lậu đó…

Thục Điểu
Đông Phương, Số 474, ngày 6 tháng 7 năm 1931