TTS feed content

DÂN CHẠY LỤT, QUAN CHẠY CHỌT: BI KỊCH “”VỠ ĐÊ”” ĐÂU CHỈ VÌ NƯỚC LŨ DÂN. “Thấy cả bố lẫn mẹ đều có ý chịu mình, Kim Dung lại nói: – Con ước rằng có lụt thì lụt cho sớm! Ông huyện làm như không nghe thấy, đưa mắt nói với vợ: – Lo lắm, mợ ạ. Mỗi lần nước lên một ít thì lại một lần nghiệm thấy rằng đê đắp phần nhiều bằng cát chứ không phải bằng đất. Cái bọn thầu đê láo thật! Chuyến này mà vỡ thì rồi nhiều người khổ. Bà huyện chép miệng: – Kinh tế thế này mà lại còn vỡ đường nữa thì dân quê ắt rồi trộm cướp tứ tung. Ông chồng ra vẻ bực mình mà rằng: – Khi tôi nói nhiều người khổ không phải là tôi nói dân quê mà là tôi nói hạng quan lại như tôi! Nếu mình có gan thì không kể, nhưng mình lại không có gan, ấy khổ là vì thế! Chứ không thì giàu! Vô số người sẽ giàu về dịp này! Mình không ăn thì mình dại!” – Trích từ tác phẩm Vở Đê của Vũ Trọng Phụng – ————————- Đoạn đối thoại trên, dưới ngòi bút sắc như dao của Vũ Trọng Phụng, phơi bày một cách trần trụi và đầy chua chát sự mục nát và giả dối trong bộ máy quan lại thời bấy giờ. Ông huyện, với vẻ ngoài lo lắng, ban đầu “”lo lắm”” khi đê “”đắp phần nhiều bằng cát chứ không phải bằng đất””, và buông lời than thở về “”bọn thầu đê láo””. Ngỡ tưởng đây là chút lương tri sót lại của kẻ làm quan, nhưng không, đó chỉ là màn kịch vụng về. Thói đạo đức giả của ông ta bị lột trần ngay lập tức khi bà huyện bày tỏ nỗi lo “”dân quê ắt rồi trộm cướp tứ tung”” nếu đê vỡ. Lúc này, ông huyện mới lộ rõ bản chất ghê tởm: “”Khi tôi nói nhiều người khổ không phải là tôi nói dân quê mà là tôi nói hạng quan lại như tôi!””. Lời nói ấy như một cái tát thẳng vào lương tâm, công khai thừa nhận sự vô cảm đến tột cùng trước sinh mạng dân lành. Nỗi lo của ông ta không phải cho muôn dân mà là cho chính túi tiền của giới quan lại, sợ bỏ lỡ cơ hội “”kiếm chác””. Sự trơ trẽn lên đến đỉnh điểm khi ông huyện không ngần ngại khẳng định vỡ đê là “”cơ hội”” để “”vô số người sẽ giàu””. Thậm chí, ông ta còn tiếc rẻ chính mình và vợ “”không có gan”” để “”ăn”” những món lợi khổng lồ từ xương máu đồng bào. Đó là sự châm biếm xót xa đối với một tầng lớp cai trị đã hoàn toàn suy đồi đạo đức, tham lam, ích kỷ đến mức công khai biến thiên tai thành dịp để vơ vét của cải. Vũ Trọng Phụng đã dùng chính lời thoại của nhân vật để vẽ nên một bức chân dung kinh tởm về quan lại cũ: một lũ người không chỉ bất tài, vô trách nhiệm mà còn biến chất, táng tận lương tâm. Thảm họa của dân chúng lại chính là “”lộc trời”” đối với chúng. Đoạn trích này là lời tố cáo đanh thép, khắc nghiệt, vẫn còn nguyên giá trị châm biếm sâu cay về sự mục ruỗng của quyền lực khi không có sự kiểm soát.