“Đường giá” gắn liền với “tâm thái”
Rất nhiều người, nhất là người mới, cứ đinh ninh rằng: “Cần học thật chi tiết cách phân tích kỹ thuật, từ mô hình tam giác, mô hình hai đỉnh, mô hình vai – đầu – vai, đến những đường xu hướng, đường trung bình…” Dĩ nhiên, những kiến thức này là nền tảng cần thiết. Nhưng thực tế, một người dù thuộc nằm lòng tất cả mô hình nến, vẫn có thể thất bại chỉ vì không quản trị được cảm xúc khi thị trường hơi “lắc” ngược hướng dự đoán.
Ví dụ thế này cho dễ hình dung: Bạn phát hiện giá đang hình thành một mô hình “báo hiệu sắp tăng mạnh.” Theo lý thuyết, đây là cơ hội “vàng” để mở lệnh mua. Nhưng ngay sau khi vào lệnh, giá không bật ngay, mà còn rung lắc, xuống thêm vài giá. Bạn cuống cuồng, đóng lệnh sớm vì sợ lỗ thêm. Vài phút sau, giá lại quay đầu tăng đúng như mô hình dự đoán, và bạn nhìn thị trường “chạy” mất trong nỗi tiếc nuối. Lý do thua lỗ (hoặc hụt lợi nhuận) này không phải do mô hình sai, mà vì “tâm thức” bạn chưa vững, bạn hoảng sợ trước một nhịp rung lắc quá nhỏ. Để giải thích thêm, bạn bắt đầu với trạng thái rung động điện từ nội tâm hướng dương với kỳ vọng những kiến thức có nơi để dùng, nhưng lại không quản trị tâm thức khiến ý niệm âm dần khi thấy mọi thứ đi ngược với kỳ vọng của bạn. Lúc mà tâm thức khó kiểm soát nhất là lúc trạng thái rung động điện từ nội tâm hướng âm dẫn tới “khoảng cách tâm lý” bị nới rộng, khiến hành vi không còn theo kiểm soát mà đang theo đuổi một khoảng cách nào đó. Giá cứ đi xa dần, trạng thái nội tâm lại càng tệ hơn, khiến lại hy vọng vào thêm một khoảng cách nữa là sẽ “đúng”. Thông thường, cuối cùng vẫn phải trả giá dẫn đến thất vọng lớn.
Hay ngược lại, có trường hợp bạn tin chắc mô hình đó báo “tăng,” nên khi giá quay đầu giảm, bạn vẫn ngoan cố ôm lệnh, không chịu cắt lỗ, vì “chắc nó chỉ điều chỉnh tí thôi.” Kết quả? Thị trường lao dốc, lệnh của bạn âm ngày càng nặng. Nguyên nhân vẫn là do bên trong bạn không quản trị tâm thức, dẫn đến tâm thái thay đổi, rối loạn điện từ, hành vi trở nên bảo thủ, làm mọi cách để chứng minh bản thân đúng, không tuân thủ kỷ luật cắt lỗ đã định sẵn.
Nên đường giá phản ánh tâm thức một cách mạnh mẽ, bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu tại sao chúng ta lại quan tâm đến đường giá và làm sao để giao dịch trở nên đơn giản với bất cứ nhà giao dịch nào ở bất cứ tình trạng “tệ” nào trong 5 nhóm nhà giao dịch. Chúc bạn trở thành chiến binh gác đền và chiến binh ánh sáng.
Bản chất của “đường giá” chính là “sự rõ ràng”.
Giá hiển thị bằng con số – mà con số là cốt lõi trong nhận thức tài chính. Xác định được giá tức là xác định bản chất của thị trường. Như các nhà giao dịch huyền thoại Charles Dow, Jesse Livermore, Wyckoff, điểm chung của họ là đọc và giải mã “băng giá” – bao gồm giá và khối lượng giao dịch. Những con số ấy là sự biểu thị rõ ràng nhất của thị trường, là thứ không thể chối cãi.
