VŨ TRỌNG PHỤNG: CON MẮT XANH NHÌN THẤU BI HÀI THỜI CUỘC Trong vườn văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX, cái tên Vũ Trọng Phụng sừng sững như một tượng đài, một ngòi bút sắc nhọn, nhìn thấu mọi bi hài, trào phúng của xã hội đương thời. Dù cuộc đời ngắn ngủi như một cơn giông tố, di sản văn chương ông để lại vẫn vang vọng mãi, như một lời cảnh tỉnh về những tha hóa, biến chất trong lòng người. Sinh năm 1912 tại Hà Nội, cuộc đời Vũ Trọng Phụng khép lại ở tuổi 27 (1939), quá ngắn ngủi để một tài năng lớn có thể thăng hoa trọn vẹn. Tuy nhiên, chính trong quãng thời gian ít ỏi đó, ông đã lao động nghệ thuật miệt mài, cho ra đời một khối lượng tác phẩm đồ sộ và có giá trị vượt thời gian. Bắt đầu với nghề báo để mưu sinh, Vũ Trọng Phụng nhanh chóng bộc lộ thiên tài văn chương, đặc biệt trong thể loại tiểu thuyết và phóng sự. Ông là một chứng nhân đau đáu, không ngừng phơi bày những mảng tối, những điều nhố nhăng, lố bịch của xã hội thực dân nửa phong kiến. Bút pháp của Vũ Trọng Phụng là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hiện thực sâu sắc và nghệ thuật trào phúng bậc thầy. Ông không chỉ đơn thuần tái hiện cuộc sống mà còn mổ xẻ, phanh phui những mâu thuẫn, nghịch lý đến tận cùng. Ngôn ngữ của ông giàu chất mỉa mai, châm biếm sâu cay nhưng lại vô cùng sống động, chân thực, đôi khi mang cả hơi thở “tục” mà vẫn rất “”đời””, rất nghệ thuật. Ông đẩy sự vật, sự việc đến tận cùng của cái lố bịch để làm nổi bật bản chất xấu xa, mục ruỗng của con người và xã hội. Các tác phẩm của ông, như “”Con người điêu trá,”” “”Làm đ.ĩ,”” “”Giông tố,”” “”Vỡ đê,”” và đặc biệt là kiệt tác “”Số đỏ,”” đều là những tấm gương phản chiếu chân thực và đầy tính phê phán về xã hội Việt Nam những năm 30 thế kỷ trước. “”Số đỏ”” là bản cáo trạng đanh thép về sự “”Âu hóa”” lố lăng, sự suy đồi đạo đức của tầng lớp thượng lưu, trí thức rởm. Xuân Tóc Đỏ từ một kẻ “”hạ lưu”” bỗng chốc trở thành “”anh hùng thời đại”” nhờ những thủ đoạn bịp bợm và sự điên rồ của xã hội. “”Giông tố”” lại phơi bày sự tha hóa của giới tư sản thành thị và những bi kịch tình yêu, hôn nhân đầy ngang trái. “”Làm đ.ĩ”” đi sâu vào tấn bi kịch của người phụ nữ bị đẩy vào con đường lầm lỡ bởi định kiến và sự bủa vây của đồng tiền. Giá trị của các tác phẩm Vũ Trọng Phụng không chỉ nằm ở khả năng phơi bày hiện thực mà còn ở tính dự báo và nhân văn sâu sắc. Ông không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cái xấu mà còn khơi gợi sự suy tư về bản chất con người, về những giá trị đạo đức đang bị xói mòn. Ngôn từ của ông, dù đôi khi “”thô””, lại chính là sự phản ánh chân thực nhất một giai đoạn lịch sử đầy biến động, nơi cái giả dối lên ngôi và đạo đức bị đảo lộn. Vũ Trọng Phụng, với “”con mắt xanh”” nhìn thấu những điều khuất lấp, đã để lại một di sản văn chương đồ sộ, vang vọng mãi trong tâm hồn người đọc, khẳng định vị thế “”Ông vua phóng sự đất Bắc”” và một bậc thầy của văn học hiện thực phê phán Việt Nam.