GIÔNG TỐ: NGỌN ĐÈN CÔNG LÝ Đà TẮT, THỰC TRẠNG THỐI NÁT LÊN NGÔI Trong bức tranh xã hội đầy u tối của “”Giông Tố””, pháp luật và công lý hiện lên không phải như những trụ cột của lẽ phải, mà như những khái niệm yếu ớt, dễ dàng bị tiền bạc và thế lực thao túng. Tác phẩm không chỉ phản ánh sự thiếu vắng công lý mà còn là một bản cáo trạng đanh thép tố cáo một hệ thống mục ruỗng từ gốc rễ. Vụ kiện của Thị Mịch chống lại Nghị Hách là minh chứng rõ ràng nhất, một “”case study”” đau lòng về sự tha hóa của pháp luật. Dù Thị Mịch có đầy đủ nhân chứng và vật chứng, và chỉ vỏn vẹn năm đồng bạc nhưng vụ án của cô vẫn bị làm ngơ, bị bóp méo một cách trắng trợn. Quan huyện, người lẽ ra phải đại diện cho công lý, dù ban đầu có vẻ sốt sắng, cuối cùng lại phải cúi đầu trước sức ép của Nghị Hách, kẻ có tiền, có thế và những lời “”chỉ bảo”” từ quan tổng đốc. Sự thật bị bóp méo, nạn nhân bị biến thành tội đồ, tiếng kêu oan khuất của Thị Mịch bị nhấn chìm trong sự im lặng đáng sợ của bộ máy công quyền. Điều bi kịch hơn là sự nhận thức của chính những người nắm giữ pháp luật. Lời thú nhận chua chát của một quan chức: “”Tình mày ngay, nhưng lý mày gian! Tao làm quan tao cũng muốn cho ngọn đèn công lý soi thấu những nỗi thống khổ của cùng dân, nhưng mà cái lý của mày lúng túng như thế, các người làm chứng mơ hồ như thế, thì tao làm thế nào được!”” Đã lột tả sự bất lực và đổ lỗi đáng khinh. Đây không phải là sự bất lực do thiếu năng lực, mà là sự bất lực của một “”ngọn đèn công lý”” đã bị tắt ngấm bởi sức mạnh của đồng tiền và quyền lực. Câu nói này không chỉ thừa nhận pháp luật vô năng khi thiếu “”bằng chứng theo quy tắc”” của nó, mà còn ngầm đổ lỗi cho chính nạn nhân và nhân chứng, biến họ thành những kẻ “”lý lúng túng”” và “”mơ hồ””, che đậy cho sự thiếu trách nhiệm và tham nhũng của hệ thống. “”Giông Tố”” đã phơi bày một hệ thống pháp luật nơi công lý không thuộc về kẻ yếu thế. Những người như Tú Anh và Khóa Hiền, dù ở tầng lớp khác nhau, cũng đều nhận thức rõ thực tế phũ phàng này: tiền bạc có thể “”đâm toạc tờ giấy””, biến sai thành đúng, biến đen thành trắng. Quan công sứ, dù được miêu tả là “”hiền nhân quân tử””, cuối cùng cũng đặt lợi ích của chính phủ bảo hộ và giới tài phiệt lên trên tiếng nói của lương tri và công lý cho người dân nghèo. Thông qua “”Giông Tố””, Vũ Trọng Phụng đã không chỉ vẽ nên một bức tranh hiện thực xã hội mà còn lên tiếng tố cáo mạnh mẽ sự thối nát của pháp luật, biến nó thành một công cụ bảo vệ kẻ mạnh, đàn áp người yếu. Tác phẩm là một lời cảnh tỉnh về một xã hội mà ở đó, chân lý và sự thật bị bóp méo, khi ánh sáng của công lý không còn soi rọi được đến những ngóc ngách đau khổ nhất của cuộc đời.