Đây chính là điều cốt lõi tôi muốn bàn tới. Khi bạn cầm cuốn sách này, tôi chắc rằng bạn đã có phương pháp giao dịch của riêng mình. Điều chúng ta cùng nhau hướng đến là quản trị tâm thức – bởi vì chiến thắng thực sự nằm ở tâm thức. Và yếu tố phản ánh rõ ràng nhất của tâm thức chính là giá – biểu hiện qua con số.
Câu hỏi đầu tiên bạn cần đặt ra là: Giá đang ở đâu?
Tâm thức tập trung giá ở hiện tại phản ánh trạng thái rung động điện từ nội tâm tiệm cận sự cân bằng, trí tuệ và sáng suốt. Khi biết giá đang ở đâu cũng chính là lúc “biết người, biết ta” – trăm trận, phần thắng luôn nắm trong tay. Việc nhận thức được giá ở đâu là sự chuẩn bị, giúp bạn nắm bắt thời cơ – biết rõ bao giờ nên hành động và khi nào nên kiên nhẫn. Đó là biểu hiện của một tâm thức rõ ràng, rành mạch, không bị mơ hồ hay lay động bởi những biến động thị trường.
Khi trả lời được câu hỏi “Giá đang ở đâu?”, bạn sẽ hiện diện tại thị trường, không xao nhãng – sẵn sàng bước vào trạng thái “tự nhiên biết”, một trạng thái đỉnh cao trong mọi công việc cũng như công việc giao dịch này.
Sau khi đã nắm rõ giá đang ở đâu, câu hỏi tiếp theo cần được giải đáp là: Giá từ đâu đến?
Đây là lúc đi sâu vào phân tích giá phản ánh bởi tâm thức. Các quy luật sau sẽ là kim chỉ nam giúp bạn xác định rõ hơn thời điểm nắm bắt cơ hội: Quy luật cung cầu: Có cung mới có cầu, có cầu thì cung xuất hiện. Giá là sự phản ánh rõ nét nhất của quy luật này – có những vùng giá mà khi chạm đến, thị trường sẽ phản ứng mạnh mẽ, có thể là đảo chiều hoặc tiếp diễn xu hướng. Tại đây luôn tồn tại các lệnh chờ – sẵn sàng cung ứng hoặc đáp ứng nhu cầu. Thị trường cho phép các lệnh này tồn tại và chúng tạo nên các vùng kháng cự – hỗ trợ, nơi phản ứng giá diễn ra rõ nhất. Quy luật nhân quả: Khi giá tích lũy trong một thời gian dài, kỳ vọng mua và bán sẽ được nén lại. Đến một thời điểm, khi được giải phóng, giá sẽ di chuyển mạnh mẽ theo xu hướng đã được định sẵn – vượt qua cả kháng cự hay hỗ trợ. Ngược lại, nếu giá tích lũy trong thời gian ngắn, khả năng bứt phá xa là thấp. Tuy vậy, dài hay ngắn cũng đều phản ánh quy luật tương đối – thị trường luôn vận động và biến đổi. Tất nhiên đừng lợi dụng vào quy luật tương đối để nghĩ đến sự may rủi hay tuỳ tiện hành động, mà phải nhận thức giá từ đâu đến chính là kết quả của sự vận hành bởi nguyên lý và quy luật. Quy luật cung cầu và nhân quả là sợi dây xuyên suốt thị trường, là nền tảng của mọi chuyển động giá.
Câu hỏi cuối cùng là: Giá sẽ đi về đâu?
Đây là biểu hiện rõ nhất của sự sáng suốt và có định hướng. Đặt ra câu hỏi này không phải để đoán mò hay kỳ vọng chủ quan, mà là sự nhận thức rõ ràng, đặt ý và buông. Nhà giao dịch khôn ngoan không bám víu vào kết quả, mà để giá tự vận hành theo nguyên lý và quy luật– họ chỉ là người đồng hành và đón nhận.
Giá có thể đi về đâu được xác định dựa trên quy luật cung cầu, nhân quả và sự vận động biến dịch. Cũng giống như tâm thức của con người – ai đã nếm trải sự thất bại và khắc sâu bài học, thì việc lặp lại thất bại là điều tất yếu nếu không đổi mới. Ngược lại, người liên tục chiến thắng có thể là ngẫu nhiên, nhưng nếu họ đủ nhận thức và quản trị tâm thức, thì chiến thắng là điều tất yếu.
