ĐẤU GẠO DƯỠNG ÂN, GÁNH GẠO DƯỠNG THÙ. Câu nói tưởng chừng nghịch lý này lại chứa đựng một quy luật tâm lý và nhân sinh vô cùng sâu sắc. Khi một người đang ở trong cơn bĩ cực, chỉ cần một đấu gạo cũng đủ cứu vớt họ khỏi cảnh khốn cùng. Lúc đó, ân tình bạn trao sẽ được khắc sâu trong lòng họ, như ánh sáng le lói giữa bóng tối. Nhưng nếu bạn tiếp tục cho mãi, từ một đấu thành một gánh, từ một lần thành vô số lần, thì sự biết ơn ấy sẽ dần biến đổi. Cái từng là ân tình, nay trở thành thói quen. Và khi lòng tham trỗi dậy, họ không còn nhìn thấy công sức bạn bỏ ra, mà chỉ thấy “bạn nên” làm như vậy. Một khi bạn ngừng, điều chờ đợi bạn không phải là cảm kích, mà là oán trách. Khổng Tử từng nói: “Ân huệ bất khả thường ban, thường ban tắc dân nhờn.” Nghĩa là ân huệ không thể ban mãi, bởi nếu cho mãi, con người sẽ coi đó là lẽ thường. Cũng giống như trời cho mưa, đất cho hoa trái, một lần thì biết ơn, nhưng nếu mưa rơi liên tục, nó sẽ hóa thành tai họa. Đời sống dạy chúng ta một đạo lý: lòng tốt cũng cần có mức độ. Người quân tử biết dùng lòng thiện để giúp người, nhưng cũng biết điểm dừng để không làm hại họ cũng như hại mình. Giúp một người đứng lên, chứ không phải để họ ngồi mãi trên đôi vai mình. “Dạy người câu cá hơn là cho cá”, lời dạy xưa không bao giờ sai. Nếu cứ mãi cho đi một cách mù quáng, bạn không chỉ kiệt quệ chính mình mà còn vô tình tạo ra sự ỷ lại, thậm chí nuôi dưỡng oán hận. Vậy nên, lòng tốt cần đi cùng trí tuệ. Biết giúp đúng lúc, đúng cách, và dừng lại khi cần. Người xưa dặn: “Ân thâm như hải, oán thâm như cừu.” Đừng để ân tình bị biến dạng thành gánh nặng. Hãy nhớ, lòng tốt chỉ thực sự trọn vẹn khi nó nâng được người khác đứng lên, chứ không phải khi nó buộc bạn gánh thêm một gánh nặng không hồi kết.