Bây giờ, giá sẽ đi về đâu chỉ đơn giản phản ánh niềm tin của mỗi người dựa trên quy luật tương đối. Tức là, nếu bạn giao dịch dựa trên cung cầu, thì bạn tin rằng giá bắt đầu từ cung cầu – và bạn chỉ chấp nhận đó là sai lầm khi giá phá vỡ vùng cung cầu đó. Ngược lại, khi giá tiếp tục và chạm vào vùng cung cầu tiếp theo cùng tính chất, đó là lúc bạn thu về lợi nhuận dựa trên niềm tin đã định sẵn. Cũng đang rất tuân thủ quy luật nhân quả, gieo nhân nào gặt quả đó, bạn không thể trồng một cây táo mà mong có quả cam được. Nên phần lớn nhà giao dịch thua lỗ vì đơn giản họ không định tâm vào những gì họ đã chọn, để tâm trí lan man bởi “kiến thức”, “kỳ vọng quá đà”, sự sai lệch trong tâm thức đã định sẵn bởi những thói quen tùy tiện, ham vui, ham lợi nhỏ.
Thêm nữa, để có được niềm tin vững chắc này, cần phải nhận thức được bản chất của phương pháp bạn chọn. Ví dụ: Giá bắt nguồn từ cung cầu hay xảy ra một “vùng mất cân bằng thanh khoản” do có khối lượng giao dịch lớn. Một người bạn của tôi tin rằng sự mất cân bằng thanh khoản là nguyên nhân chính – và cũng tuân theo vùng mất cân bằng thanh khoản của thị trường để vào lệnh. Vì vậy, khi được hỏi giá sẽ đi về đâu, chắc chắn bạn tôi sẽ chọn vùng mất cân bằng thanh khoản tiếp theo cùng tính chất để chốt lời và bạn tôi cũng sẵn sàng chốt lỗ khi giá phá vỡ vùng mất cân bằng thanh khoản, vùng mà bạn tôi đã vào lệnh.
Điều này phản ánh sự rõ ràng trong hình ảnh tâm trí và tâm thức. Khi đó, giao dịch trở nên vô cùng đơn giản.
Bản chất của nhà giao dịch giống như một phi công – phần lớn thời gian là sự bình lặng (có thể nói là không có gì đặc biệt để làm), cho đến khi đối mặt với những biến động lên lên xuống xuống, giống như vượt qua cơn bão hay điều kiện ngoại cảnh. Điều này tương tự như việc chu du qua các đường giá. Phần lớn thời gian là tĩnh lặng, vì vậy, việc giữ cho trạng thái rung động điện từ nội tâm cân bằng là vô cùng quan trọng. Chính sự bình tĩnh và thấu suốt trong những khoảnh khắc ấy sẽ quyết định khả năng vượt qua sóng gió và thành công trên thị trường. Nên khi bắt đầu giao dịch là lúc bạn tự hỏi ba câu hỏi, giúp định hình những gì đã dày công chuẩn bị. Ba câu hỏi này chính là kim chỉ nam cho bất kỳ nhà giao dịch nào, bất kể phương pháp áp dụng, vì chúng đều dẫn đến việc khám phá bản chất thị trường:
– Giá đang ở đâu?
– Giá từ đâu đến?
– Giá sẽ đi về đâu?
Khi thấu suốt ba câu hỏi này, bạn sẽ nhìn thị trường bằng con mắt khác – lắng đọng hơn, an vui hơn và trưởng thành hơn. Để mỗi lệnh trôi qua không chỉ là cơ hội tạo lợi nhuận mà còn là bài học cho cả phần đời còn lại, giúp bạn trau dồi trí tuệ sâu sắc hơn, khôn ngoan và vững chãi hơn.
Chúc bạn trở thành một nhà giao dịch đúng nghĩa, với sự chiến thắng nhất quán và một cuộc sống giàu toàn diện!
Hết!